27 punkt porządku dziennego:

Przedstawiona przez ministra środowiska ˝Informacja o gospodarowaniu wodami w Polsce w latach 2012-2013˝ (druk nr 2564) wraz ze stanowiskiem Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (druk nr 2894).

Poseł Anna Paluch:

    Dziękuję bardzo.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W części I omawianego dokumentu opisano zasoby wodne kraju, w tym zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, ich pobór i stopień wykorzystania. Zasoby wód płynących w 2012 r. to 49,6 km³, co stanowi ok. 80% średniej wieloletniej, a rok zaliczono do suchych. Z kolei zasoby wód płynących z 2013 r. to 69,4 km³, co pozwala zaliczyć ten rok do przeciętnych. Dostępne do zagospodarowania zasoby wód podziemnych dla obszaru kraju wynoszą, według stanu rozpoznania na dzień 31 grudnia 2013 r., 13,3 km³ na rok, tzn. 36,45 mln m³ na dobę. Stopień wykorzystania zasobów zwykłych wód podziemnych dostępnych do zagospodarowania wynosi ok. 19,6%, przy czym w dorzeczu Wisły ten współczynnik wynosi 17,3%, a w dorzeczu Odry - 24,2%.

    Informację o wykorzystaniu zasobów zawarto w części II, zaś część III informuje o realizowaniu planów gospodarowania wodami. Martwią tu niestety szczupłość informacji o planach gospodarowania wodami i fakt, że zarówno plany gospodarowania wodami, jak i ˝Program wodno-środowiskowy kraju˝, które powinny być zaktualizowane do dnia 22 grudnia 2014 r., niestety są realizowane w ramach zlecania na zewnątrz i wyboru kontrahenta zagranicznego. Ogólnie mówiąc, praktyka zlecania przez administrację opracowań i dokumentów na zewnątrz za rządów PO-PSL szerzy się jak pożar w buszu i najdobitniej mówi o jakości kadr przyjętych przez was do państwowych urzędów.

    Co do monitoringu wód powierzchniowych rzecznych, oceny stanu jakościowego jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych dokonano w oparciu o dane monitoringowe z lat 2010-2014 z zastosowaniem tzw. zasady dziedziczenia. W roku 2013 oceniono 1815 jednolitych części wód powierzchniowych monitorowanych w latach 2010-2012, przy czym w pełnym zakresie monitorowano 584, a w niepełnym - 1231 jednolitych części wód powierzchniowych. A zatem całkowita liczba jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych w Polsce to 4594. Należy więc zadać pytanie, na ile reprezentatywna jest ta próbka dla oceny rzeczywistego stanu wód w Polsce. To jest 12,7% próbek w pełni monitorowanych.

    Monitoring wód powierzchniowych jeziornych - w latach 2010-2012 zbadano 348 jednolitych części wód powierzchniowych jeziornych naturalnych. 48 z nich było w bardzo dobrym stanie ekologicznym, 72 - w dobrym stanie ekologicznym, jeśli zaś chodzi o pozostałe 65,5% zbadanych, w stanie umiarkowanym były 54, słabym - 119, złym - 55. Ponadto 27 jednolitych części wód powierzchniowych jeziornych zostało ocenionych jako silnie zmienione. Badania osadów jezior wykazały natomiast, że ok. 20% jednolitych części wód powierzchniowych jeziornych jest niezanieczyszczone pierwiastkami śladowymi, 75% jest nimi słabo zanieczyszczone, a 1,5% jest bardzo silnie zanieczyszczone pierwiastkami śladowymi. Mowa tu oczywiście o obecności w osadach kadmu, miedzi, rtęci, ołowiu i cynku. Na podstawie ww. badań dokonano oceny stanu i potencjału ekologicznego z ekstrapolacją wyników oceny na wszystkie niemonitorowane jednolite części wód powierzchniowych jeziornych. Ocenę przygotowano dla 963 jednolitych części wód powierzchniowych jeziornych naturalnych oraz 75 silnie zmienionych. Łącznie jest to 1038 jednolitych części wód powierzchniowych jeziornych.

    Tu, panie ministrze, stwierdzam z podziwem, że jest pan lepszym magikiem niż David Copperfield, bo w jego iluzjach pociąg znikał, a u pana jest na odwrót, ocena stanu wód pojawia się, i to znikąd. Świat, który pan opisuje, nie istnieje. Byłoby to może śmieszne w wirtualnej rzeczywistości, ale w realu jest żałosne i groźne. Ocena stanu wód powinna być podstawą dla strategii działania i inwestowania w tym sektorze, powinna być oceną rzetelną i pełną, a nie tym, co pan tutaj prezentuje. Pan jest nieodrodnym synem swojej formacji politycznej - iluzje, hochsztaplerka, obietnice bez pokrycia, krętactwo, a w najlepszym wypadku beztroska. A więc pytam pana ministra, dlaczego zamiast skonstruować właściwy system pomiaru zanieczyszczeń wyrzuca się publiczne pieniądze na tzw. model matematyczny ekstrapolacji wstecznej, oparty na całkowicie błędnych założeniach metodycznych, sprzeczny z teorią i praktyką modelowania matematycznego jakości zasobów wodnych - to jest cytat z opinii biegłego, pana prof. Marka Gromca z Wyższej Szkoły Ekologii i Zarządzania w Warszawie. A więc wcale nie było tak, jak mówiła tutaj pani przedstawicielka komisji, że ekspertyza jest pozytywna dla tego dokumentu. Pytam poza tym, ile wydano pieniędzy na poprawienie struktury monitoringu. Kiedy Polska dorobi się dobrze i racjonalnie skonstruowanego systemu pomiaru zanieczyszczeń?

