12 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z działalności w 2014 roku wraz z informacją o podstawowych problemach radiofonii i telewizji w 2014 roku (druk nr 3313) oraz komisyjnym projektem uchwały (druk nr 3510).

Poseł Wincenty Elsner:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie wiem, czy w Sejmie obowiązuje zasada dziedziczenia, czy ewentualnie mogę odziedziczyć pozostałe 5 minut...

    (Poseł Jerzy Fedorowicz: A, przepraszam.)

    Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

    Nie, nie, pan poseł Fedorowicz sugerował panu coś dokładnie innego, ale pozaregulaminowo. Trzymamy się regulaminu, ma pan jak każdy 10 minut.

    Poseł Wincenty Elsner:

    Wysoka Izbo! Jako członek Komisji Finansów Publicznych, a nie członek komisji kultury, chciałbym w istotnej części swojego wystąpienia skupić się na sprawach finansowania mediów publicznych, dlatego że zgodnie ze znanym powiedzeniem tak krawiec kraje, jak materii staje, a sprawy finansowania faktycznie są w tej chwili - tak jak pan przewodniczący stwierdził - sprawami najistotniejszymi. Ważne jest spojrzenie w tym roku wyborczym na media i finansowanie mediów przez pryzmat dokonań rządzących czy może tego, czego nie zrobiono, tak by krajowa rada z czasem nie zamieniła się w radę zajmującą się monitoringiem płatników, a nie monitoringiem mediów.

    Nie sposób w związku z tym na samym początku nie przytoczyć paru danych, jako że te dane są zatrważające. Centrum Obsługi Finansowej Poczty Polskiej wysłało do abonentów zalegających z opłatą prawie 600 tys. upomnień. Zadłużenie w całości lub w części uregulowało niespełna 50 tys. abonentów, a więc raptem 10%. Poczta Polska przesłała do urzędów skarbowych prawie 200 tys. tytułów wykonawczych, a urzędy skarbowe zrealizowały tytuły wykonawcze na kwotę 160 mln zł. Tak jak już pan przewodniczący powiedział, na koniec 2014 r. na ponad 13 mln gospodarstw domowych zarejestrowane odbiorniki miało niespełna 7 mln gospodarstw, czyli niespełna 50%, co oznacza, że drugie tyle gospodarstw domowych - 50% - używało niezarejestrowanych odbiorników. Spośród tych zarejestrowanych gospodarstw domowych prawie 50% - 40,5% - było zwolnionych od wnoszenia opłat, i to akurat należy ocenić co do zasady pozytywnie, bo zwalniane są z reguły osoby, gospodarstwa domowe, słabe ekonomicznie, osoby, dla których nawet ta stosunkowo niewielka opłata jest w ich budżecie istotna.

    Inne dane są całkowicie zatrważające, mianowicie terminowo opłaty wnosiło jedynie 999 tys. gospodarstw, a więc mniej niż co dziesiąte gospodarstwo domowe, i oznacza to, że prawie 3 mln gospodarstw domowych - 2700 tys. - było poza tym systemem. Czy mogłoby jednak być inaczej, skoro już w 2007 r. premier Donald Tusk powiedział o telewizji publicznej: To nie jest telewizja publiczna i przestańmy udawać, że płacimy abonament. Większość społeczeństwa bardzo dosłownie wzięła sobie do serca słowa Donalda Tuska. Zresztą w listopadzie 2007 r. ten sam Donald Tusk posunął się jeszcze dalej, mówiąc o abonamencie: to wyłudzanie pieniędzy, natomiast w kwietniu 2008 r. stwierdził, że abonament to haracz ściągany z ludzi, zaś w maju 2008 r. premier mówił, że to wyjątkowo obłudny system. Od tamtych lat, od 2007 r., 2008 r., minęło 8 lat rządów Platformy Obywatelskiej, większości rządzącej PO i PSL, i co w tym czasie się zmieniło?

