22 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Zdrowia o:
- rządowym projekcie ustawy o leczeniu niepłodności,
- poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów
(druki nr 3245, 608 i 3470).

Poseł Jarosław Gowin:

    Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Wszyscy wiemy, że problematyka in vitro to jest jeden z obszarów, w których polskie państwo do tej pory nie zdaje egzaminu, a nie zdaje tego egzaminu z prostego powodu. W sprawie dotyczącej w sensie zupełnie dosłownym życia i śmierci nie ma żadnych regulacji. Tam, gdzie nie ma żadnego prawa, wszystko wolno. Owszem, w klinikach in vitro dzieją się rzeczy piękne. Jeżeli rodzi się dziecko, niezależnie od tego, jaką metodą poczęte, to jest to zawsze cud powstania nowego wszechświata. Ale w klinikach in vitro mogą też dziać się i dzieją się - to udowodniły różne prowokacje dziennikarskie - rzeczy straszne. Zarodki ludzkie są niszczone, poddaje się je nieludzkim, prowadzącym do ich uśmiercenia eksperymentom naukowym, handluje się nimi. Jeżeli wziąć pod uwagę obecne status quo, to rządowa inicjatywa uregulowania wreszcie po dwudziestu kilku latach tak trudnego i ważnego obszaru mogłaby się wydawać inicjatywą cenną. Dlaczego w takim razie oceniam ją jednoznacznie negatywnie?

    Po pierwsze, ze względu na tempo prac. Końcówka kadencji, już trwająca, podwójna zresztą, kampania, bardzo skomplikowana materia, i projekt wrzucony w ostatniej chwili pod obrady Sejmu, dopychany kolanem, projekt, który skazany jest na to, żeby jeżeli znajdzie się odpowiednia większość w parlamencie, wyjść z niego jako kompletna niedoróbka. Konsekwencją przyjęcia takiego projektu będą ludzkie dramaty, będą ludzkie tragedie. Konsekwencją może być uszczerbek na zdrowiu wielu kobiet, może być śmierć niezliczonej liczby ludzkich zarodków, może być naruszanie godności człowieka. To jest pierwszy powód. Proszę państwa, nie powinniśmy w ogóle w takim okresie i w takim tempie procedować takich projektów. Warto wrócić do tego zagadnienia, trzeba wrócić do tego zagadnienia i, powiem więcej, jeżeli nawet ten projekt zostanie uchwalony, to wrócimy do tego zagadnienia, w przyszłej kadencji, na jej początku, a nie na samym końcu, nie w klimacie walki przedwyborczej.

    Po drugie, ten projekt rządowy budzi mój zasadniczy sprzeciw ze względu na jego treść, ze względu na rozwiązania, które ze sobą niesie. W tak złożonej materii, jaką jest kwestia sztucznego zapłodnienia, trzeba szukać rozwiązań kompromisowych, takich rozwiązań, które uwzględnią różne wrażliwości moralne reprezentowane w polskim społeczeństwie. Tymczasem ten projekt reprezentuje tylko jedną wrażliwość, i to bardzo skrajną, taką wrażliwość, powiedziałbym, zdecydowanie lewicową. Cały szereg rozwiązań przewidywanych przez ten projekt ma jakieś swoje odzwierciedlenie w analogicznych zapisach w ustawodawstwach zaledwie bardzo nielicznych krajów unijnych, i to tych, w których dominuje skrajna ideologia lewicowa. Najlepszym przykładem jest tu samo zdefiniowanie zarodka ludzkiego. Mówił o tym pan poseł Hoc. Zarodek ludzki powinien być w ustawie zdefiniowany po prostu jako istota ludzka. Ale jeżeli ktoś uważa, że to jest definicja idąca za daleko, definicja zakładająca pewne rozstrzygnięcia natury metafizycznej, to przecież zdrowy rozsądek dyktuje, że powinno się zarodek ludzki zdefiniować jako organizm. A jak jest zdefiniowany? Jako zbiór komórek. Tego typu podejście naprawdę - zwracam się tutaj do koleżanek i kolegów z Platformy Obywatelskiej - prawie nigdzie w Europie nie jest stosowane. Czy wy naprawdę chcecie za czymś tak skrajnym podnieść rękę? Inny przykład to możliwość tworzenia zarodków nadliczbowych. Jeżeli przyjmiemy, a to wynika z ducha polskiej konstytucji, pomijając już przekonania wielu milionów Polaków, że życie ludzkie zaczyna się w momencie poczęcia, to znaczy że zarodek powinien być traktowany tak, jakby był człowiekiem, to czy człowiekowi można przyznać warunkowe prawo do życia? Otóż takie są konsekwencje rozstrzygnięcia przewidującego tworzenie zarodków nadliczbowych. Te zarodki nadliczbowe będą zamrożone i wykorzystane w przyszłości, pod warunkiem że nie powiodą się wcześniejsze zabiegi. Na tym właśnie polega to warunkowe prawo do istnienia. To jest coś sprzecznego z fundamentami cywilizacji zachodniej, tymi fundamentami, które można wyrażać językiem chrześcijańskim - odwoływał się do tego przedstawiciel Prawa i Sprawiedliwości - ale można też mówić o tych fundamentach językiem świeckim. Świecki filozof Immanuel Kant mówił, że istota ludzka nigdy nie może być traktowana jako środek, zawsze powinna być traktowana jako cel. Tu, w tym projekcie rządowym, traktowana jest wyłącznie jako środek. Projekt de facto otwiera drogę do niekontrolowanego niszczenia zarodków, w oczywisty sposób wprost umożliwia selekcję eugeniczną. Tak więc to jest kolejne rozwiązanie sprzeczne z kanonami cywilizacji zachodniej. Wracamy w tym projekcie do wrażliwości moralnej starożytnej Sparty, gdzie niepełnosprawne dzieci, noworodki były zrzucane ze skały. W tym przypadku skałą będzie pewnie zlew w klinice in vitro, do którego będzie się wylewać ludzkie zarodki arbitralnie uznane za dysfunkcjonalne, za niezdolne do samoistnego istnienia.

