19 punkt porządku dziennego:

Poseł Gabriela Masłowska:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pauperyzacja społeczeństwa i powstanie ogromnych nierówności społecznych w Polsce są wynikiem transformacji, ale także braku odpowiedniej polityki redystrybucyjnej państwa, po prostu polityki liberalnej. Nierówności społeczne są wpisane w ideologię liberalizmu, ale faktem jest, że w ciągu ostatnich 20 lat spośród wszystkich krajów OECD nierówności najbardziej wzrosły w Polsce. Różnice dochodów 10% rodzin najmniej zarabiających i 10% najwięcej zarabiających są największe. To, że nierówności w pewnym zakresie muszą mieć miejsce, jest zupełnie oczywiste, ale prawdą potwierdzaną w wielu wystąpieniach i prawdą znaną jest to, że nadmierne nierówności społeczne przynoszą wiele negatywnych skutków. Między innymi powodują ograniczony dostęp do wielu usług, pogorszenie warunków życia, ogromne różnice w stylu życia, niszczenie spójności społecznej, powstawanie różnych grup ludzi żyjących obok siebie, wielu patologii społecznych itd., itd.

    Niewątpliwie te nierówności społeczne są nieakceptowane. Ponad 90% Polaków uważa, że poziom nierówności dochodowych w Polsce jest zbyt wysoki. Bezpośrednim skutkiem takiej polityki i takiego stanu rzeczy jest to, że są takie grupy społeczne i takie środowiska, gdzie po to, żeby skorzystać z podstawowych dóbr, zdobyć środki do życia czy na zakup lekarstw, osoba czy rodzina musi monetyzować, jak to państwo nazywacie w projekcie, czyli po prostu spieniężać to, co jej pozostaje, a więc po prostu mieszkanie, prawo do lokalu czy jakąś nieruchomość.

    Oczywiście są to decyzje bardzo trudne, podejmowane przez łzy, można by tak w skrócie powiedzieć. Dlatego też trzeba nad tego typu ustawą bardzo poważnie się zastanowić, aby nie stanowiła ona przysłowiowego gwoździa do trumny, aby nie utrwalała tego stanu rzeczy, który ma miejsce w Polsce, czyli żeby nie utrwalała przewagi banków w stosunku do kredytobiorców. Banki wywołują kryzysy tylko po to, żeby więcej zarobić, za co potem płacą podatnicy. Chodzi nam przecież o wzmocnienie tej słabszej strony.

    Dlatego, proszę państwa, analizując szczegółowo ten projekt, pozwalam sobie zwrócić uwagę tylko na niektóre kwestie, które, naszym zdaniem, są wątpliwe i wymagają poważnej analizy i pracy w komisjach sejmowych. Panie ministrze, np. art. 9 poświęcony jest zawartości formularza informacyjnego, który bank przekazuje kredytobiorcy przed zawarciem umowy. Nie ma tam mowy o wysokości odsetek za odstąpienie od umowy, o czym kredytobiorca powinien wiedzieć od razu. Poza tym podkreśla się w projekcie, i to dwukrotnie, że formularz informacyjny nie stanowi oferty kredytu. Co to znaczy? Dla mnie oznacza to, że nie jest wiążący. Dlatego ten zakres informacji powinna zawierać umowa odwróconego kredytu hipotecznego. W projekcie nie ma powiązania zakresu informacji zawartych w formularzu informacyjnym z umową. W art. 9 ust. 4 powinno się wskazać, że kiedy właściwy minister określa w drodze rozporządzenia wzór formularza informacyjnego, powinien tam być określony także zakres umowy.

    Mamy też art. 10 ust. 2: Na żądanie banku klient przed zawarciem umowy ma dostarczyć dokumenty i inne informacje do ich oceny. Trzeba doprecyzować, panie ministrze, w jakim zakresie mają to być informacje, czy ma to tylko dotyczyć stanu nieruchomości i statusu majątkowego kredytobiorcy, czy też mają to być inne informacje. Dzisiaj praktyki banków wskazują na to, że zbierają one wszelkie informacje. Powstaje pytanie, po co i dla kogo. (Dzwonek) Kiedy zakłada się lokaty czy składa depozyty, kserują nam dowody, pytając o nazwisko panieńskie matki, a nie zawsze jest to konieczne, więc chodzi o to, żeby tutaj doprecyzować, jakich informacji banki mają prawo oczekiwać. Poza tym, jeśli chodzi o art. 14 ust. 1, brak jest zapisu, że chodzi o pisemne potwierdzenie rozliczenia umowy.

    Jest jeszcze jedna bardzo ważna kwestia, panie marszałku, na którą nie sposób nie zwrócić uwagi. Art. 15: Kredytobiorca może wypowiedzieć umowę z zachowaniem 3-miesięcznego terminu. Jeżeli skorzysta z art. 14 ust. 3 i spłaci kredyt, nie musi wcześniej o tym informować, a to oznacza, że przez 3 miesiące trwa umowa, mimo że kredyt został spłacony. Jaki ma sens trwanie tej umowy, jeśli kredyt został spłacony, a klient nie musiał informować, że chce spłacić wcześniej?

    Proszę państwa, są też wątpliwości, czy kary za to, że bank nie wykonuje obowiązków czy źle sporządził umowę, są dostateczne, czy rzeczywiście będą powstrzymywać banki przed tego typu propozycjami. Co to znaczy ˝rezygnacja z 0,1% odsetek˝? Zastanówmy się, czy ta kara jest wystarczająco dotkliwa, żeby banki nie omijały tej ustawy.

    Według nas kara powinna być wyższa, czyli kredytobiorca powinien móc wypowiedzieć w tej sytuacji umowę bez odsetek lub żądać od banku 50% odsetek itd., itd.

    Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

    Pani poseł, bo narazi się pani na zarzut, że jestem wobec pani nadmiernie życzliwy.

    Poseł Gabriela Masłowska:

    Już kończę wobec tego.

    Sprawy też dotyczą sporów spadkowych, panie marszałku. To jest też ważna kwestia. Postępowania spadkowe na ogół rozpoczyna się po roku od śmierci, ponieważ wtedy niepotrzebny jest rzeczoznawca. Na ogół ludzie po roku to robią. I teraz jest pytanie: Czy mają płacić za ten okres odsetki, o których tutaj mowa? Może należy wskazać terminy, zobowiązać, do kiedy mają złożyć wnioski o spadek, w jakim terminie od tego momentu przekazać nieruchomość, a nie pozostawiać tego typu zapisy?

    Wicemarszałek Jerzy Wenderlich:

    Najdelikatniej chciałbym pani poseł przypomnieć, że dwie minuty temu upłynął czas regulaminowy.

    Poseł Gabriela Masłowska:

    Bo to oznacza, że banki będą dalej na tym zarabiać, tak jak zarabiały dotychczas, a pozycja kredytobiorców nadal będzie bardzo ryzykowna i słaba. Dziękuję. (Oklaski)