    Bogdan Zdrojewski poinformował, że przepisy w sprawie finansowania mediów publicznych są już gotowe, aby jednak zostały przyjęte, potrzebne jest porozumienie polityczne. Minister ujawnił, że premier Donald Tusk zgodził się na to, aby środki finansowane z budżetu państwa były desygnowane na telewizję publiczną. Co do sposobu przekazywania mediom publicznych pieniędzy minister Zdrojewski powiedział wówczas, że pomysły są takie: albo z abonamentu, albo z innej formy daniny publicznej. To był rok 2013. W 2015 r. nie ma ani premiera Donalda Tuska, ani ministra Bogdana Zdrojewskiego, natomiast mniej złudzeń ma już pani Małgorzata Omilanowska, która nie tak dawno powiedziała, że tempo prac nad projektem ustawy nie rokuje szans na ich zakończenie przed jesiennymi wyborami parlamentarnymi, zwłaszcza że niektóre propozycje budzą wątpliwości różnych grup społecznych, a na konsultacje społeczne potrzeba znacznie więcej czasu, bo te 7, 8 lat rządów Platformy okazuje się czasem zbyt krótkim.

    Pan przewodniczący Dworak mówił o pracy, o uczestnictwie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w przygotowaniu założeń do nowej ustawy i nowego sposobu finansowania mediów publicznych, natomiast naszym zdaniem zrobiono w tym zakresie zbyt mało. Zbyt małe było zaangażowanie krajowej rady w wywieranie presji przede wszystkim na rządzących. Być może te zasady zostały przygotowane profesjonalnie, natomiast nie dostrzegam determinacji krajowej rady w doprowadzeniu, w zmuszeniu rządzących do tego, aby ta ustawa została w końcu uchwalona.

    Jeżeli chodzi o stanowisko Sojuszu Lewicy Demokratycznej, to zaproponowany przez nas nie tak dawno projekt nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji zakładał inną ścieżkę, mianowicie likwidację abonamentu radiowo-telewizyjnego i finansowanie misji publicznej radia i telewizji ze środków medialnej opłaty publicznej, opłaty przeznaczonej na realizację misji publicznej radia i telewizji, należnej od osób fizycznych i od osób prawnych, a pobieranej przez potrącenie należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych jako corocznej dotacji z budżetu państwa. Oznaczałoby to, że finansowanie mediów odbywałoby się ze środków publicznych bez dodatkowych opłat wnoszonych przez obywateli, a odpis realizowany byłby przez ministra finansów z pieniędzy, które wpływałyby do budżetu państwa. Nie należy ukrywać, że jeżeli ściąganiem - tak jak powiedział pan przewodniczący - opłaty abonamentowej, audio-wizualnej zajmowałyby się urzędy skarbowe, to byłaby to forma dodatkowego podatku. Konsekwencją tego jest takie stanowisko SLD, aby to była po prostu część podatku dochodowego od CIT czy PIT.

    Konkludując tę część, dodam, że w związku z umorzeniem i rozkładaniem na raty zaległości z tytułu opłat abonamentowych wpłynęło do krajowej rady ponad 110 tys. nowych pism i wniosków dotyczących umorzeń, względnie rozłożenia na raty. W 2014 r. po raz pierwszy liczba spraw związanych z abonamentem przekroczyła liczbę spraw związanych z programem, co uwiarygodnia moje stwierdzenie o tym, że powoli krajowa rada zamienia się w instytucję obsługującą i monitorującą płatności, a nie monitorującą media.

    Jeżeli chodzi o inne sprawy - sprawa osób niepełnosprawnych. Jak słusznie zauważono w sprawozdaniu, w Polsce żyje ok. 5 mln osób dotkniętych niepełnosprawnością wzroku i słuchu. Nadawcy, których programy są dostępne w ofercie naziemnej telewizji cyfrowej, z inicjatywy krajowej rady podpisali porozumienie o udogodnieniach dla osób z niepełnosprawnością wzroku i niepełnosprawnością słuchu w programach telewizyjnych. To porozumienie, jak słusznie zauważono w sprawozdaniu, nie spełnia wszystkich oczekiwań organizacji osób niepełnosprawnych, ale jest jakimś krokiem do przodu. Natomiast twierdzę, że propozycja stopniowego zwiększania wymiaru audycji dostępnych dla osób niepełnosprawnych w taki sposób, aby dopiero w 2020 r. osiągnąć 50% czasu nadawania programu z tymi udogodnieniami, jest ścieżką zbyt wolną, ten proces należałoby zdecydowanie przyspieszyć.

