27 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Anna Bańkowska:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Mam pytanie do pani minister Seredyn. Właściwie po raz kolejny poruszamy z panem posłem Tomaszewskim problem niesprawiedliwości, jeśli chodzi o wysokość i warunki przyznawania świadczeń dla opiekunów osób niepełnosprawnych. W listopadzie 2013 r., odpowiadając na moją interpelację, pani minister wskazała, że logicznie patrzycie na problem i zamierzacie wprowadzić jeden rodzaj świadczenia pielęgnacyjnego bez wzglądu na to, kiedy nastąpiła niepełnosprawność u osoby, i zróżnicować jego wysokość w zależności od stopnia niepełnosprawności. Była to nadzieja na to, że wreszcie będzie sprawiedliwość w tym zakresie. Potem, jak sobie przypominamy, protesty wymusiły zmianę - tego nie mogę darować rządowi -punktu widzenia w ogóle, jeśli chodzi o meritum sprawy. To jest coś niebywałego, że rząd zapomniał o tym, iż miał logicznie opracowany projekt, i raptem go zmienił. Mamy teraz dualizm świadczeń: jedni mają korzystniejsze warunki, drudzy mają mniej korzystne. Trybunał Konstytucyjny nie rozwiązał sprawy, dlatego pytam, pani minister, czy okrągły stół to tylko gra pozorów, czy są jakieś tego efekty i kiedy one będą. Czy efektem tego jest zrównanie prawa do świadczeń pielęgnacyjnych dla opiekunów zarówno osób dorosłych, jak i dzieci? Czy przewiduje się ujednolicenie kryterium ich przyznawania? Czy będą nowe, lepsze warunki do przyznawania prawa do świadczeń małżonkom? Mimo że w ustawie zapisano prawo, praktyka dowodzi, że współmałżonkowi odmawia się prawa do świadczenia. I w końcu, kiedy ta sytuacja się zmieni? (Dzwonek) Kiedy wyjdziecie z projektem ustawy, którym zlikwidujecie, powiedziałabym, absolutnie karygodną niesprawiedliwość w zakresie najczulszym, jakim jest opieka nad osobami niepełnosprawnymi? Chodzi o stronę nie tylko ekonomiczną, ale i moralną. Zostawiliśmy osoby niepełnosprawne - zostawiliście państwo osoby niepełnosprawne - na takiej łasce, co jest czymś strasznym i czego mój klub nie może państwu wybaczyć. Dziękuję.

    Wicemarszałek Marek Kuchciński:

    Dziękuję.

    Na pytania i uwagi pani poseł odpowie wiceminister pracy i polityki społecznej pani Elżbieta Seredyn.

    Chodzi o okrągły stół, czyli o pertraktacje dotyczące problemu tych świadczeń?

    Poseł Anna Bańkowska:

    Panie Marszałku! Kiedy nastąpiła nowelizacja ustawy różnicująca opiekunów dzieci i dorosłych, to potem ministerstwo...

    Wicemarszałek Marek Kuchciński:

    Zaproponowało konsultacje, rozumiem.

    Poseł Anna Bańkowska:

    ...żeby wyjść z honorem i uciszyć emocje protestujących pod Sejmem, zaproponowało w cudzysłowie okrągły stół dotyczący świadczeń. Mam sygnały, że nic z tego nie wyszło.

27 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Seredyn:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Zacznę od wspomnianego przez panią poseł listopada 2013 r., kiedy rzeczywiście w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej trwały intensywne prace nad rządowym projektem zmiany ustawy o świadczeniach rodzinnych, opartym na profesjonalnej skali oceny niesamodzielności osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym.

    Jeżeli chodzi o ten projekt, odbyły się już konsultacje społeczne i zewnętrzne. Pojawiło się wiele kontrowersyjnych uwag, w związku z tym prace zostały zawieszone. Jak dziś wygląda system, jeżeli chodzi o okoliczności, o których pani poseł była uprzejma wspomnieć? Pozwolę sobie wymienić tylko te świadczenia, które służą dziś wsparciu finansowemu opiekunów osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym, ale także wsparciu samych osób niepełnosprawnych.

