19 punkt porządku dziennego:

Poseł Jerzy Żyżyński:

    Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! To jest bardzo ważny projekt ustawy. Jak napisano i było to powiedziane, porządkuje duży obszar gospodarki i sektora publicznego, gdzie występują obligacje lub prowadzona jest ich obsługa. Niewątpliwie niezbędne jest rozszerzenie zakresu instrumentów, które będą dostępne dla emitenta, na przykład o wprowadzane obligacje podporządkowane czy obligacje wieczyste, które są bardzo ważnym instrumentem finansowym. Ten projekt ustawy zmienia przepisy bardzo wielu ustaw, na przykład ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym, ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych i wreszcie ustawy o finansach publicznych. Jest to bardzo ważna regulacja.

    Obligacje to jeden z najważniejszych instrumentów finansowania kapitału firm i instytucji, także państwa, ale przepisy tego projektu ustawy nie mają zastosowania do obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski. Kto może emitować obligacje? Obligacja - przypominam, co oznacza termin obligacja - to zobowiązanie tego, kto zaciągnął dług, w stosunku do tego, kto kupił obligacje. Nie każdy wie, że angielskie słowo ˝bond˝ to obligacja, czyli James Bond to James Obligacja, nie każdy zdaje sobie z tego sprawę. Obligacje mogą emitować osoby prawne. Powiedziałem, że Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski nie mogą tego robić, ale osoby prawne mogą, w tym osoby prawne mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prowadzące działalność gospodarczą. Osoby prawne to także na podstawie innych ustaw spółki komandytowo-akcyjne, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, gminy, powiaty, województwa, zwane jednostkami samorządu terytorialnego, jednostki władz regionalnych lub lokalnych innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej, wreszcie, to jest bardzo ciekawy punkt, instytucje finansowe, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska lub Narodowy Bank Polski. Ich obligacje nie są objęte tym projektem ustawy, ale instytucje finansowe, których Rzeczpospolita Polska lub Narodowy Bank Polski są członkami, mogą je emitować. To otwiera bardzo szerokie możliwości, ale jednocześnie może nieść ryzyko szkodliwego wykorzystania tego typu instrumentu.

    Projekt tej ustawy określa warunki, jakie muszą spełniać prospekty emisyjne. Jak określono warunki emisji? Co muszą one zawierać? Określa się tu zasady zgromadzenia obligatariuszy i jego uchwał, sposób nabycia praw obligacji. Art. 13 mówi, że za zobowiązania wynikające z obligacji emitent odpowiada całym swoim majątkiem, dlatego wspomniałem o tym ryzyku, które wiąże się z emitowaniem obligacji m.in. przez jednostki samorządu terytorialnego czy - jak to było powiedziane - instytucje, których członkami jest Narodowy Bank Polski lub Rzeczpospolita Polska.

    Rodzaje obligacji. Mamy tutaj obligacje imienne, na okaziciela, różne inne obligacje, obligacje zamienne, obligacje niepodlegające wykupowi, czyli obligacje wieczyste, to bardzo ważny instrument, jak już wspominałem, i wiele innych. Można zauważyć, że są tzw. obligacje katastrofalne czy katastroficzne związane z finansowaniem ewentualności wystąpienia katastrofy, klęski żywiołowej. Tego tu akurat nie znalazłem, ale przypuszczam, że w czasie prac nad projektem ustawy można ten element także uwzględnić.

    Emitentami obligacji przychodowych, to są bardzo ważne obligacje, które tutaj uwzględniono, mogą być: jednostka samorządu terytorialnego lub związek tych jednostek, Bank Gospodarstwa Krajowego, Krajowy Fundusz Kapitałowy SA, dowolna spółka akcyjna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Tu jest pewne ryzyko, ponieważ jeżeli obligacje przychodowe obciążają przyszły przychód emitenta, wiąże się z tym ryzyko, zwłaszcza w sytuacji gdy nabędą je instytucje sektora publicznego.

    Jest tu też mowa o bardzo ważnym elemencie, jakim są obowiązki banku reprezentanta, mamy wreszcie przepisy karne. Art. 87: Kto dokonuje emisji obligacji, nie będąc do tego uprawnionym, lub przy emisji nie zachowuje warunków określonych w ustawie, podlega grzywnie do 5 mln zł i karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. Co do tych 5 lat to jest ciekawe, ale jeśli chodzi o te 5 mln zł, to zapewne zależałoby to od rodzaju korzyści, czyli skali emisji tych obligacji. Być może te 5 mln zł to jest za mało, bo czasami mogą wchodzić w grę miliardy, a 5 mln zł to w przypadku większych emisji zbyt mały koszt. Przykładem jest Amber Gold. Ludzie, którzy uważali, że zarobią, stracili setki milionów złotych, niektórzy poświęcili wszystkie swoje oszczędności.

    Kto nie udostępnia sprawozdań, o których mowa w art. 25 ust. 4, lub sprawozdań finansowych, o których mowa w art. 35 ust. 3, podlega karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

    Uważam, że tutaj przepisy karne są ważnym elementem, ponieważ rzeczywiście zła wola, z którą czasami mamy do czynienia przy operacjach finansowych, powinna podlegać karze. Zgadzamy się z tym, co napisano w uzasadnieniu. Polski rynek obligacji komercyjnych - tak też mówili pani minister i mój szanowny przedmówca - emitowanych na podstawie dotychczas obowiązującego prawa, czyli ustawy z roku 1995 o obligacjach, charakteryzuje się, cytuję: niezadawalającym poziomem rozwoju. Do najsłabiej rozwiniętych segmentów tego rynku i generalnie krajowego rynku kapitałowego należy segment długoterminowych papierów dłużnych emitowanych przez przedsiębiorstwa niefinansowe, czyli tzw. obligacji korporacyjnych. Uważam, że uregulowanie tego elementu rynku kapitałowego, rynku finansowego jest bardzo istotne. Co ważne, projekt był konsultowany z instytucjami reprezentującymi środowisko rynku kapitałowego, tj. z Giełdą Papierów Wartościowych w Warszawie, spółką BondSpot SA, domami maklerskimi, Bankiem Gospodarstwa Krajowego itd. oraz z wieloma innymi instytucjami, których głos jest tutaj bardzo ważny. W efekcie wprowadzono szereg zmian podyktowanych praktyką obrotu lub wynikających ze zmian w otoczeniu rynkowym i zmian regulacyjnych, z jakimi mamy do czynienia zwłaszcza po wejściu do Unii Europejskiej. Najważniejsze z nich są następujące. Zastąpiono związane z emisją i obrotem obligacjami obowiązki publikacji dokumentów, informacji i komunikatów w mediach drukowanych przez obowiązek publikacji na stronach internetowych emitenta, czyli ta informacja powinna być publiczna, szeroko dostępna dla wszystkich. Bardzo ważne są rozstrzygnięcia dotyczące zabezpieczeń wierzytelności wynikających z obligacji. Umożliwia się zmianę warunków emisji w następstwie porozumień między emitentem a obligatariuszami.

    Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Państwo! W imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości mam zaszczyt poprzeć wniosek o skierowanie projektu do dalszych prac w Komisji Finansów i odpowiedniej podkomisji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)