    Chcę jednoznacznie powiedzieć, uprzedzając konkluzję mojego wystąpienia, że klub Zjednoczonej Prawicy z pełnym przekonaniem będzie głosował przeciwko przyjęciu tego projektu. Niemniej jednak zdecydowaliśmy się zgłosić kilka poprawek, wskazując najbardziej dramatyczne punkty w projekcie.

    Przede wszystkim proponujemy dodanie do ustawy preambuły o treści: Uznając, że przyrodzona, niezbywalna i nienaruszalna godność człowieka jest źródłem przynależnych mu praw i wolności, a ochrona prawna życia ludzkiego na każdym etapie jego rozwoju jest koniecznym warunkiem ochrony godności człowieka, stanowi się, co następuje.

    Nie można rozumować tylko w kategoriach praw i wolności, trzeba pamiętać, że są pewne ograniczenia naszych praw i wolności. Tymi ograniczeniami są godność i życie człowieka. I o tym mówi ta preambuła. Proponujemy ponadto - i tutaj idziemy w tym samym kierunku, co kluby Prawa i Sprawiedliwości oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego - by dostęp do procedury in vitro miały tylko pary małżeńskie. Jest to zgodne z polską konstytucją, która traktuje małżeństwo jako wartość szczególnie chronioną. Proponujemy także, aby liczba tworzonych zarodków nie mogła być większa niż dwa. Innymi słowy, proponujemy, aby wykluczyć możliwość tworzenia zarodków nadliczbowych. Będzie można tworzyć dwa zarodki, pod warunkiem że i ten drugi za pierwszym razem będzie wszczepiony w łono matki. Wyłączamy możliwość przeprowadzania jakiejkolwiek selekcji zarodków ludzkich, ale nie badań preimplantacyjnych. Dopuszczamy możliwość przeprowadzania takich badań, ale tylko w odniesieniu do chorób, które można leczyć. Bo rzeczywiście, jeżeli ludzki zarodek można wyleczyć, to trzeba taką możliwość dopuścić, ale wykluczone powinny być badania preimplantacyjne, które służą wyłącznie znalezieniu podstawy prawnej do zniszczenia ludzkiego życia. Wreszcie ostatnia sprawa. Proponujemy usunięcie zapisu umożliwiającego niszczenie zarodków.

    Nasze poprawki obejmują szerszy zakres. Skoncentrowałem się na tym, co najistotniejsze, ale chcę bardzo gorąco prosić wszystkich tych, którzy dzisiaj są jeszcze skłonni podnieść rękę za projektem rządowym, żeby przemyśleli tę decyzję. To jest zła ustawa. Ta ustawa niczego nie poprawia. To nie jest mniejsze zło, to jest utrwalenie i usankcjonowanie zła.

    Dlatego, tak jak powiedziałem, klub Zjednoczonej Prawicy będzie głosował przeciwko projektowi rządowemu. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)