15 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Łukasz Borowiak:

    Dziękuję.

    Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W ostatnim czasie otrzymałem, w formie stosownych uchwał, stanowisko samorządu powiatu gostyńskiego wyrażające sprzeciw wobec wpisania złóż znajdujących się na terenie tych samorządów do wykazu złóż o znaczeniu strategicznym. Na podstawie ˝Polityki energetycznej Polski do 2030 r.˝ oraz ˝Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2030˝ rozpoczęto prace nad określeniem na terenie naszego kraju lokalizacji niezagospodarowanych perspektywicznych i strategicznych złóż surowców energetycznych, które będą zarówno obligatoryjnie chronione przed zabudową i inwestycjami liniowymi, jak i podlegały ograniczeniom co do gospodarowania na ich obszarze. Dotąd brakowało tego rodzaju wykazów złóż zarówno węgla kamiennego, jak i brunatnego, o znaczeniu strategicznym i nie obowiązywała szczególna ochrona tego rodzaju złóż przed zabudową. Występowanie złóż węgla brunatnego w wielu miejscach, w tym na terenie Wielkopolski, jest powszechnie znane. Niemniej jednak Wielkopolska jest terenem rolniczym, ochrona gleb i gospodarki rolnej jest działaniem priorytetowym, mającym pierwszeństwo przed innymi formami zagospodarowania przestrzennego. Przedstawiciele samorządów naszego regionu wskazują, iż nieprawdopodobne wydaje się przeznaczenie tutejszych złóż do wydobycia metodą odkrywkową. Ewentualna eksploatacja złóż na naszych terenach wywołuje protesty społeczne, które były widoczne już na etapie prowadzenia badań geologicznych. Warto podkreślić, że objęcie ochroną złóż na terenach powiatów rawickiego i gostyńskiego oraz wprowadzenie zakazów zabudowy spowoduje negatywne skutki dla rozwoju gospodarczego i społecznego.

    Wobec powyższego zapytuję pana ministra: Czy tereny powiatów rawickiego i gostyńskiego będą wpisane do ˝Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2030˝ oraz kiedy powstanie wykaz strategicznych złóż węgla o znaczeniu kluczowym dla Polski? Jakie są perspektywy wprowadzenia ochrony prawnej i planistycznej złóż o znaczeniu strategicznym dla gospodarki i bezpieczeństwa energetycznego kraju? Dziękuję bardzo.

15 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Tomasz Tomczykiewicz:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytanie w sprawie wniesienia złóż węgla brunatnego znajdujących się na terenie powiatu gostyńskiego do wykazu złóż o znaczeniu strategicznym, na wstępie pragnę przypomnieć, że wymóg określenia w procesach planistycznych i gospodarczych granic obszarów funkcjonalnych strategicznych złóż kopalin w celu ich prawnej ochrony przed stałą zabudową i inwestycjami liniowymi wprowadzony został w ˝Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2030˝ przyjętej przez Radę Ministrów w grudniu 2011 r. Działanie to ma zapewnić dostęp do krajowych zasobów surowcowych, których wydobycie obecnie nie jest prowadzone, ale może być podjęte w miarę wyczerpywania się złóż obecnie eksploatowanych w wyniku rozwoju nowych technologii wydobywczych. Wskazano na konieczność opracowania wykazu strategicznych złóż kopalin oraz ustalenia zakresu ich ochrony przed zabudową. Zobowiązano wojewodów do ujęcia tych złóż w wojewódzkich planach zagospodarowania przestrzennego, co zgodnie z przyjętą zasadą hierarchiczności planowania oznacza obowiązek uwzględnienia ich w planach zagospodarowania przestrzennego gmin.