    Pierwsze świadczenie to świadczenie pielęgnacyjne, o którym pani mówiła. Jest to świadczenie dla opiekuna osoby niepełnosprawnej, której niepełnosprawność powstała w młodym wieku. Dziś wartość tego świadczenia wynosi 1000 zł, z tego 200 zł jest przeznaczane z rządowego programu. Wydatki, jakie ponosi państwo na realizację tego świadczenia w 2014 r., to 1,1 mld zł, osób uprawnionych jest 104 tys. To jest pierwsze świadczenie. Drugie świadczenie to specjalny zasiłek opiekuńczy. To świadczenie jest przyznawane opiekunom opiekującym się dorosłymi osobami niepełnosprawnymi. Powiem o kosztach. Wydatki z budżetu państwa w 2014 r. to blisko 112 mln zł, osób uprawnionych jest 15 tys. Ostatnie świadczenie to zasiłek pielęgnacyjny, który różni się od dodatku pielęgnacyjnego. Jego wysokość to 153 zł. Chodzi w tym przypadku o wydatki rzędu 1,7 mld zł. Z tego świadczenia korzysta 950 tys. osób.

    Okrągły stół. Okrągły stół był powodem, przyczyną dyskusji publicznej prowadzonej przez różnych partnerów skupionych wokół świadczeń rodzinnych. Przede wszystkim chodzi o stronę rządową, ale także i różnych parlamentarzystów, ze szczególnym uwzględnieniem tej grupy społecznej, która rościła różne pretensje czy dyskutowała na ten temat. Daliśmy możliwość dyskusji przy okrągłym stole. Dyskusja poszła w różnych kierunkach. Powiem państwu, jakie zespoły i podzespoły zasiadły do okrągłego stołu. Są to: zespół ds. dzieci i młodzieży, zespół ds. dorosłych osób niepełnosprawnych oraz zespół ds. orzecznictwa. Te trzy zespoły prowadzone są przez wiceministrów z naszego resortu, z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Funkcjonuje jeszcze czwarty zespół, chodzi o zespół ds. rehabilitacji i zdrowia prowadzony przez wiceministra zdrowia. Spotkań odbyło się bardzo dużo. Wydaje się, że są to spotkania, które naprawdę cieszą, jeżeli chodzi o efekty pracy. Wiele rzeczy zostało przepracowanych. Pojawiły się postulaty, ale to połowa drogi. Jeżeli chodzi o system, o podwaliny skomplikowanego systemu prawnego, musimy jeszcze wytężyć umysły i popracować bardzo intensywnie na tym dobrze skonstruowanym fundamencie prawnym.

    Pozwolę sobie w kilku zdaniach opowiedzieć, jakie są postulaty zgłoszone przez te strony społeczne, które są najbardziej zainteresowane. Zespół ds. dzieci też jest platformą porozumienia w sprawach edukacji, która jest sprawą, jak się okazało, różnie interpretowaną przez opiekunów dzieci, czyli tych, którzy uprawnieni są dzisiaj do świadczenia pielęgnacyjnego. W tej materii pojawił się szereg postulatów. Część z nich jest już realizowana, natomiast inne postulaty w tym zespole skupiają się wokół wsparcia finansowego. Są też postulaty o charakterze ogólnym. Postulaty finansowe to np. podwyższenie renty socjalnej, zwolnienie renty socjalnej z podatku PIT, zabezpieczenie sytuacji rodzica w przypadku śmierci dziecka, zniesienie kryteriów do zasiłków rodzinnych, przeniesienie zasiłku pielęgnacyjnego do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, łączenie zarobkowania z pobieraniem świadczenia pielęgnacyjnego, zasiłek pielęgnacyjny w wyższej wysokości w sytuacji sprzężonej niepełnosprawności, a także wyższe świadczenie pielęgnacyjne, kiedy w rodzinie wychowuje się co najmniej dwoje dzieci ze znaczną niepełnosprawnością.

