11 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o poselskim projekcie uchwały w sprawie ludobójstwa dokonywanego na chrześcijanach, jazydach, Kurdach oraz innych mniejszościach religijnych i etnicznych przez organizację terrorystyczną tzw. Islamskie Państwo (ISIS) na obszarze północnego Iraku i Syrii (druki nr 2696 i 2721).

Poseł Tadeusz Iwiński:

    Dziękuję bardzo.

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Moim zdaniem to była i jest bardzo ciekawa i potrzebna dyskusja. Przede wszystkim chciałbym podziękować wszystkim uczestniczącym w niej, również wielu koleżankom i kolegom, którzy rozwinęli ten temat, a także panu ministrowi.

    Zacznę od tego, iż tego typu dokumenty jak uchwała parlamentu mają rzeczywiście znaczenie polityczne, ale mają też znaczenie moralne. To jest kategoria imponderabiliów, czyli taka, że są rzeczy, wartości, których nie da się ani zmierzyć, ani zważyć, ale one są istotne. Przepraszam za porównanie, ale gdy w 1942 r. Jan Karski, którego rok właśnie teraz obchodzimy, przyjechał ze specjalnym raportem Armii Krajowej, państwa podziemnego do Stanów Zjednoczonych, przekazując dowody na rozpoczęty Holokaust, został wysłuchany, ale nie podjęto żadnych działań, inaczej by mogło być, mimo że przekazał te wiadomości na poziomie prezydenta. Oczywiście analogie nie są proste.

    Ponieważ ten projekt był przygotowany tak dawno, na wstępnym etapie tego, co miało się dziać, naturalnie nikt nie mógł przypuszczać, że to bardziej parapaństwo, bo tak to należy nazwać, niż pseudopaństwo tak się rozwinie, że dzisiaj z globalnego punktu widzenia wiele państw i mocarstw w wielu regionach świata uważa, że jest to sytuacja groźniejsza aniżeli ta odnosząca się do konfliktu ukraińsko-rosyjskiego. Oczywiście to nie są rzeczy porównywalne, nie da się tego zmierzyć.

    Staraliśmy się w tym projekcie uchwały jednoznacznie mówić - nie ma niestety pana posła Biedronia, do którego za chwilę jeszcze się zwrócę - że apelujemy o zapobieganie zbrodni ludobójstwa na chrześcijanach, jazydach... Jazydzi, których miałem okazję wielu poznać, bo przepraszam, że to nieskromnie powiem, ale nie najgorzej znam ten teren z autopsji: Irak, Jordanię, Syrię, południową Turcję itd., to jest religia synkretyczna, która zawiera w sobie elementy zarówno islamu, jak i chrześcijaństwa. Kurdowie to są w zdecydowanej większości muzułmanie. Poza tym w istocie przedstawiciele Daesh, Państwa Islamskiego zwalczają wszystkich innych, także Arabów, także sunnitów, nie tylko szyitów.

    Notabene to jest rzecz symboliczna, że również Iran, który jest największym państwem szyickim i którego polityka powodowała i powoduje często wiele kłopotów i jest w pewnym konflikcie historyczno-cywilizacyjno-religijnym z państwami regionu południa zatoki, a więc również Iran jest bardzo zaniepokojony tym, co się dzieje.

    Mówimy o innych mniejszościach religijnych i etnicznych, więc dziwię się przedstawicielowi Twojego Ruchu, gdy mówi, że nie wspomina się o kobietach ani dzieciach. Nie mówimy oddzielnie o kategoriach pokoleniowych, nie mówimy o starcach, bo wiadomo, że zawsze w tragediach humanitarnych, np. uchodźczych... Wielokrotnie kierowałem misjami Rady Europy w najbardziej dramatycznych momentach ruchów uchodźczych związanych i z Czeczenią, i z Afryką i skład uchodźców zawsze jest ten sam: kobiety, dzieci i starsi ludzie. Mężczyzn nie ma, mężczyźni albo walczą, albo uciekli. A więc nie mówimy o kobietach, bo akurat nie podkreślamy wątku płci. Sam w tym wprowadzeniu o tym mówiłem.

