16 punkt porządku dziennego:

Poseł Bartosz Kownacki:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie, ponieważ chyba rzeczywiście jest dzisiaj ostatnia możliwość, żeby podziękować panu ministrowi za współpracę, chciałbym to zrobić, bo jakkolwiek fundamentalnie nie zgadzałem się z projektami, które pan minister wielokrotnie prowadził, które były, uważam, szkodliwe dla wymiaru sprawiedliwości, to nie można odmówić panu ministrowi świetnego merytorycznego przygotowania i zawsze z dużym respektem wchodziłem na tę mównicę, kiedy wiedziałem, że z drugiej strony zmierzę się z tak wielkim fachowcem i tak znakomicie merytorycznie przygotowaną osobą. Życzę panu ministrowi dalszych sukcesów, być może także kiedyś z powrotem tutaj, tak jak już było wcześniej powiedziane.

    Natomiast odnośnie do samego projektu, panie marszałku, trzeba oddać wyrazy uznania w pierwszej kolejności rzecznikowi praw obywatelskich za determinację przy przeprowadzaniu tej zmiany, bo Ministerstwo Sprawiedliwości było tym organem, który kwestionował potrzebę wprowadzenia takiej zmiany, powołując się chociażby na to, że dzisiaj przepisy Kodeksu cywilnego, czyli droga sądowa, droga cywilna, pozwalają te sprawy uregulować. O tym, jak skuteczna jest dzisiaj droga sądowa, wszyscy wiemy.

    Warto też zastanowić się nad genezą tych przepisów, bo tak naprawdę pomysł, tak jak powiedział pan senator, wynikł ze spraw bardzo często głośno opisywanych w mediach, dotyczących lokatorów kamienic. Ale ta sprawa po prostu nie została załatwiona przez 25 lat w Polsce, w niepodległej, wolnej ojczyźnie, bo z jednej strony mieliśmy racje ludzi, których ograbiono z ich kamienic, z ich majątków, a ograbili ich komuniści, z drugiej strony mieliśmy racje ludzi, którzy rzeczywiście przez kilkadziesiąt lat mieszkali w tych kamienicach, łożyli na nie i których nie stać na to, żeby się wyprowadzić, a z trzeciej strony państwo nie spełniało swojego podstawowego zadania, nie budowało mieszkań socjalnych, gdzie ci ludzie mogliby się przenieść.

    Skutkiem tego 25-letniego zaniedbania była taka oto sytuacja, że właściciele kamienic, którzy je nawet odzyskiwali albo przynajmniej sprzedawali prawa do roszczenia o te kamienice, przenosili je na przedsiębiorców, na prawników, na biznesmenów, a ci rzeczywiście w wielu przypadkach traktowali osoby zamieszkujące w tych kamienicach po prostu jak wkładki, których trzeba się pozbyć.

    To jest odpowiedzialność państwa polskiego. Dzisiaj państwo polskie musi tę sprawę regulować za pośrednictwem Kodeksu cywilnego. Gdyby odpowiedzialni politycy rozwiązali ten problem wcześniej, dziś ten projekt w takim kształcie, a przynajmniej z innym uzasadnieniem, pewnie pojawiłby się w Sejmie. Rzeczywiście jest on potrzebny, aczkolwiek należy się zastanowić na tym, czy dokładnie chodzi o takie brzmienie i czy ten przepis dokładnie tak powinien wyglądać. Jakkolwiek zarzucałem ministrowi sprawiedliwości to, że oponował całkowicie temu projektowi, to z drugiej strony należy również ważyć to, że prawo karne ma być ostatecznym środkiem stosowanym w dochodzeniu swoich praw.

    Czytam w uzasadnieniu, że np. sytuacja związana z zabraniem kluczyków do samochodu, co utrudnia zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych, mogłaby być regulowana Kodeksem karnym, czyli sytuacja małżonków, którzy się pokłócili, są w trakcie rozwodu i teraz jedno drugiemu zabiera czy też chodzi o podział majątku wspólnego już po rozwodzie, kiedy jedno drugiemu zabiera kluczyki. Pytanie, jak to regulować, czy będzie odpowiedzialność z zakresu prawa karnego. Jest inny przykład, o którym też jest mowa w uzasadnieniu, dotyczący dostępu do dóbr kultury, czyli np. telewizji TVP Kultura. Ktoś nie płaci za dostęp do tej telewizji, odcięto mu dostęp czy właściciel mieszkania odciął mu ten dostęp. Czy będziemy to regulowali Kodeksem karnym?

    Dlatego zwracam uwagę, że jakkolwiek nad tymi przepisami warto i należy procedować, i trzeba tę sprawę uregulować ze względu na zaniedbania państwa polskiego, to źle by się stało, gdyby przepisy prawa karnego, a dzisiaj często tak się dzieje np. w procesach rozwodowych, przy innych przepisach, np. popularnych znętach, przepisy Kodeksu karnego zastępowały lub wzmacniały proces cywilny. Tak nie powinno być, dlatego trzeba tak przeprowadzić te zmiany, żeby uchronić obywateli przed zagrożeniem nadmiernym stosowaniem prawa karnego dla osiągania zupełnie innych celów.

    Ostatnia uwaga. Te przepisy w mojej ocenie przy odpowiedniej wykładni artykułów Kodeksu karnego, art. 191, być może też przepisów o stalkingu, tak naprawdę dawałyby już dzisiaj ochronę w wielu przypadkach. Przecież to, że nie mamy dziś do czynienia z przemocą pośrednią w rozumieniu dzisiejszego Kodeksu karnego, było wynikiem uchwały Sądu Najwyższego bardzo wcześnie (Dzwonek), bo podjętej w 1998 r. Ale być może gdyby dokonano innej wykładni, czyli że tym najsłabszym elementem jest tutaj człowiek, to te dzisiejsze przepisy prawa mogłyby mieć zupełnie inny sens. Tak więc okazuje się, że najsłabszym elementem są ludzie, a nie przepisy prawa, które im bardziej są kazuistyczne, im bardziej są skomplikowane, tym więcej jest niejasności. To tyle.

    Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość oczywiście opowiada się za dalszymi pracami nad tym projektem. Dziękuję bardzo. (Oklaski)