1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Administracji i Cyfryzacji o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3027 i 3332).

Poseł Zbigniew Sosnowski:

    Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt zaprezentowania Wysokiej Izbie stanowiska Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie sprawozdania Komisji Administracji i Cyfryzacji o przedstawionym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz niektórych innych ustaw.

    Materia, nad którą dzisiaj się pochylamy, na pierwszy rzut oka może wydawać się zagadnieniem czysto administracyjnym. Niestety przesłanki, które towarzyszą tej nowelizacji, są zgoła głębsze. Terror komunistyczny szalejący na całym terytorium zniewolonej wówczas Polski spowodował śmierć, zagładę ok. 50 tys. osób - to ofiary działań byłego Urzędu Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej, Polacy z pięknymi kartami i pięknymi życiorysami straceni na mocy stalinowskich wyroków i przez stalinowskich oprawców. Chociaż upływający czas miał pokryć kurzem pamięć o tamtych okrutnych wydarzeniach, stało się inaczej. W wolnej Polsce odkurzono niechlubne karty historii dziejów naszego państwa. Powoli, lecz systematycznie odkrywane są karty dotyczące tamtych lat, a wraz z nimi przypadkowe miejsca grzebania szczątków ofiar, bo przecież nie można w tych okolicznościach mówić o godnym pochówku, o jakimkolwiek pochówku. W poszukiwanie miejsc spoczynku doczesnych szczątków ofiar potwornych zbrodni z tamtych czasów włączyło się wiele instytucji i organów, a także polscy naukowcy. Dzisiaj naród ma wiedzę o tamtych najstraszniejszych wydarzeniach, o mordach na synach narodu polskiego, a także udokumentowaną wiedzę o miejscach ich spoczynku. Jako polscy parlamentarzyści winni jesteśmy ofiarom szacunek, i to nie tylko słowa uznania, bo to za mało, lecz także zapewnienie godnego spoczynku.

    Panie i Panowie Posłowie! Poseł sprawozdawca w dość wyraźny, jasny sposób zaprezentował kierunek działań legislacyjnych, które mają zadośćuczynić polskim patriotom i usankcjonować prawnie ich godny spoczynek. Zmiana przepisów ma m.in. dać podstawę do przenoszenia grobów wybudowanych w późniejszych latach, pod którymi znajdują się szczątki ofiar terroru komunistycznego z lat 40. i 50. Aby ten cel został osiągnięty, a zamierzenia mogły zostać zrealizowane, omawiany projekt ustawy obejmuje zmiany w ustawie o grobach i cmentarzach wojennych, ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Nowelizacja daje prawną podstawę do finansowania kosztów utrzymania grobów i cmentarzy wojennych z budżetu państwa. To decyzja wojewody wydana na wniosek uprawnionych organów, o czym mowa w dodanym art. 15a, stanie się podstawą do ekshumacji zwłok i szczątków. Nowelizacja ustawy z dnia 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych na nowo statuuje prawo, jeśli chodzi o pojęcia i osoby, które mogą zostać uznane za ofiary represji. Także nowelizacja ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej daje czytelną i jednoznaczną podstawę prawną do poszukiwania miejsc spoczynku szczątków ofiar oraz prowadzenia prac badawczo-poszukiwawczych.

    Z uwagi na zamknięcie tamtego niechlubnego okresu historii naszego państwa nie należało zwlekać z wejściem w życie nowelizacji ustawy. Dlatego całkowicie racjonalny jest termin jej wejścia w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

    Wysoki Sejmie! Ta godna poparcia inicjatywa legislacyjna będzie poparta przez mój klub podczas głosowania. Już dzisiaj wyrażamy pełną aprobatę tego projektu. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)