8 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Elżbieta Rafalska:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! O wypłatę zaległych emerytur mogą się ubiegać osoby, które nabyły prawo do świadczenia przed 1 stycznia 2011 r., ale jego wypłata została zawieszona w związku z kontynuowaniem zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy. Przepisy obowiązujące emerytów do przerwania, choćby jednodniowego, zatrudnienia, a w przypadku niespełnienia tego wymogu statuujące zawieszenie emerytury zostały uznane przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z ustawą zasadniczą - wyrok z 13 listopada 2012 r.

    W 2014 r. Sejm przyjął ustawę wykonującą wyrok Trybunału Konstytucyjnego o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. Podstawą do wypłaty jest jednak wniosek osoby zainteresowanej, a więc wypłata tym, w których przypadku zawieszono prawo do emerytury, nie następuje z urzędu. Prawo do wypłaty zawieszonej emerytury nie ulega jednocześnie przedawnieniu.

    W związku z powyższym proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania: Ile osób otrzymało dotychczas, na koniec roku bądź na koniec lutego, jeżeli pan minister dysponuje takimi danymi, wypłatę z tytułu zawieszonych emerytur? W ocenie ZUS-u ilu emerytów, którym należą się te wypłaty, dotąd nie złożyło wniosków? Czy ZUS dysponuje takimi danymi? Jaka jest wartość wypłaconych środków z podziałem na należność główną i odsetki i jaka jest średnia wysokość wypłacanego świadczenia? I ostatnie pytanie. Ponieważ prawo do świadczenia nie ulega przedawnieniu, wnioski można ciągle składać, to w jaki sposób ZUS prowadził do tej pory bądź dalej będzie prowadził (Dzwonek) akcję informacyjną na temat tego, że można te zawieszone emerytury uzyskać? Przecież nie można wykluczyć, że część emerytów przebywa za granicą, a część emerytów może nie wiedzieć o takim rozwiązaniu ustawowym.

8 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior:

    Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Pani Poseł! Przystąpię za chwilę do odpowiedzi na te pytania, ale ponieważ pytania nie zostały wcześniej sformułowane w wystąpieniu do ministerstwa, pozwolą państwo, że znajdę odpowiednią dokumentację, która pozwoli przedstawić państwu odpowiedź na tak sformułowane pytania.

    Zacznę od informacji co do tego, ilu spodziewaliśmy się wniosków, jaka była ocena skutków regulacji tak naprawdę, co przewidywaliśmy w ramach ustawy, która miała uregulować kwestie dotyczące wypłaty zawieszonych emerytur, i jakie tam przedstawialiśmy dane liczbowe. W ocenie skutków regulacji na str. 7 uzasadnienia do ustawy określiliśmy to w sposób następujący: według informacji ZUS przeciętna miesięczna liczba świadczeń wstrzymanych z tytułu nierozwiązania stosunku pracy wynosiła 23 tys. - czyli to jest ta liczba osób, którym średniomiesięcznie zostały wstrzymane świadczenia, tak szacował to ZUS wtedy, gdy przychodziliśmy do Wysokiej Izby z ustawą - przy czym w ocenie ZUS kwota wstrzymanych emerytur szacowana była na 826 mln zł. Czyli 23 tys. osób, kwota z tytułu wstrzymania 826 mln zł, przy czym musimy pamiętać, że od 1 marca nastąpiła waloryzacja świadczeń, były również dodane odsetki ustawowe, co podwyższało tę kwotę w sumie do 989 mln zł. Takie kwoty były szacowane, gdy przedstawiałem tę ustawę.

    Proszę państwa, zgodnie z danymi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - mam przed sobą odpowiedź na interpelację pani poseł Rafalskiej, czyli pani poseł dostała to również na piśmie - kwota wypłaconych z tego tytułu świadczeń wraz z odsetkami wyniosła 776,1 mln zł, przy czym wstrzymane emerytury to 618,3 mln zł plus odsetki 158,8 mln zł, a zostało zrealizowanych 25 200 wniosków. To oznacza, skoro państwo pytają, ile osób otrzymało, a ile było szacowane, że szacowaliśmy to na ok. 23 tys., a wypłaciliśmy zwroty 25 tys. osób. A więc to oznacza, ni mniej, ni więcej, że było niedoszacowanie w ramach OSR co do 2 tys. osób, ale w tym samym czasie również przeszacowana została kwota z tytułu wstrzymania - okazuje się, że nie 989 mln, a 776 mln. Ponieważ wcześniej nie otrzymałem pytań, jest rzeczą jasną, że w tej chwili nie będę dzielił za pomocą komórki kwoty 776 mln przez 25 200, ale jeśli to państwo podzielą, uzyskają państwo średnią wysokość.

    Pani minister Rafalska zadała również pytanie o akcję informacyjną. W tej odpowiedzi na interpelację też wyraźnie wskazywaliśmy, że zarówno zostały przedstawione odpowiednie komunikaty na stronach informacyjnych - ministerstwo pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych - jak i zostały wyłożone w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych odpowiednie materiały informacyjne, w jednostkach terenowych ZUS-u znajdują się odpowiednie banery, jak tutaj mam wskazane, na stronie internetowej ZUS również były wyświetlane pulsujące banery, po których kliknięciu pojawiała się informacja, co należy zrobić, w jakiej kolejności itd. Na początku 2014 r. - wtedy weszła w życie ustawa - została przeprowadzona w prasie ogólnopolskiej i lokalnej akcja informacyjna. Jak podał nam Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zostało wtedy opublikowanych ok. 140 artykułów prasowych, jest to duża liczba, pracownicy oddziałów ZUS-u uczestniczyli w dyżurach redakcyjnych w prasie ogólnopolskiej i lokalnej, tej najbardziej dostępnej. Zostały również zamieszczone informacje w miesięczniku ˝ZUS dla Ciebie˝, odpowiednie informacje zostały wyłożone w terenowych jednostkach ZUS, w salach obsługi klienta, jak również, w ramach współpracy z lokalnymi mediami, akcja była nagłaśniana w rozgłośniach radiowych, w lokalnej telewizji emitowane były audycje, w których przedstawiciele ZUS wyjaśniali zasady składania wniosków o wypłatę zawieszonych emerytur. (Dzwonek) W odpowiedzi na interpelację, którą pani poseł posiada, wskazaliśmy, które to były stacje radiowe i jakie były emitowane audycje.

