1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o:
  - rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw,
  - poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny,
  - senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz ustawy Kodeks karny wykonawczy
   (druki nr 2393, 2024, 2267 i 2981).

Poseł Bartosz Kownacki:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym poinformować, że Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość złożył wniosek o odrzucenie tego projektu, jak i poprawek do tego projektu, które mogą być pewną formą kompromisu.

    Zanim przejdę do uzasadnienia naszego stanowiska, chciałbym odnieść się do tego, co miało miejsce w trakcie procedowania nad tym projektem, bo to rzecz niezwykle ważna. Jak wszyscy tutaj, na sali, wiemy, nad przepisami kodeksów proceduje się w sposób szczególny. Mówi o tym regulamin Sejmu, ale także konstytucja zakazująca stosowania trybu przyspieszonego w przypadku zmian kodeksowych. Dlaczego tak jest? Odpowiedź dla każdego prawnika jest jasna. Ze względu na wagę zmian kodeksowych, ze względu na usytuowanie kodeksów w systemie prawnym każdego państwa, ze względu na to, że tworzą one pewien krwiobieg albo kościec struktury prawnej danego państwa. Zatem te zmiany muszą być przeprowadzane w sposób rzetelny, przemyślany, spokojny, merytoryczny, na ile to możliwe, bo nie da się uciec od sporów politycznych, ale jednak z boku tychże sporów. Dlatego te projekty kierowane są do Komisji Nadzwyczajnej, do komisji kodyfikacyjnej. Dotychczas zazwyczaj udawało nam się prowadzić te prace merytorycznie. Jeszcze raz podkreślam, w ramach pewnych granic programowych, które każda z partii posiada, i spojrzenia na system prawny, które każda z partii posiada - trudno, żeby się go wyzbyła - ale były to prace względnie merytoryczne. Do pewnego momentu także w pracach nad tym kodeksem tak było. Nie wiem, czemu później posłowie Platformy Obywatelskiej posuwali się do tego, żeby podawać nieprawdę kolegom z innych klubów parlamentarnych, również doradcom, np. o przedmiocie posiedzenia danej komisji.

    Ale to pół biedy, najbardziej niepokojące jest stanowisko posłów Platformy Obywatelskiej wobec zachowania Ministerstwa Sprawiedliwości. Otóż mówiłem, że zmiany w kodeksie powinny być przeprowadzone w sposób spokojny, rzetelny, merytoryczny, bez niepotrzebnego pośpiechu. Zatem jak wytłumaczyć zachowanie ministerstwa, które składa poprawki do tak dużej nowelizacji na kilka minut przed posiedzeniem komisji, mając na to kilka tygodni? Panie i panowie z Platformy Obywatelskiej, czy was to nie razi? To wy jesteście w tej kadencji w sposób szczególny odpowiedzialni za przebieg procesu legislacyjnego. Jesteście szczególnie odpowiedzialni za psucie państwa, bo takie zachowanie w ministerstwie to jest psucie państwa. W szczególności wy nie powinniście dawać na to zgody, bo dobre zwyczaje parlamentarne buduje się latami, a zepsuć je można bardzo szybko. To jest kwestia ogólna. Nie powinno być tak, żebyśmy głosowali jak maszynki. Nie powinno być tak, że rola parlamentu zostaje teoretycznie sprowadzona do głosowania na posiedzeniu w sali plenarnej czy na posiedzeniu komisji. Jaka jest w takim razie funkcja kontrolna i funkcja legislacyjna parlamentu, skoro decydują urzędnicy, skoro nad poprawkami można procedować ot tak, bez żadnego przemyślenia, nawet bez merytorycznego zapoznania się z nimi?

    A teraz ad meritum. Co można powiedzieć o tej nowelizacji? Mętna, liberalna, dla bogatych, promuje zachowania sprzeczne z prawem. Mętna, jeśli chodzi o art. 37b, tzw. karę typu mikst, wprowadzenie kary mieszanej. Ten cel można już dzisiaj osiągnąć w zupełnie inny sposób. Tak naprawdę wprowadzenie tego rodzaju kary powoduje, że przestaje ona być przejrzysta, zrozumiała dla oskarżonego czy też skazanego, dla pokrzywdzonego, dla ogółu społeczeństwa. Ale to ten zarzut chyba najbardziej łagodny, dotyczący mieszania kary pozbawienia wolności z karą ograniczenia wolności, z karą grzywny, choć jest to niejasne w systemie prawa. Najpoważniejszy zarzut to fakt, że ten kodeks jest niezwykle liberalny, jest to złagodzenie odpowiedzialności karnej niespotykane na przestrzeni ostatnich 25 lat. Chodzi np. o art. 34 mówiący o karze ograniczenia wolności. Dotychczas, o czym każdy z nas wie, kara ograniczenia wolności polegała na orzeczeniu pracy na cele społeczne lub potrąceniu wynagrodzenia. Państwo implementujecie do kary ograniczenia wolności środki probacyjne. Otóż na czym dzisiaj będzie polegała m.in. kara ograniczenia wolności? Na obowiązku pracy zarobkowej, na obowiązku nauki, na obowiązku powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach czy spożywania alkoholu. Tak będzie wyglądała kara ograniczenia wolności. Sprowadzacie karę de facto do fikcji. Mylicie cele środków probacyjnych, które mają poddać sprawcę próbie, z celami kary, czyli z prewencją indywidualną i prewencją generalną.