    Jeśli chodzi o postulaty o charakterze ogólnym, to podnoszą one np. problem udziału asystenta rodzinnego w tych rodzinach, gdzie wychowuje się dziecko niepełnosprawne z orzeczoną niepełnosprawnością w stopniu znacznym. Chodzi także o opiekę pielęgniarską w każdej szkole, indywidualny program sportowy dla dzieci niepełnosprawnych i oczywiście natychmiastową opiekę nad całą rodziną, kiedy na świecie pojawia się dziecko z orzeczoną niepełnosprawnością. Podnoszona była także kwestia ubezwłasnowolnienia, dlatego też zorganizowano oddzielne spotkanie, na którym pojawił się przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości. Te sprawy zostały wyjaśnione. To w kwestii pierwszego zespołu.

    Drugi zespół zajmował się sprawami związanymi z niepełnosprawnością osób dorosłych, z opieką nad nimi, a także opiekunami osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym po 25. roku życia. (Dzwonek) Podzieliliśmy postulaty na trzy obszary: wsparcie finansowe, wsparcie usługowe i wsparcie instytucjonalne. Tak jak poprzednio, analogicznie pojawiły się postulaty, które odnosiły się w większości do kwestii finansowych. Pojawiły się także inne postulaty, np. że powinno być wprowadzone kryterium dochodowe, że od tego należy uzależnić wypłacanie świadczeń. Pojawiła się także kwestia opieki wytchnieniowej, chodzi np. o 25 dni, i szereg, szereg innych. Ale najistotniejsze sprawy, które muszą, jak mogłoby się wydawać, zapoczątkować rozwój nowego systemu, są związane z orzecznictwem. Ta kwestia pojawiała się w postulatach ogólnych zespołu ds. dzieci i zespołu ds. opiekunów osób dorosłych. Jeżeli chodzi o zmianę orzecznictwa, tak naprawdę zespół ds. orzecznictwa pracuje koncepcyjnie, porównując nasz system orzecznictwa do tego, który funkcjonuje w krajach Unii Europejskiej. Przygląda się, z których elementów należałoby skorzystać, żeby stworzyć profesjonalny system w naszym kraju.

    Spotkań, o których wspomniałam, odbyło się dziewięć, w ramach różnych zespołów. Teraz planujemy kilkutygodniową przerwę. Na początku września zorganizujemy spotkanie, być może już wspólne. Jeśli będzie taka potrzeba, to wróci się do tych zespołów indywidualnie po to, żeby określić priorytety. Co to znaczy? To znaczy, że musimy wybrać te, które trzeba wprowadzić do systemu prawnego, opierając to na systemie orzecznictwa, a potem zastanowić się, które, w jakiej kolejności i do którego systemu prawnego wprowadzić. Dziękuję bardzo.

27 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Anna Bańkowska:

    Pan poseł Tomaszewski je zada, ja mam tylko jedną sprawę.

    Pani minister, proszę o odpowiedź na piśmie. I jedno pytanie: Czy w waszej koncepcji zrównujecie prawa do świadczeń dla jednych i drugich, czy nie?

27 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Tadeusz Tomaszewski:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustawa z 15 maja wprowadziła możliwość otrzymywania zasiłków na opiekę nad osobami niepełnosprawnymi oraz dziećmi niepełnosprawnymi dla rolników, małżonków rolników oraz domowników. Postawiono jednak warunek rolnikom, mianowicie zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego, natomiast małżonkom rolników i domownikom - zaprzestanie prowadzenia w nich tej działalności.