    Nie będę już kontynuował, bo czas się skończył, a wydaje mi się, że odpowiedziałem wystarczająco dokładnie. Dziękuję.

8 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Józefa Hrynkiewicz:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Moje pytanie dotyczy innej sprawy. Chciałabym mianowicie zapytać pana ministra, jakie są przyczyny utajnienia wyników kontroli ZUS przeprowadzonej przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów. Dlaczego wyniki kontroli instytucji publicznej utrzymywanej przez obywateli są niejawne? Czy ma to związek - a jeśli ma, to jaki - z licznymi problemami, jakie mogą mieć ubezpieczeni, którzy nie są w stanie udokumentować okresów ubezpieczenia zgodnie z rozporządzeniem wydanym przez ministra pracy w dniu 11 października 2011 r.? Rozporządzenie to bardzo dokładnie określa, jak należy dokumentować uprawnienia do emerytury. Trzeba powiedzieć, że z pełną świadomością minister pracy pozbawił tym rozporządzeniem możliwości udokumentowania wielu okresów ubezpieczenia kilka milionów obywateli, i wie on dobrze, że nie będą oni w stanie tego uczynić. (Dzwonek) Zresztą w dniu wczorajszym, czyli 3 marca, uświadomił to dobitnie Sejmowi prof. Stępniak, dyrektor naczelny Archiwów Państwowych.

8 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior:

    Dziękuję bardzo.

    Rozpocznę od pytania dotyczącego kontroli, która została przeprowadzona przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów. Należy tu podkreślić kluczową kwestię, mianowicie dokument otrzymuje odpowiednią klauzulę niejawności i o tym decyduje ten, kto dokument sporządza, kto go podpisuje. Czyli zgodnie z ustawą właściwa w tym zakresie jest Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. To jest właściwie jedyna odpowiedź, jakiej mogę na to pytanie udzielić. Należy sięgnąć do źródła, do organu, który nadał tę klauzulę, o tym przesądza art. 6 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych. Jeżeli byłoby pytanie, dlaczego, to o tym przesądza art. 5 ust. 4 tejże ustawy, który stanowi - bo mówimy o informacji z klauzulą: zastrzeżone - że klauzula ta jest nadawana, jeżeli nieuprawnione ujawnienie informacji może mieć szkodliwy wpływ na wykonywanie przez organy władzy publicznej lub inne jednostki organizacyjne zadań w zakresie obrony narodowej, polityki zagranicznej, bezpieczeństwa publicznego, przestrzegania praw i wolności obywateli, wymiaru sprawiedliwości albo interesów ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej. Ale powtarzam, klauzulę tajności nadaje osoba, która jest uprawniona do podpisania dokumentu lub oznaczenia innego niż dokument materiału, w związku z tym ja nie jestem właściwy w tym zakresie, bo to nie jest dokument pochodzący z ministerstwa pracy i nie ja nadawałem tę klauzulę.

    Przechodząc do drugiego pytania, chcę bardzo wyraźnie podkreślić: dokument jest dokumentem. Jeżeli ubezpieczony posiada dany dokument, to jak najbardziej jest on respektowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

    (Poseł Józefa Hrynkiewicz: Wiemy, jak to wygląda.)

    Pani profesor, chwileczkę. Pani pozwoli że dopowiem, zanim pani profesor będzie kwestionowała.

    Problem polega na tym, że pani profesor doskonale sobie zdaje sprawę z tego, że dokumenty są przechowywane przez właściwe instytucje dające gwarancję. Takimi właściwymi instytucjami są archiwa. W związku z tym jeżeli ktoś inny przechowuje dokument, to ubezpieczony go uzyskuje i przedstawia Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. (Dzwonek) Musimy rozmawiać poważnie. Zatem jeśli ubezpieczony posiada ten dokument i przedstawia go Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, to Zakład Ubezpieczeń Społecznych przecież nie może zakwestionować oryginalnego dokumentu. Inna jest jednak sytuacja, gdy organ nieuprawniony, a właściwie nie organ, tylko jakaś samozwańcza instytucja, która przejęła dokumenty, chce poświadczać ich prawdziwość. Wiemy doskonale, że poświadczeń dokumentów mogą dokonywać uprawnione właściwe jednostki, tudzież organy, tudzież niektóre podmioty, np. notariusz. Ale nie może być tak, że pan Iksiński poświadcza coś jako osoba de facto niespełniająca żadnych wymogów. W związku z tym problemem zasadniczym jest to, że ubezpieczony może nie posiadać dokumentu - i to jest rzeczywiście problem - i problemem jest to, że dokumenty, które powinny być przechowywane w archiwach, nie są przez archiwa przechowywane. Zatem rozwiązaniem tego problemu jest po prostu przekazanie tych dokumentów do właściwych instytucji. I one będą mogły wtedy je poświadczyć. Dziękuję bardzo.