21, 22 i 23 punkt porządku dziennego:

  21. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2014 r. oraz komisyjnym projektem uchwały w przedmiocie absolutorium (druki nr 3459, 3509 i 3649).
  22. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o przedstawionej przez prezesa Rady Ministrów ˝Informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2014 roku przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego˝ (druki nr 3546 i 3650).
  23. Sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2014 roku (druk nr 3439) wraz ze stanowiskiem Komisji Finansów Publicznych (druk nr 3557).

Poseł Elżbieta Rafalska:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Najlepszym miernikiem wrażliwości społecznej i możliwości rządzącej koalicji jest zawsze ustawa budżetowa i sprawozdanie z wykonania budżetu. Widać tu wyraźnie, jak ustawowe zamiary są realizowane i finansowane. Dzisiaj, w przededniu kampanii wyborczej, mamy festiwal obietnic społecznych, przyjmowanie ustaw pisanych na kolanie z terminem wejścia w życie najczęściej od 1 stycznia 2016 r.

    Problemów społecznych, proszę państwa - mówię do koalicji - nie rozwiązuje się z dnia na dzień. One wymagają przemyślanej polityki, skoordynowanych działań, zagwarantowanego finansowania i zastosowania skutecznych narzędzi. Mieliście na to osiem lat, czas, w którym wiele obszarów życia społecznego i gospodarczego można było zmieniać kompleksowo i gruntownie, a wy tego czasu po prostu nie wykorzystaliście. Odpowiedzmy sobie na pytanie: Jeżeli jest tak dobrze, to dlaczego jest, jak jest? Bo słyszeliśmy tu niemalże o samych sukcesach finansowych, świetnej sytuacji budżetu państwa, wzroście gospodarczym.

    Owszem, wzrost gospodarczy był o 0,9 punktu procentowego wyższy, niż zakładano, ale już udział płac w PKB jest o 10 punktów procentowych niższy niż przeciętnie w krajach OECD. Była już o tym mowa. A więc Polacy podnoszą wydajność pracy, ale udział płac w PKB nadal zmniejsza się, pracują lepiej, więcej za mniej i ciągle pozostajemy krajem taniej siły roboczej.

    Polacy zawsze będą patrzyli na sytuację finansową przez własny portfel. Wyzysk pracowniczy jest dwa razy większy niż w krajach lepiej rozwiniętych. W 2014 r. wskaźnik PKB na mieszkańca Polski według parytetu siły nabywczej stanowił 68,4% średniej unijnej. Przy takim wzroście gospodarczym długo będziemy gonić Europę. W rankingu poziomu życia Unii Europejskiej na 28 krajów unijnych Polska zajmuje 22. miejsce.

    Praca, wynagrodzenie, bezpieczeństwo pracy to ważne elementy rynku pracy. W roku 2014 na umowach zlecenia i umowach o dzieło pracowało 1400 tys. ludzi, a zarobki 1300 tys. pracowników nie przekraczały płacy minimalnej. Co siódmy pracujący w Polsce jest biedny. Umowy śmieciowe dotyczą już 25% pracujących.

    Może w tej sytuacji warto zacytować minister Elżbietę Bieńkowską: 6 tys. zł - to niemożliwe, żeby ktoś za tyle pracował, dziwiła się pani minister, mówiąc o tym, że albo złodziej, albo idiota. Rozumiem, że macie państwo zdegustowane miny nie dlatego, że przywołuję cytat pani Bieńkowskiej, tylko z powodu tego, co powiedziała wasza pani minister, która dzisiaj bierze już wynagrodzenie w euro.

    Chwalicie się państwo spadkiem bezrobocia. Przypomnę, że w ciągu dwóch lat rządów Prawa i Sprawiedliwości przybyło 1200 tys. nowych miejsc pracy. A jak wy zajmowaliście się bezrobotnymi? Prawie 3/4 bezrobotnych nie było objętych działaniami aktywizacyjnymi, co zwiększa ryzyko długotrwałego bezrobocia, a nawet chronicznego, które prowadzi do wykluczenia społecznego. Liczba pozostających bez pracy dłużej niż jeden rok wzrosła o 4% w stosunku do tej liczby z roku 2013. Skierowano mniej osób na szkolenia. Efekty znowelizowanej ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tak szumnie zapowiadanej, która miała tak zrewolucjonizować rynek pracy, naprawdę są mizerne.

