7 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie przedstawionego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3018).

Poseł Jerzy Żyżyński:

    Dziękuję.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Niewątpliwie Ordynacja podatkowa wymaga zmian. Inicjatywa pana prezydenta jest bardzo cenna, dlatego że w systemie generalnie zostały ukształtowane niedobre relacje między obywatelem a państwem, relacje, w których nazbyt często obywatele postrzegają państwo jako swojego wroga, a państwo z kolei postrzega obywateli jako tych, którzy w złej wierze robią wszystko, by nie wypełnić swojego obywatelskiego obowiązku oddawania części swych dochodów na rzecz sfinansowania swojego państwa. Państwo źle sfinansowane, niedofinansowane, tanie państwo to państwo bubel, nierealizujące swoich zadań.

    Brakuje tego, co najważniejsze - partnerstwa i zdrowej, demokratycznej zasady, że to państwo jest dla obywatela, a nie obywatel jest dla państwa. Państwo jest dla obywatela i na ogół obywatel to rozumie. Rozumie, że po to, by państwo sprawnie działało, wypełniało swoje zadania na rzecz obywateli, obywatele muszą je sfinansować, oddając część swoich dochodów. Oczywiście państwo musi z drugiej strony dyscyplinować obywateli, by ci realizowali swoje obowiązki wobec państwa. Obywatele w większości to rozumieją. Natomiast w Ordynacji podatkowej były wady, które słusznie próbuje się usunąć w projekcie prezydenckim. To jest bardzo cenna inicjatywa. Przypominam, że Prawo i Sprawiedliwość już na początku kadencji proponowało zmiany, które zostały schowane do szuflady. Zgadzamy się, że trzeba takiej polityki podatkowej i takich zmian, jakie zaproponował pan prezydent.

    Najważniejsze są cztery elementy. Po pierwsze, zasada in dubio pro tributario - to niezwykle istotne z perspektywy podatników rozwiązania - a więc rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika. Ta zasada była aprobowana przez przedstawicieli doktryny prawniczej, w orzecznictwie sądów, jak również Trybunału Konstytucyjnego, jednak nie była ona wykorzystywana przez organy podatkowe. I tu pojawia się instrument prawny, który pozwala wykorzystać tę zasadę wbrew temu, co czasami stosowano, mianowicie: in dubio pro fisco, czyli rozstrzygania wątpliwości na korzyść fiskusa, co uderzało w obywateli, obywatele bardzo często czuli się pokrzywdzeni. Z drugiej strony wzmacniało to poczucie niepewności co do stanowionego prawa, pogłębiało nieufność obywateli wobec administracji podatkowej czy nawet szerzej: całego państwa. Stworzono tym samym klimat nieufności, podejrzliwości i wszechwładzy administracji podatkowej, a to z kolei przekłada się na ściągalność podatków.

    Dlatego wprowadzenie zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika jest czymś przełomowym, co powinno teoretycznie wpłynąć pozytywnie na relacje między fiskusem a podatnikami. Trzeba jednakże zauważyć, że proponowana zasada nasuwa też pewne wątpliwości.

    Po pierwsze, wykładnia przepisów in dubio pro tributario, czyli na korzyść podatnika, często przybiera postać wykładni rozszerzającej, to jest wykraczającej poza językowe dyrektywy wykładni. Tymczasem z ugruntowanego orzecznictwa sądów administracyjnych oraz Trybunału Konstytucyjnego wynika, że przepisy dotyczące w szczególności stawek podatku, ulg, umorzeń, zwolnień od podatku należy interpretować w sposób ścisły. Zgodnie bowiem z art. 84 konstytucji każdy obywatel, podmiot gospodarczy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Ponadto nakładanie podatków i innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania, stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatku następuje w drodze ustawy. Zatem jeżeli z treści przepisu ustawy na przykład nie wynika jednoznacznie, że dany podmiot może stosować zwolnienie podmiotowe, to w myśl zasady in dubio pro tributario zwolnienie takie mu przysługuje. Jednakże z zasad konstytucji wynika, że w takim przypadku nie można zastosować wykładni rozszerzającej, bowiem to rozszerzyłoby katalog zwolnień, co stanowiłoby z kolei naruszenie art. 84 i 217 konstytucji. Organy podatkowe, chcąc stosować się do przepisów prawa zgodnie z konstytucją, nie będą mogły w tym przypadku zastosować zasady, którą proponuje pan prezydent - bardzo słusznie, uważamy - in dubio pro tributario. Zatem prawidłowe stosowanie powołanej zasady powinno być poddane ścisłej kontroli. Wprowadzenie tej zasady z perspektywy podatników należy ocenić korzystnie, trzeba jednak postawić pytanie, czy organy państwa są w stanie wyeliminować ewentualne patologie w obszarze stosowania tej instytucji, w szczególności jej nadużywania. (Dzwonek)

    Przepraszam, jeszcze chwilkę. Pani poseł też korzystała z przedłużenia czasu wypowiedzi.

    Wicemarszałek Wanda Nowicka:

    Proszę bardzo, panie pośle.

    Poseł Jerzy Żyżyński:

    Po drugie, proponowane są zmiany w zakresie przedawnienia zobowiązania podatkowego, określenia maksymalnego terminu przedawnienia w przypadku stosowania środka egzekucyjnego, by biegnący na nowo termin nie przekraczał trzech lat. Regulacja ta wpłynie pozytywnie na niekończące się postępowania podatkowe, tj. spowoduje znaczne skrócenie postępowań podatkowych oraz szybsze przedawnienie zobowiązań podatkowych. Zmianę tę należy ocenić pozytywnie, mając jednocześnie na względzie potrzebę zapewnienia, że organy podatkowe poradzą sobie ze skróceniem terminu przedawnienia, tj. nie dojdzie do przedawnienia zbyt dużej liczby postępowań. Jako ekonomista chciałbym zauważyć, że mamy tu pewną sprzeczność, bo zaległe roszczenia podatkowe dotyczą już dawno zrealizowanych budżetów. Budżety zostały zamknięte, zatwierdzone przez Sejm, wszystko jest rozliczone, ale obciążone wysokimi odsetkami ustawowymi zaległe obciążenia podatkowe uderzają w bieżącą sytuację podatnika, który często znajdzie się w bardzo trudnej sytuacji. A zatem ten problem niewątpliwie trzeba rozwiązać, problem wielkości ustawowych odsetek, które mogły bardzo mocno uderzyć w podatnika, który przecież nadal powinien funkcjonować jako przedsiębiorca czy jako obywatel.

    Po trzecie, proponuje się zmiany w zakresie nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności, chodzi o usunięcie jednej z przesłanek nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności. Proponuje się, aby w przypadku gdy okres do upływu przedawnienia jest krótszy niż 3 miesiące, nie było to podstawą do wydania takiej decyzji. Zmianę tę należy ocenić pozytywnie.

    W związku z tym jesteśmy za skierowaniem prezydenckiego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa do prac w komisji, popieramy to. Dziękuję bardzo.