    Te zmiany są niezwykle liberalne, ale są również zmianami dla bogatych, bowiem art. 37a Kodeksu karnego wprowadza możliwość zamiany kary pozbawienia wolności na karę ograniczenia wolności, np. wspomnianą karę dotyczącą obowiązku nauki albo nakaz powstrzymywania się od spożywania alkoholu - w przypadku przestępstw zagrożonych karą do ośmiu lat pozbawienia wolności. Jakie to będą przestępstwa? Oszustwo, łapownictwo, przerwanie ciąży bez zgody matki, pobicie, którego skutkiem jest ciężki uszczerbek na zdrowiu, udział w zorganizowanej grupie przestępczej o charakterze terrorystycznym - to w ostatnich dniach powinno zwrócić szczególną uwagę. I za te przestępstwa można orzec karę ograniczenia wolności. Na przykład, zupełnie teoretycznie, zgodnie z tymi przepisami pan Marcin P., bohater afery Amber Gold, za popełnione czyny będzie mógł albo zapłacić karę grzywny - zapewne stać go na to - albo, jeszcze lepiej, będzie mógł zostać na niego nałożony obowiązek nauki, najlepiej w Szkole Głównej Handlowej, żeby jeszcze poszerzył swoją wiedzę ekonomiczną.

    Ale to nie jest jedyny przykład świadczący o tym, że jest to Kodeks karny dla bogatych. Art. 107 § 4a - zatarcie skazania. Otóż w przypadku kary pozbawienia wolności, a nawet kary ograniczenia wolności zatarcie skazania następuje odpowiednio po trzech, pięciu, dziesięciu latach. W przypadku kary grzywny - jeżeli oczywiście kogoś stać na jej uiszczenie, bo tylko wtedy sąd tę karę orzeknie - zatarcie skazania nastąpi po sześciu miesiącach. A więc w takim samym stanie faktycznym jeden sprawca zostanie skazany na karę pozbawienia wolności, przyjmijmy, dwóch-trzech lat, i jeszcze w jego przypadku zatarcie skazania nastąpi po kolejnych pięciu latach, a inny zapłaci grzywnę, bo go na to stać, i po sześciu miesiącach figuruje w rejestrach jako osoba niekarana.

    Co więcej, jak powiedziałem, ten kodeks promuje zachowania sprzeczne z prawem. Art. 75a, mówiący o warunkowym zawieszeniu wykonywania kary, zakłada, że poddajemy sprawcę próbie. Orzekamy karę pozbawienia wolności i dajemy mu szansę - kara będzie w zawieszeniu. Sprawca popełnia przestępstwo po raz kolejny. I co? Promujemy go. Nie odwieszamy kary pozbawienia wolności, ale proponujemy jej zamianę na karę ograniczenia wolności albo karę grzywny.

    Szanowni państwo, to jest sen wariata - wierzyć, że ktoś, kto raz popełnił przestępstwo, kto notorycznie łamie porządek prawny, nagle przestanie popełniać czyny zabronione, gdy obniżymy sankcję karną. Trzeba być niebywałym optymistą.

    Z tych właśnie względów Prawo i Sprawiedliwość będzie wnioskowało o odrzucenie tego projektu. Składamy też poprawki, które mogą go w jakiś sposób uzdrowić.

    Kończąc, chciałbym podsumować to zdaniem, które głosił w swoich ˝Kazaniach sejmowych˝ Piotr Skarga. Otóż powiedział on, że lepiej, żeby państwo nie miało murów aniżeli prawa, bo może bronić się wynajętym wojskiem, a przed bezprawiem nie obroni się i upadnie. Te zmiany w Kodeksie karnym, a wcześniej w procedurze karnej wprowadzają w Polsce bezprawie. One są przyjazne dla bogatych przestępców. Dziękuję bardzo. (Oklaski)