5 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń oraz ustawy Prawo o ruchu drogowym (druk nr 3156).

Poseł Józef Racki:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie i Panowie Ministrowie! Z upoważnienia grupy posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego uzasadnię potrzebę zmiany ustawy Kodeks wykroczeń oraz ustawy Prawo o ruchu drogowym, druk nr 3156.

    Zanim przejdę do sytuacji w Polsce, parę słów o sytuacji w Europie. Powodem czy przyczyną przedłożenia zmian tych ustaw były doniesienia medialne o tym, że służby drogowe coraz częściej zatrzymują osoby kierujące pojazdami bez posiadania odpowiednich uprawnień. Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu sporządziło informację na temat zatrzymywania osób prowadzących pojazdy mechaniczne bez uprawnień w wybranych państwach Unii Europejskiej. W informacji czytamy: Policja i inne upoważnione służby mają prawo żądać od kierującego pojazdem okazania dokumentu potwierdzającego posiadanie takich uprawnień, a kierujący jest obowiązany taki dokument okazać. Prowadzenie pojazdu bez uprawnień traktowane jest jako wykroczenie, we Francji jest czynem zabronionym sytuowanym pomiędzy wykroczeniem a przestępstwem, zaś w Niemczech przestępstwem. Stosowane są kary grzywny, zakaz prowadzenia pojazdu, a także kary pozbawienia wolności. Wśród kar dodatkowych na uwagę zasługuje również konfiskata mienia.

    (Poseł Piotr Chmielowski: Prawa jazdy.)

    Wprowadzenie ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami zwiększonych wymagań dotyczących kwalifikacji osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi, a także stosunkowo niskie sankcje za prowadzenie pojazdów bez odpowiednich uprawnień to powód znacznego zwiększenia liczby osób zatrzymywanych przez organy kontroli ruchu drogowego w trakcie prowadzenia pojazdu bez posiadania stosownych uprawnień. Taka sytuacja jest powodem wielu negatywnych zjawisk społecznych, przede wszystkim znacznego pogorszenia się stanu bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

    W związku z powyższym proponujemy zwiększenie sankcji za kierowanie pojazdem mechanicznym bez posiadania wymaganych uprawnień na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu w postaci kary aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 3 tys. zł. Ponadto w stosunku do osoby, która kierowała pojazdem mechanicznym bez posiadania stosownych uprawnień po raz kolejny, co zostało stwierdzone przez właściwe organy kontroli ruchu drogowego, wobec takiego sprawcy będzie mógł być orzeczony środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, który zgodnie z art. 29 ustawy Kodeks wykroczeń może zostać orzeczony na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Wprowadzenie takiej możliwości stanowi reakcję na naganne zjawisko nagminnego prowadzenia pojazdów mechanicznych bez prawa jazdy wskutek stosunkowo niskiej kary, jaka grozi za tego rodzaju czyn. Istnieje bowiem grupa sprawców, którzy celowo nie decydują się przystąpić do kursu i egzaminu na prawo jazdy, gdyż jest to dla nich bardziej opłacalne - ryzyko zatrzymania jest w opinii takich osób o wiele mniejsze niż koszt ekonomiczny i emocjonalny przystąpienia do kursu oraz egzaminu na prawo jazdy, który muszą ponieść. Przedmiotem ochrony we wprowadzanej regulacji jest bezpieczeństwo ruchu drogowego na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu, które jest zagrożone przez kierującego pojazdem nieposiadającego umiejętności bezpiecznego prowadzenia pojazdu mechanicznego.

    Niniejsza regulacja wprowadza również dodatkowe narzędzia, w które wyposaża sąd orzekający w sprawie kierowania pojazdem mechanicznym bez posiadania stosownych uprawnień. Po pierwsze, sprawca w okresie zakazu nie będzie mógł uzyskać uprawnień do kierowania pojazdami, po drugie zaś, co może być ważniejsze w świetle faktu, iż wielu takich sprawców w ogóle nie decyduje się na zdobycie uprawnień, prowadzenie pojazdu w okresie zakazu będzie stanowiło czyn zabroniony określony w art. 244 Kodeksu karnego, zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 3. Jednak zdaniem projektodawców najbardziej dotkliwą dla sprawców sankcją w przypadku popełnienia wykroczenia kierowania pojazdem mechanicznym bez posiadania uprawnień będzie stosunkowo wysoka kara.

    Skutkiem społecznym wprowadzenia niniejszej ustawy w życie będzie spadek liczby zatrzymań osób, które kierują pojazdami mechanicznymi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu bez posiadania odpowiednich uprawnień, ze względu na znaczne zwiększenie sankcji pieniężnych grożących za taki czyn. Dodatkowy skutek powinna przynieść również obawa przed orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdów na przyszłość.

    Konsekwencją proponowanych zmian w ustawie Kodeks wykroczeń jest również konieczność zmiany ustawy Prawo o ruchu drogowym w zakresie ewidencji osób, wobec których zostało stwierdzone, że prowadziły pojazd bez posiadania stosownych uprawnień. Odpowiednie organy kontroli ruchu drogowego, prokurator lub sąd będą mogli stwierdzić, czy osoba prowadząca na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania pojazd mechaniczny bez odpowiednich uprawnień prowadzi go po raz pierwszy, drugi czy kolejny.

    Przedmiotowy projekt ustawy nie pociąga za sobą skutków dla budżetu państwa ani jednostek samorządu terytorialnego. Niniejszy projekt ustawy jest również zgodny z prawem Unii Europejskiej.

    W związku z powyższym w imieniu wnioskodawców wnoszę, aby Wysoki Sejm rozpatrzył przedłożony projekt, a panią marszałek proszę o skierowanie przedłożonego projektu do właściwych komisji. Dziękuję bardzo.