    Ubolewam tym bardziej, że pan poseł Biedroń jest inteligentnym człowiekiem, który wchodzi również w skład polskiej delegacji do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, gdzie o tych kwestiach w Strasburgu również mówimy. Przecież sensem demokracji jest również, jak to było powiedziane dzisiaj we wcześniejszej dyskusji w innym punkcie, prawo decydowania większości, ale z poszanowaniem wszelkich mniejszości, od etnicznych, językowych, kulturowych, religijnych po seksualne itd. Tak więc w grę nie wchodzą wyłącznie chrześcijanie. Prawdą i dramatem wojny domowej w Syrii, która, w moim przekonaniu, toczona była z wieloma błędami, bo oczywiście nikt nie chce bronić rządu al-Asada, jest to, że Syria była zdecydowanie bardziej bezpieczna przed rozpoczęciem tej sponsorowanej przez niektóre ośrodki na Zachodzie akcji, ponieważ paradoks polega na tym, że ekipa al-Asada opiera się na alawitach, od dziesiątków lat. Alawici to jest bardzo ciekawa, mało znana w Polsce grupa religijno-etniczna, która broni al-Asada, podobnie jak jego ojca, przez dziesiątki lat, bo gdyby było inaczej, zostaliby wycięci w pień. Zresztą akurat w Syrii wiele mniejszości religijnych, i to na tym polega to splątanie, popiera tę niedemokratyczną ekipę, która naruszała prawo międzynarodowe i używała broni chemicznej w Damaszku. Tak więc wydaje mi się, że warto tę uchwałę przyjąć.

    Na koniec chciałbym powiedzieć tylko o rzeczy mało znanej, bo czas upływa, a my często nie zdajemy sobie sprawy w natłoku wydarzeń z bardzo rozmaitych procesów. Pozwolę sobie na krótką i osobistą dygresję. Wiele lat temu byłem na stypendium Fulbrighta po doktoracie na Uniwersytecie Harvarda i współpracowałem blisko z Samuelem Huntingtonem, doradcą prezydentów amerykańskich, człowiekiem, który wtedy nie był tak znany, bo nie napisał jeszcze słynnego szkicu ˝Zderzenie cywilizacji˝ wydrukowanego na łamach ˝Foreign Affairs˝, który później został zawarty w książce. Po dramatycznych wydarzeniach z 11 września 2001 r. tę jego książkę, tę jego pracę odczytano jako proroczą, bo to, co nastąpiło później, w różnych aspektach, w Londynie, w Madrycie, w wielu innych miejscach, zostało przewidziane. Otóż odpowiedzią, nie tylko ONZ, na to zderzenie cywilizacji powinien być dialog cywilizacji, a kośćcem cywilizacji jest religia. On nie zawsze występował, nawet w dwóch państwa takich jak Turcja i Hiszpania, notabene absolutnie pan minister ma rację. Zresztą rozmawiałem o tym, ponieważ jestem od wielu lat szefem delegacji polsko-tureckiej i znam osobiście ustępującego prezydenta Güla, jest moim serdecznym kolegą, obecnego prezydenta, premiera Davuto?lu i obecnego ministra spraw zagranicznych Áavuşo?lu. Oni absolutnie zmienili swoją politykę wobec Kurdów i doprowadzili kilka dni temu do zwolnienia ponad 40 zakładników tureckich, również dyplomatów z Irbil, absolutnie nie wspierają ISIS. W zasadzie teoretycznie nikt nie wspiera. Nie chcę mówić o informacjach, które są niejawne, o tym, kto ich wspiera, ale rzeczywiście przejęli nie tylko broń, ale również banki, karty. Tak więc pytanie, jak długo można z tym wytrzymać, bo dysponują różnymi środkami.

    Chciałbym powiedzieć, że w okresie rządów SLD w tym budynku, w Sejmie, i mówię to w kontekście tego, co zostało powiedziane, że Leszek Miller wstrzymał się przy jakiejś uchwale, pod patronatem premiera organizowaliśmy przez dwa czy trzy lata, chyba przez dwa, wielkie konferencje naukowo-polityczne na temat dialogu cywilizacji z udziałem przedstawicieli różnych kultur, religii, ludzi nauki i polityków z Europy, z różnych kręgów kulturowych, z Bliskiego Wschodu, z Azji i Afryki. Miały one bardzo dobry wydźwięk. Być może trzeba będzie do tego wrócić, bo podstawowe przesłanie jest takie, że dopóki między kulturami, religiami nie będzie prowadzony dialog cywilizacji, rzeczywiście będą występowały zamiast tego rozmaite, absurdalne, barbarzyńskie, okrutne formy zderzenia cywilizacji, nawet jeżeli one tout court nie są tak nazywane.

    Tak więc jeszcze raz chciałbym, pani marszałek, podziękować. Na pewno ten projekt uchwały nie jest idealny, mógłby być lepszy, ale nie może być krytykowany w sposób, moim zdaniem, kuriozalny, np. gdy mówiono, że nie zostali uwzględnieni bezwyznaniowcy, którzy, powiedzmy, w aspekcie religijnym są mniejszością, i to niewielką, ale istotną, bo przecież mniejszości są bardzo różne. Tak więc szkoda i wydaje mi się, że być może jeszcze koleżanki i koledzy z Twojego Ruchu przemyślą stanowisko. Większą siłę miałoby przyjęcie jej jednogłośnie czy nawet przez aklamację aniżeli zwykłą większością. Dziękuję bardzo.