8 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym (druki nr 1591 i 2370).

Poseł Józef Zych:

    Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Panie i Panowie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zapoznał się z projektem prezydenckim o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym i podczas pierwszej debaty, podczas pierwszego czytania wypowiadał się pozytywnie, za rozpatrzeniem projektu w trybie legislacyjnym. Zgadzamy się ze stwierdzeniem, że sędziowie Sądu Najwyższego dysponują ogromną wiedzą prawniczą oraz doświadczeniem niezbędnym do wykonywania pracy na tym stanowisku. Kiedy popatrzymy na różnego rodzaju zwroty dotyczące m.in. tzw. luminarzy polskiego prawa, to znajdujemy określenia ˝ogromna wiedza˝, ˝znakomity specjalista˝ itd. Jako prawnik bardzo często zastanawiałem się nad jedną kwestią. Spełnienie jakiego kryterium decyduje o tym, że jest się tak wybitnym? Otóż u nas w Polsce, jeżeli ktoś wykonuje swoje obowiązki należycie, już jest wybitny. Powstaje pytanie, jaki jest tego poziom.

    Pozwolę sobie nawiązać - proszę pozwolić, panie ministrze Kozdroń - do pańskiego poprzedniego wystąpienia dotyczącego regulaminu Sądu Najwyższego. Otóż tak się składa, że od dwóch lat monitoruję z zespołem wszystkie orzeczenia Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych: okręgowych i rejonowych, w kluczowych sprawach dotyczących Kodeksu cywilnego, art. 445, 446, Kodeksu pracy, art. 300, Kodeksu karnego, art. 46. Do jakich wniosków dochodzimy? Otóż oczekiwania społeczne nie zawsze są realizowane zgodnie z prawem, właśnie jeżeli chodzi o Sąd Najwyższy. Aby nie być gołosłownym, powiem, iż mamy do czynienia z trzema wyrokami Sądu Najwyższego, tej samej izby - cywilnej, w sprawie terminu naliczania odsetek. W każdym postanawia się co innego. Powstaje pytanie: Skoro w tej samej izbie są ci sami specjaliści, to czy nie można by było, jeżeli trafia się na to samo zagadnienie, uzgodnić ze sobą jednego stanowiska? Jeżeli chodzi o wszelkie rozważania teoretyczne w wyrokach, to przecież mamy tu do czynienia nie z konferencją naukową, tylko z oczekiwaniem, że Sąd Najwyższy wyda rozstrzygnięcie. Oczywiście znakomita większość wyroków jest na odpowiednim poziomie itd., ale nie może być tak, że wszystko przyjmuje się bezkrytycznie, że to, co jest w rozstrzygnięciu, jest najważniejsze i że akurat tak jest do końca.

    Sądzę, że w sądownictwie w ogóle powinno się zwrócić uwagę na poziom orzecznictwa. Niestety, jeżeli weźmiemy pod uwagę orzeczenia w określonych sprawach, to panuje duża rozbieżność. Bardzo często jest tak, że w ogóle w tej samej materii, w podobnych okolicznościach zapadają orzeczenia zupełnie inne, odbiegające od siebie. Tak więc należałoby przeprowadzić odpowiednią analizę również pod tym kątem. Całkowicie zgadzam się z panem ministrem Kozdroniem w tym, że obowiązek analizy spoczywa nie tylko na Sejmie, ale i na wszystkich pozostałych.

    Wysoki Sejmie! Pani poseł sprawozdawca bardzo wnikliwie przedstawiła wszystkie okoliczności przemawiające za i przeciw. Podzielam przedstawione argumenty, ale chcę powiedzieć, że to trochę nie tak jest i że bez głębokiej analizy poszło się w kierunku wydzielenia tylko tej grupy. Jeżeli chodzi o Trybunał Konstytucyjny, to oczywiście można to dostosować poprzez zmianę ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, wprowadzając te same zasady co do sędziów Sądu Najwyższego, ale jest jeden problem, mianowicie pytanie zwykłego obywatela, sędziego sądu rejonowego: Jak to się dzieje, że mamy wydzieloną grupę sześćdziesięciu kilku sędziów Sądu Najwyższego i tych zasad nie stosuje się powszechnie do wszystkich, tylko do wydzielonej grupy. Otóż myślę, że w tym przypadku rzeczywiście jest to wyjście daleko i może za daleko idące. Jest wielu znakomitych sędziów i warto korzystać z ich doświadczenia, warto, żeby brali oni udział w tym wszystkim (Dzwonek), żeby wykorzystywali swoją wiedzę w rozstrzyganiu, ale przy zmianach, takich jakie obecnie się wprowadza, trzeba by jednak przeanalizować wszystkie przepisy i nie doprowadzać do tego, żeby były takie rozbieżności.

    A zatem Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego poprze stanowisko komisji, jeszcze raz uznając, że Sąd Najwyższy powinien odgrywać decydującą rolę, jeżeli chodzi o orzecznictwo, i w większości wypadków oczywiście tak się dzieje. Dziękuję bardzo.