2 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy (druki nr 3084 i 3348).

Poseł Piotr Zgorzelski:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić nasze stanowisko wobec sprawozdania komisji o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy (druki nr 3084 i 3348).

    Wysoki Sejmie! Procedowanie nad projektem zmian w prawie wyborczym przypada na szczególny okres. Znamy wyniki głosowania w pierwszej turze wyborów prezydenckich, które zostały oficjalnie ogłoszone w poniedziałek, co pokazuje, że Państwowa Komisja Wyborcza odpowiednio spełnia swoje obowiązki.

    Nie wystąpiły problemy z działaniem systemu wyborczego, które dotkliwie odczuliśmy w wyborach w 2014 r. Nawiązałem do PKW, gdyż jeden z elementów zmian prawa wyborczego stanowi wprowadzenie kadencyjności Państwowej Komisji Wyborczej. Jej kadencja wyniesie 9 lat. Ponadto wprowadzono zwiększenie kontroli przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej nad administracyjną stroną przeprowadzenia wyborów przez Krajowe Biuro Wyborcze.

    Głównym założeniem prezydenckiego projektu zmiany prawa wyborczego jest zwiększenie przejrzystości i transparentności procesu wyborczego. Prezydent przedstawił kilka rozwiązań, które mają zrealizować powyższe założenie. Należy wyróżnić regulacje dotyczące wprowadzenia przezroczystej urny. Ujednolicenie na terenie całego kraju urn wyborczych oczywiście wiąże się z dużymi kosztami, jednak należy uznać to za krok w dobrym kierunku. Wykonanie jednolitych urn zostanie powierzone Państwowej Komisji Wyborczej, która określi ich wielkość w zależności od okręgu wyborczego.

    Ważną kwestię stanowią regulacje dotyczące funkcjonowania mężów zaufania. Ta instytucja społecznej kontroli wyborów zostanie wyposażona w uprawnienia do nagrywania czynności prowadzonych przez komisję w związku z przygotowaniem lokalu wyborczego oraz po zakończeniu procesu głosowania.

    Postulaty podnoszone przez jeden z klubów, dotyczące rejestracji czy nawet transmisji z całego procesu wyborczego, uznaję za zdecydowanie ograniczające swobody obywatelskie, na co nie może być zgody. Inaczej wygląda kwestia rejestracji czynności prowadzonych przez poszczególne komisje, bo to rozwieje wszelkie wątpliwości dotyczące rzetelnego przeprowadzenia wyborów. Należy jednak pamiętać o tym, że osoby zasiadające w komisjach nie są urzędnikami państwowymi, tylko osobami reprezentującymi społeczeństwo w celu przeprowadzenia wyborów. Z tych względów za zasadne uznaję ograniczenie możliwości rozpowszechniania materiałów nagranych przez mężów zaufania jedynie na potrzeby postępowania przed sądem i prokuraturą, a nielegalne rozpowszechnianie materiałów zagrożone jest grzywną.

    Kwestią, która wzbudziła największe emocje w wyborach samorządowych, była kwestia karty do głosowania. Rozwiązania zawarte w projekcie co do zasady wprowadzają jedną kartę. Należy zauważyć, że nie zawsze zastosowanie jednej karty jest możliwe ze względów technicznych. Trudno sobie wyobrazić taką sytuację, że w lokalu wyborczym otrzymujemy gigantyczną kartę. Dlatego wprowadzono dodatkową możliwość. Otóż Państwowa Komisja Wyborcza może zdecydować, że wybory przeprowadza się z użyciem połączonych kart, jednak na pierwszej stronie zamieszcza się spis karty oraz informację o sposobie oddania ważnego głosu.

    Niezwykle istotna zarówno z punktu widzenia politycznego, jak i socjologicznego jest analiza przyczyn oddania głosów nieważnych. Przywrócenie obowiązku wskazywania w protokołach obwodowych komisji wyborczych przyczyn nieważności wyjaśni, w jakim stopniu Polacy głosowali błędnie z powodu swojej niewiedzy, a ilu z nich świadomie oddało pustą kartę jako głos sprzeciwu.

    Na zakończenie wspomnę o rozwiązaniu, które występowało w przedłożeniu pierwotnym, a dotyczyło braku nakładek brajlowskich na karty do głosowania dla osób niewidomych. Autorzy nowelizacji wskazali, że nakładki te nie cieszyły się popularnością, jednocześnie generując duże koszty. Dobrze, że komisja nie podzieliła tego stanowiska i osoby niedowidzące czy niewidome będą mogły z nich korzystać na dotychczasowych zasadach.

    Wysoki Sejmie, rozwiązania zawarte w projekcie zasługują na poparcie, dlatego Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego oczywiście będzie głosował za przyjęciem sprawozdania komisji. (Oklaski)