    Plan działań służących realizacji KPZK 2030 przyjęty został przez Radę Ministrów w dniu 4 czerwca 2013 r. Do określenia wykazu podlegających ochronie złóż o znaczeniu strategicznym dla państwa, chodzi także o przestrzenny zasięg ich zalegania, zobowiązany został minister gospodarki we współpracy z ministrem środowiska. Jako termin wykonania ustalono trzeci etap realizacji KPZK 2030 bez wskazywania ścisłej daty. Problem ochrony dyskutowany w trakcie opracowywania KPZK 2030 dotyczył złóż węgla kamiennego i brunatnego. W dokumencie końcowym pojęcie ochrony rozszerzone zostało o ochronę złóż kopalin. W związku z tym Ministerstwo Gospodarki zwróciło się do ministra infrastruktury i rozwoju o powierzenie koordynacji realizacji tego zadania ministrowi środowiska, który dysponuje wyspecjalizowanymi służbami geologicznymi i zapleczem naukowym w tej dziedzinie. Po wymianie stanowisk w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju w dniu 27 maja 2014 r. powołana została grupa robocza ds. złóż pod przewodnictwem dyrektora departamentu polityki przestrzennej w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Środowiska i Ministerstwa Gospodarki, która przygotuje projekt dotyczący kryteriów zaliczania złóż kopalin do zasobów strategicznych.

    W drugim etapie w oparciu o te kryteria przygotowany zostanie projekt wykazu złóż strategicznych podlegających ochronie. Ustaleń dotyczących rodzaju i czasu działalności oraz rodzaju zabudowy dopuszczalnej na terenie występowania złoża o znaczeniu strategicznym dokona wojewoda we współpracy z samorządem województwa. Wskazany zostanie również sposób prawnego uregulowania obowiązywania wykazu i termin jego wprowadzenia w życie, np. poprzez zmiany w ustawie Prawo geologiczne i górnicze. Projekt wykazu powinien być poddany konsultacjom społecznym, co pozwoli na przedstawienie stanowiska samorządów reprezentujących interesy społeczności lokalnej, ale także na wskazanie strategicznego dla gospodarki znaczenia ochrony zaproponowanych złóż kopalin.

    Reasumując, dzisiaj trudno powiedzieć, jakie będzie rozstrzygnięcie w tej materii, bo być może kryteria będą tak ustalone, że to złoże nie będzie podlegało ochronie, a tym samym nie będzie zmian, jeżeli chodzi o funkcje rolnicze. Ta dyskusja jest przed nami. Przypomnę też, że realizujemy pakiet klimatyczno-energetyczny. Nie wiemy, czy za kilkanaście, kilkadziesiąt lat węgiel brunatny, który emituje najwięcej CO₂, jak wiemy, będzie jeszcze opłacalny jako źródło energii. Dziękuję.

15 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Łukasz Borowiak:

    Dziękuję.

    Panie ministrze, rozumiem, że jest to proces, który w jakimś momencie się zakończy. Natomiast chciałbym zadać pytanie, które nurtuje mieszkańców naszego regionu. Czy ewentualny fakt ujęcia terenów powiatów rawickiego i gostyńskiego, a także części powiatu kościańskiego w ˝Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2030˝ będzie miał związek z ewentualną przyszłą budową kopalni? Takie pytania trafiają do naszych biur poselskich. Dzisiaj oczywiście nie jesteśmy w stanie na nie odpowiedzieć. Jest to chyba najważniejsze pytanie, na które nie znam jeszcze odpowiedzi. Wielu samorządowców oczekuje konkretnego stanowiska ze strony ministerstwa. Dziękuję.

15 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Tomasz Tomczykiewicz:

    Pani Marszałek! Panie Pośle! Dzisiaj Ministerstwo Gospodarki nie uczestniczy w procesach koncesyjnych, jeżeli chodzi o te tereny. W trzech przypadkach proces koncesyjny trwa, jeżeli chodzi o złoża węgla brunatnego, mimo że nie ma tego rejestru, wykazu złóż strategicznych. Nic nam nie wiadomo, żeby ktoś w najbliższym czasie chciał o tę koncesję wystąpić. To oczywiście nie oznacza, że w jakiejś bliższej czy dalszej przyszłości tak się nie stanie. Trzeba też jednoznacznie powiedzieć, że wykaz złóż o znaczeniu strategicznym ma obejmować tereny, na których prawdopodobieństwo wybudowania kopalni będzie bardzo duże, będzie to niemal pewne, bo inaczej blokowanie rozwoju gospodarczego tych terenów byłoby bezsensowne i szkodliwe. Dziękuję.