4 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3058 i 3551).

Poseł Brygida Kolenda-Łabuś:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3058, oraz sprawozdania połączonych Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, druk sejmowy nr 3551.

    Konieczność zmiany statusu i usytuowania RODK wynika z dwóch zasadniczych powodów. Po pierwsze, chodzi o zastrzeżenia co do podstawy funkcjonowania rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych opartych na stwierdzeniu sprzeczności uregulowań objętych rozporządzeniem ministra sprawiedliwości z sierpnia 2001 r. z uprawnieniem ustawowym z art. 84 § 3 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Prokurator generalny 9 lipca 2013 r. wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności rozporządzenia z upoważnieniem ustawowym, a tym samym stwierdził naruszenie art. 92 ust. 1 konstytucji.

    Drugim powodem jest nieadekwatność obowiązujących przepisów do faktycznych działań rodzinnych ośrodków i oczekiwań sądów. Podstawowe zastrzeżenia budzi wydawanie opinii dotyczących spraw związanych z uregulowaniem władzy rodzicielskiej i kontaktów z dziećmi. Nowelizacja, dookreślając uprawnienia rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych, stwarza podstawy do wydawania opinii zlecanych przez sąd w sprawach rodzinnych i opiekuńczych, likwiduje także ewentualną niekonstytucyjność przepisów rozporządzenia ministra sprawiedliwości poprzez przeniesienie treści normatywnej rozporządzenia na poziom ustawowy.

    W trakcie prac podkomisji pierwotna treść przedłożenia uległa zmianom wynikającym z intencji stworzenia dla dotychczasowych rodzinnych ośrodków nowej ustawy ustrojowej na wzór np. ustawy o kuratorach sądowych.

    Zaproponowany w pierwotnym przedłożeniu status rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych jako organu pomocniczego sądu okręgowego został zastąpiony usytuowaniem go wprost w strukturze sądu okręgowego. Nadano im nazwę ˝opiniodawcze zespoły sądowych specjalistów˝. Kolejne poprawki do pierwotnej treści przedłożenia są konsekwencją tej zmiany o charakterze ustrojowym.

    Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska jako projektodawca w pełni akceptuje zmianę polegającą na instytucjonalnym związaniu zespołów specjalistów z sądem jako organów opiniodawczych, jednak niezależnych w zakresie swojej działalności. Niezależność specjalistów w zakresie ustawowo określonych czynności jest, naszym zdaniem, normą fundamentalną gwarantującą bezstronność i obiektywizm wydawanych opinii. Nowelizacja wyraźnie wyłącza, o czym pani poseł sprawozdawca mówiła, możliwość wydawania specjalistom przez prezesa sądu poleceń dotyczących wykonywanych czynności, w których są niezależni, jak również ogranicza nadzór ministra sprawiedliwości w tym zakresie.

    Wspomniałam już o nieadekwatności obowiązujących przepisów do faktycznych działań rodzinnych ośrodków, które w obecnym stanie prawnym mogły uczestniczyć jedynie w postępowaniu w stosunku do nieletnich. Podstawowym celem tej regulacji jest określenie optymalnego z punktu widzenia potrzeb wymiaru sprawiedliwości zakresu zadań sądowych specjalistów. Nie będę powtarzać, jaki to zakres, bo pani sprawozdawca bardzo szczegółowo to przedstawiła.

    Kierownicy i specjaliści obecnych rodzinnych ośrodków z dniem wejścia w życie ustawy staną się kierownikami i specjalistami opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów. Ustawa przewiduje nabór nowych specjalistów i kierowników w trybie konkursu. Projektodawca, wyłączając specjalistów spod działania regulacji ustawy Karta Nauczyciela, co wydaje się oczywiste z tego choćby powodu, że nie wykonują oni czynności edukacyjnych, przewidział przepisy przejściowe, które pozwolą na łagodne ich przejście pod działanie regulacji Kodeksu pracy.

    Klub Platforma Obywatelska pozytywnie ocenia szczegółowe przepisy przejściowe gwarantujące zachowanie uprawnień, z których aktualnie korzystają specjaliści na podstawie Karty Nauczyciela. Popiera także będącą wyrazem oczekiwań środowiska normę pozwalającą na przejście z dniem 1 stycznia 2016 r. na emeryturę osób, które przed wejściem w życie ustawy spełniły warunki wynikające z art. 88 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, czyli nabyły uprawnienia emerytalne ustalone w oparciu o staż pracy, a nie wiek.

    Przedłożenie klubu miało zapobiec utracie przez obecne RODK podstaw do funkcjonowania (Dzwonek) w przypadku wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku o niekonstytucyjności przepisów wykonawczych, które przytoczyłam na wstępie. Będziemy głosować za przyjęciem ustawy w brzmieniu zawartym w sprawozdaniu połączonych komisji, druk sejmowy nr 3551. Dziękuję bardzo.