    Kolejne części dokumentu opisują współpracę międzynarodową na wodach granicznych i realizację umów w tym zakresie oraz utrzymanie wód i urządzeń wodnych. Z uwagi na bardzo wielką szczupłość czasu trudno dokładnie się do tego odnieść.

    W części VI przedstawiono inwestycje w gospodarce wodnej. Niestety podane informacje dotyczą wyłącznie roku 2012, a brak danych dotyczących inwestycji w roku 2013. Wydatki inwestycyjne na gospodarkę wodną według GUS w 2012 r. wynosiły 2788 mln zł, co stanowi 0,17% PKB. Podział tej kwoty, to znaczy nakłady na środki trwałe w gospodarce wodnej według kierunków inwestowania i źródeł inwestowania, zawiera tabela 10 na stronie 94. Z kolei procentowy rozkład tych nakładów inwestycyjnych przedstawiono na rysunku 22.

    Przedstawiono inwestycje regionalnych zarządów gospodarki wodnej ujęte w priorytetach środowiskowych: III, V i VII PO IiŚ, tzn. na zabezpieczenia przeciwpowodziowe, modernizację zbiorników, na modernizację Wrocławskiego Węzła Wodnego, poprawę stanu technicznego stopnia wodnego Włocławek, przywrócenie drożności rzek, inwestycje za środki z Programu Operacyjnego ˝Innowacyjna gospodarka˝, z programów operacyjnych województw, ˝Programu budowy Zbiornika Wodnego Świnna Poręba w latach 2006-2015˝, ˝Programu dla Odry - 2006˝, programu budowy, przebudowy i odbudowy obiektów hydrotechnicznych oraz inwestycje melioracyjne. Informacje na temat ˝Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych˝ nie zawierają konkretów, a w szczególności danych za okres, którego omawiany dokument dotyczy, to znaczy za lata 2012-2013.

    Na str. 115 mówi się wyraźnie, co obejmują plany na lata 2013-2015, po czym podaje się informację o planie rzeczowym i szacowanych kosztach jego realizacji na lata 2013-2015, a także zbiorczą informację o nakładach i efektach rzeczowych za okres 2003-2013, czyli za ostatnie dziesięciolecie. Ani słowem pan minister nie zająknął się o efektach ekologicznych uzyskanych w następstwie poniesionych nakładów. Kompletnym kuriozum jest zaś tekst na str. 114, gdzie w trzech akapitach przedstawia się etapy wdrażania dyrektywy ściekowej. Przypomnę tylko krótko, że dotyczy to etapów do 31 grudnia 2010 r., do 31 grudnia 2013 i 31 grudnia 2015 r., zgodności z dyrektywą dla 1069 aglomeracji, potem dla 1156 aglomeracji i potem wszystkich aglomeracji oraz oczyszczania stopniowo 86%, 91% i 100% ładunku zanieczyszczeń.

    Wszystko jest pięknie, tylko czy pan minister zapomniał, że przed czterema laty w trosce o dobre samopoczucie swojej partyjnej koleżanki, pani Hanny Gronkiewicz-Waltz, prezydent miasta stołecznego Warszawy, która dramatycznie opóźniła realizację oczyszczalni Czajka, skasowaliście zapisany w ustawie termin 31 grudnia 2010 r. odnoszący się do realizacji największych oczyszczalni, a trzy lata później usunęliście kolejny termin? O czym pan tu pisze, panie ministrze? Terminu 31 grudnia 2013 r. też nie udało się wam dotrzymać. Natomiast Najwyższa Izba Kontroli ocenia, że do upływu terminu wdrożenia dyrektywy ściekowej Polska wykona ok. 30% zobowiązań. Tak więc to jest kompletnie rozjechane z rzeczywistością.

    Kolejne części zawierają informację o ochronie przed powodzią - część VII - i przed suszą. Z uwagi na to, że kończy się czas, z pewnością już nie będę mogła się do tego odnieść.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Poważnym mankamentem omawianego dokumentu jest fakt, że bardzo wiele informacji, które ten dokument powinien zawierać, nie obejmuje pełnego okresu sprawozdawczego, to znaczy okresu 2012-2013, a podano co najwyżej informacje za rok 2012. Tu, panie ministrze, rodzi się pytanie. Z jakiego kalendarza pan korzysta, z juliańskiego, gregoriańskiego czy też może, jak podejrzewam, z kalendarza Majów? Bo to właśnie w kalendarzu Majów zapisano koniec świata w roku 2012. Czyżby dlatego pan nie przedstawił danych za rok 2013, do czego przecież pana zobowiązują przepisy?

    Koalicja ma większość w Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (Dzwonek) rozpatrującej przedstawioną informację, może zatem, dzięki większości głosów, przeforsować opinię, że dokument jest właściwy, rzetelny, rzeczywiście oddaje sytuację panującą w omawianej dziedzinie. Niestety wszystkie wyliczone powyżej mankamenty, niekonsekwencje, pominięcia i braki omawianego dzisiaj dokumentu skłaniają do stwierdzenia, że mieliśmy tu raczej do czynienia z dezinformacją o gospodarowaniu wodami w Polsce w latach 2012-2013. To zaś skłania mnie do złożenia w imieniu mojego klubu Prawo i Sprawiedliwość wniosku o odrzucenie przez Wysoką Izbę dokumentu zawartego w druku nr 2564. Dziękuję bardzo. (Oklaski)