19 punkt porządku dziennego:

Poseł Genowefa Tokarska:

    Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić stanowisko dotyczące rządowego projektu ustawy o obligacjach (druk nr 2735).

    Projekt tej ustawy ma na celu poprawę rynku obligacji nieskarbowych. Projekt nie dotyczy więc i nie ma zastosowania do obligacji Skarbu Państwa i obligacji Narodowego Banku Polskiego. Chodzi o podniesienie rangi długoterminowych papierów dłużnych przedsiębiorstw w Polsce w stosunku do kredytów i pożyczek bankowych. Dotychczas funkcjonująca ustawa o obligacjach z 29 czerwca 1995 r. budzi wiele wątpliwości, wymaga wielu interpretacji, usuwania niejasności. Nie usunęła ich również zmiana ustawy w 2000 r.

    Nowy projekt ustawy wprowadza kilka nowych instytucji na rynku obligacji i zawiera szereg zmian o charakterze porządkującym, dostosowującym, co poprawia czytelność ustawy w pewnych obszarach. Projekt określa zasady emisji, zmiany warunków emisji, zbywania, nabywania i wykupu obligacji. Projekt po przyjęciu przez Wysoką Izbę będzie obowiązywał od 1 stycznia 2015 r. Ustawa określa, wymienia podmioty, które mają prawo emitować obligacje. Wśród nich znajdują się jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, instytucje finansowe, osoby prawne, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, ale także spółki komandytowo-akcyjne. Sformułowano definicję obligacji, na podstawie której obligację zalicza się do kategorii papierów wartościowych emitowanych w serii, przy czym mogą one mieć postać dokumentu lub występować wyłącznie w formie zapisu elektronicznego. W każdym przypadku prawa i obowiązki emitenta czy obligatariusza określają warunki emisji. Wprowadza się zasadę, że warunki emisji sporządza się w języku polskim, a w przypadku obligacji stanowiących równowartość co najmniej 100 tys. euro mogą zostać one sporządzone w języku angielskim. Zmiana warunków emisji obligacji wymaga uchwały zgromadzenia obligatariuszy i oczywiście zgody emitenta. Projekt określa bardzo szczegółowo zasady obrotu obligacjami niemającymi postaci dokumentu, a także określa podmioty upoważnione do prowadzenia ich ewidencji. Jest to bardzo istotne.

    Praktyka obrotu obligacjami wskazuje, że obecnie zdecydowana większość obligacji emitowana jest nie w postaci dokumentu, są one emitowane w tej tradycyjnej formie znacznie rzadziej. Projekt określa również wymogi, jakie ma spełnić obligacja w formie tradycyjnej, w formie dokumentu. Do istotnych zapisów projektu należy określenie, że do oprocentowania obligacji nie stosuje się przepisów o odsetkach maksymalnych, a roszczenia wynikające z obligacji, w tym roszczenia polegające na wypłacie odsetek, przedawniają się z upływem 10 lat. Nowa ustawa rozszerza krąg podmiotów, którym przysługuje prawo do emisji obligacji, o podmioty mające siedzibę poza terytorium Polski. Stąd projekt wskazuje, że sądem właściwym do rozstrzygania spraw związanych z obligacjami będzie sąd właściwy dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.

    Projekt dość szczegółowo określa zasady funkcjonowania różnych rodzajów obligacji, w tym obligacji imiennych lub na okaziciela, obligacji partycypacyjnych, obligacji zamiennych, obligacji wieczystych, obligacji przychodowych. Art. 22 projektu ustawy wprowadza nową instytucję obligacji podporządkowanych, które nie posiadają żadnych zabezpieczeń, stąd reagują bardzo mocno na sytuację ekonomiczną emitenta, a w przypadku jego upadłości mają ograniczone prawo zaspokojenia. Co ciekawe, ten typ obligacji jest również szeroko wykorzystywany na rynkach kapitałowych. Projekt doprecyzowuje również funkcjonowanie obligacji przychodowych. Celem emisji tych obligacji jest realizacja określonych przedsięwzięć, zwykle związanych z rozwojem infrastruktury komunalnej. Ten typ obligacji został wprowadzony zmianą ustawy w 2000 r., ale niósł ze sobą wiele niejasności. Obecny projekt doprecyzowuje ich funkcjonowanie, przesądzając m.in. o tym, że obligatariusz może korzystać z pierwszeństwa zaspokojenia swoich roszczeń z przychodów lub majątku również tych przedsięwzięć, które tylko w części zostały sfinansowane ze środków uzyskanych z emisji obligacji. Poprawia to generalnie bezpieczeństwo obrotu obligacjami przychodowymi. Projekt ustawy umożliwia dokonywanie skutecznych zmian w stosunku zobowiązaniowym wynikającym z obligacji dzięki ustanowieniu i szczegółowemu określeniu działania zgromadzenia obligatariuszy. Art. 75 projektu ustawy reguluje zasady obligacji wieczystych. To nowa instytucja polskich obligacji. Definicja obligacji wieczystych stanowi, że są to obligacje, dla których nie określono daty wykupu, a świadczenie emitenta względem obligatariuszy polega na zapłacie odsetek. Projekt przewiduje możliwość zakończenia kontraktu emisyjnego i wykupu obligacji w określonych warunkach i sytuacjach, lecz realizowaną nie wcześniej niż po upływie 5 lat od daty emisji.

    Jeżeli chodzi o nowe instytucje wprowadzone niniejszym projektem ustawy, należy również zwrócić uwagę na instytucję administratora zabezpieczeń, który ułatwi obrót obligacjami zabezpieczonymi. W przypadku ustanowienia zabezpieczenia innego niż hipoteka lub zastaw rejestrowy emitent może przed rozpoczęciem emisji obligacji zawrzeć w formie pisemnej umowę z administratorem zabezpieczeń, który wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela z tytułu zabezpieczeń we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. Administratorem zabezpieczeń może być także bank, który pełni funkcję banku reprezentanta.

    Wysoka Izbo! Podsumowując, należy podkreślić, że projekt niniejszej ustawy wspiera rynek obligacji komercyjnych oraz zwiększa ochronę interesów obligatariuszy i bezpieczeństwo obrotu, poprawia czytelność w pewnych obszarach i dostosowuje regulacje krajowe do regulacji obowiązujących na rozwiniętych rynkach finansowych. Emisja obligacji komercyjnych prowadzona przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą czy jednostki samorządu terytorialnego pozwala zwiększyć kapitał na ich rozwój, korzystając z innego, alternatywnego dla kredytów bankowych czy pożyczek źródła finansowania.

    Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego jest za skierowaniem projektu niniejszej ustawy do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)