    Nowe instrumenty aktywizacyjne, które były adresowane do osób poniżej 30. roku życia, zupełnie nie wpłynęły na poprawę ich sytuacji na rynku pracy. Poziom wykorzystania środków na nowe formy był niewielki, skorzystało z tego tylko 18 tys. osób. Równie słabo wykorzystany był Krajowy Fundusz Szkoleniowy. Słabo aktywizowano osoby powyżej 50. roku życia. Prace subsydiowane podjęło tylko 1200 osób bezrobotnych. A przecież Fundusz Pracy ma nadpłynność finansową, mówił o tym prezes NIK, moi przedmówcy mówili, że na koncie Funduszu Pracy jest 6 mld zł. Fundusz przez lata służył ministrowi finansów do zmniejszania deficytu, do finansowania zadań zupełnie innych niż te, do których został powołany, wykorzystywany był przez ministra zdrowia do finansowania staży lekarzy, a chodzi o zwalczanie bezrobocia. Pamiętajmy też, że wśród 1,8 mln bezrobotnych w Polsce prawo do zasiłku dla osób bezrobotnych ma 242 tys., co stanowi 13% osób bezrobotnych - jest to struktura absolutnie niespotykana w żadnym innym kraju europejskim - przy krótkim okresie wypłacania zasiłku i niewielkim zasiłku. A jeszcze powiem, że ten zasiłek wzrósł w ubiegłym roku o 2,80 zł. Brakuje spójnej strategii działania w odniesieniu do bezrobocia w grupie absolwentów. Dla absolwentów jedyną alternatywą jest emigracja zarobkowa, bo nie ma pracy albo ta, która jest, jest po prostu nisko wynagradzana. Dopiero dziś, w przededniu wyborów, proponujecie rozwiązania, które mają zatrzymać młode osoby na rynku.

    ZUS - o tym, jaka jest sytuacja ZUS, też była tu mowa. Jest on zasilany nieoprocentowanymi pożyczkami z budżetu państwa. Łącznie te zobowiązania wynoszą już prawie 40 mld. Znowu, proszę państwa, zaoszczędziliście na waloryzacji. Można powiedzieć, że ok. 1,8 mld zł zaoszczędziliście na waloryzacji świadczeń emerytalnych. Ponosicie skutki finansowe swoich błędnych decyzji prawnych, bo realizujecie wyrok Trybunału Konstytucyjnego związany z realizacją zawieszonych emerytur. Wypowiedzieliście wojnę rencistom, bo dzisiaj otrzymanie renty graniczy z cudem. Ludzie niezdolni do pracy, ciężko i przewlekle chorzy pozbawiani są tych praw bądź nie mogą nabyć praw do świadczenia rentowego. Uszczelnianie tego systemu odbywa się całkowicie kosztem ludzi niezdolnych do pracy. Przeciwko takiej metodzie stanowczo protestujemy.

    Wydatki na pomoc społeczną były niższe niż zakładane w ustawie budżetowej. To w sposób oczywisty prowadzi do pogorszenia sytuacji materialnej Polaków cierpiących ubóstwo i jest to w sytuacji obowiązującego zamrożenia progów dochodowych i szalenie niskiej kwoty wolnej od podatku. Równocześnie utrzymanie niskich, nieżyciowych, nieprzystających do rzeczywistych obciążeń rodzin kryteriów dochodowych zarówno w pomocy społecznej, jak i w świadczeniach rodzinnych powoduje, że zostają bez pomocy również osoby znajdujące się w bardzo trudnej sytuacji materialnej. Nie będę tu mówiła o kryteriach szerzej, bo mówił też o tym jeden z moich przedmówców. Powiem tylko, że ze świadczeń rodzinnych co roku wypadają setki tysięcy dzieci, które nie mogą nawet na te niewielkie świadczenia liczyć. Ograniczacie wydatki na pomoc dla weteranów wojennych. W ostatnim okresie również ograniczane są wydatki na repatriantów i liczba repatriantów systematycznie spada, przy czym - powiem to przy okazji tego, że Polska przyjmuje uchodźców - okres oczekiwania na repatriację trwa nawet 10 lat. Repatriacją zainteresowanych jest 2600 cudzoziemców polskiego pochodzenia ze Wschodu. Najwyższa Izba Kontroli oceniła, że trzeba 16 lat, żeby ściągnąć te osoby, przy waszym sposobie stosowania ram formalnoprawnych.

    Niepełnosprawność - niższe wydatki, zmniejsza się liczba zakładów pracy chronionej, spada zatrudnienie osób niepełnosprawnych na rynku chronionym i mieszanym.

    Zdrowie - już szkoda gadać, wydatki mniejsze, mimo że potrzeby są, można powiedzieć, wprost nieograniczone. Niezrealizowany jest ˝Narodowy program rozwoju medycyny transplantacyjnej˝, jak również ˝Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych˝. Wydłużają się kolejki do okulistów. Nie będę tu epatować i podawać tego czasu, ponieważ jestem ograniczona czasem wystąpienia. Brakuje lekarzy, brakuje kadry, lekarzy określonych specjalności.

    Ograniczanie wydatków ważnych dla państwa i tak niedoinwestowanych obszarów jest po prostu niewytłumaczalne. Dotyczy to gospodarki mieszkaniowej, mówił o tym tu pan poseł Kowalczyk. Niższe od zakładanych były też wydatki na edukację wychowawczo-opiekuńczą (tu stopień niewykonania wynosi 9%), na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (spadek o 5,8%), na kulturę fizyczną również. Niepełna jest realizacja rządowych programów ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań.

    Mogłabym długo mówić, gdzie państwo w sferze społecznej oszczędzaliście, ale swojemu koledze chociaż parę minut na wystąpienie chcę zostawić. Dziękuję bardzo. (Oklaski)