    Jeżeli chodzi natomiast o analizę stron internetowych, krajowa rada podaje, że po raz pierwszy zajęła się analizą stron internetowych, i stwierdza, że strony wyróżniały się nawigacją przyjazną dla użytkowników. Być może dla użytkowników będących osobami pełnosprawnymi tak, natomiast jako informatyk mogę z całą pewnością stwierdzić, że bardzo wiele stron jest nieprzyjaznych dla osób z wadami wzroku, osób niewidomych względnie niedowidzących i że bardzo wiele tych stron jest skonstruowanych w taki sposób, że one są niedostępne dla tych osób przy wykorzystaniu narzędzi umożliwiających sczytywanie tych stron. Tak że postulowałbym, aby w kolejnych swoich analizach stron internetowych krajowa rada zajęła się przede wszystkim tym tematem: dostępnością stron internetowych emitowanych przez organizacje zajmujące się mediami dla osób niewidomych.

    Kolejna sprawa - sprawa reklam. Krajowa rada skontrolowała emisję przekazów handlowych w 270 programach radiowych, stwierdzając, że nie zgłoszono zastrzeżeń w zakresie ewidencjonowania i emisji przekazów handlowych do 154 nadawców, czyli raptem 57%. Oznacza to, że zastrzeżenia zgłoszono do 43% skontrolowanych programów. Postulowałbym zdecydowanie większy zasięg kontroli reklam niż te 270 programów radiowych, zarówno jeżeli chodzi o głośność, jak i spełnianie wymogów (Dzwonek) co do czasu i umiejscowienia tych reklam w ramówkach programów. Jeżeli zresztą chodzi o same reklamy, przeciętny widz odnosi wrażenie, że mamy do czynienia z zalewem reklam i w pewnym momencie zastanawia się, czy to jeszcze jest program telewizyjny, czy już tylko reklama. Dlatego chciałbym, aby krajowa rada przeprowadziła analizę i wskazała ewentualny kierunek zmian w prawodawstwie w celu przestawienia tych reklam na właściwe tory, tak aby one były dodatkiem do programów, a nie główną zawartością programu, zwłaszcza że dostrzegamy bardzo wiele patologicznych sytuacji w tych reklamach, na przykład obecność dzieci nie tylko reklamujących produkty niezdrowe, ale praktycznie w tej chwili w reklamach...

    (Poseł Jerzy Fedorowicz: Czas!)

    Jeszcze 2 minuty może się da...

    Panie marszałku, jeszcze...

    Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

    Panie przewodniczący Fedorowicz, pan pozwoli, że tę łaskawość, którą okazywałem poprzednim mówcom, też okażę panu posłowi Elsnerowi - niech kończy to wystąpienie, mimo że czas się skończył.

    (Poseł Jerzy Fedorowicz: I to był błąd.)

    I teraz straciliśmy więcej czasu przez pana posła Fedorowicza.

    (Poseł Jerzy Fedorowicz: Jak się poseł nie umie zmieścić, to...)

    Poseł Wincenty Elsner:

    Kończąc sprawę reklamy, chciałbym, aby krajowa rada bardziej przyglądała się zawartości reklam, nawet jeżeli one w tej chwili mieszczą się w granicach prawa, i kierowała wnioski do nas, do posłów, do Sejmu, do organów ustawodawczych, tak abyśmy mogli te patologiczne zjawiska w zakresie emisji czy nademisji reklam w jakiś sposób korygować.

    I ostatnia już zupełnie sprawa, pozytywna tym razem. To dobrze, że Komisja Europejska wydała pozytywną decyzję w sprawie notyfikacji polskiej listy ważnych wydarzeń, którą to krajowa rada kilka miesięcy wcześniej złożyła na ręce stałego przedstawiciela RP przy Unii Europejskiej. I dobrze, że w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej nastąpiła 3 lutego br. zmiana - publikacja, w której uwzględnione zostały postulaty dotyczące meczy polskiej reprezentacji w piłce siatkowej i ręcznej. W związku z tym można oczekiwać, że nie będziemy mieli więcej do czynienia z zakodowanymi mistrzostwami świata siatkarzy.

    Podsumowując, mimo zgłoszonych zastrzeżeń Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej nie będzie składał wniosku o odrzucenie tego sprawozdania. Będzie postulował przyjęcie sprawozdania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Poseł Jerzy Fedorowicz: Brawo! 2 min 46 sek plus przerwa z mojego powodu.)