    Dzisiaj, w toku realizacji tej ustawy, okazuje się, że jest kolizja z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników. Takie oświadczenia są interpretowane przez KRUS jako wykreślenie z systemu ubezpieczenia w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

    W związku z powyższym chciałbym zapytać, jakie działania podejmie rząd, aby naprawić tę ewidentną skuchę formalnoprawną. Wiem, że chcieliśmy dobrze, natomiast dzisiaj jest tak, że grupa rolników właściwie musi wybierać, czy korzystać z tego świadczenia, czy rezygnować z ubezpieczenia w KRUS-ie. (Dzwonek) Stąd prosiłbym o odpowiedź. Prosiłbym też, ażeby pani minister następnym razem nie odpowiadała, że to nie należy do kompetencji ministra pracy, lecz ministra rolnictwa, dlatego że w przypadku tej ustawy wiodący był minister pracy i polityki społecznej, który występował w imieniu rządu. Chcielibyśmy, żeby jako minister, który przygotowywał tę ustawę, znalazł teraz rozwiązanie również dla rolników, żon rolników i domowników. Dziękuję.

    (Poseł Anna Bańkowska: A współmałżonków?)

27 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Seredyn:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od odpowiedzi na pytanie pani poseł Bańkowskiej. Oczywiście zredagujemy i wyślemy pisemną odpowiedź.

    Chciałabym jeszcze wrócić do kwestii małżonków, którzy już dziś w ramach systemu prawnego, zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych uprawnieni są do korzystania ze specjalnego zasiłku opiekuńczego, pod warunkiem że spełnią inne kryteria formalne, czyli kryterium niepełnosprawności w stopniu znacznym i oczywiście kryterium dochodowe.

    Przechodzę do sprawy rolników, do tego, co zainspirowało do złożenia poprawki, która miała wyjaśnić sytuację rolników. Muszę wrócić do roku 2010, kiedy to Naczelny Sąd Administracyjny wydał opinię, że rolnik nie jest w stanie spełnić przesłanki formalnej, czyli zrezygnować z pracy we własnym gospodarstwie. Wydawało się, że złożenie stosownego oświadczenia absolutnie będzie możliwością i otwarciem szeroko drzwi do korzystania z wszystkich świadczeń, które wynikają z tej ustawy. Prawda jest taka, że pojawił się ogromny problem. Złożenie tego oświadczenia przez rolnika w ośrodku pomocy społecznej generuje problem w zderzeniu z ustawą o KRUS. Złożenie oświadczenia przez rolnika automatycznie pozbawia go możliwości płacenia za siebie składek w kasie ubezpieczenia rolniczego.

    Nie ukrywam, że natychmiast podjęliśmy prace, muszę to tutaj powiedzieć, wspólnie z ministerstwem rolnictwa, oczywiście z Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, bo to są te organy, te instytucje, które muszą w ustawach ich dotyczących natychmiast uregulować tę sytuację.

    Koncepcje są dwie. Nadal uważam, że rolnicy powinni mieć możliwość prawną korzystania ze świadczenia pielęgnacyjnego, tym bardziej że ono od stycznia przyszłego roku będzie miało wartość 1200 zł. Specjalny zasiłek opiekuńczy to mniejsza kwota, ale również znaczna - 520 zł. Teraz musimy pomyśleć nad rozwiązaniem, które pozwoli rolnikowi nadal płacić składki w KRUS-ie bądź - co wydawałoby się logiczne w stosunku do dzisiejszych rozwiązań - powinny być one opłacane z budżetu państwa.

    Jaka będzie decyzja, jakie rozwiązanie zostanie zastosowane w praktyce, tego dzisiaj państwu nie mogę powiedzieć. Natomiast chcę zapewnić, że trwają bardzo intensywne prace, osobiście też w nich uczestniczę, bo bardzo mi zależy na tej sprawie. Tak się stało, jest mi bardzo przykro z tego powodu, natomiast nie uchylam się od ciężkiej pracy, tak aby szybko wyjaśnić tę sytuację.

    (Poseł Tadeusz Tomaszewski: Pani minister, chodzi też o współwłaścicieli w tym gospodarstwie rolnym, żony albo rolnika. Prosiłbym to również uwzględnić w tych rozważaniach. Dziękuję. )

    Dziękuję, panie pośle, za podpowiedź. Oczywiście będę miała to na uwadze. Dziękuję bardzo. (Oklaski)