14 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Federacyjną Republiką Brazylii o przekazywaniu osób skazanych, podpisanej w Brasilii dnia 26 listopada 2012 r. (druki nr 2247 i 2318).

Poseł Sprawozdawca Killion Munyama:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka mam zaszczyt przedstawić, a zarazem rekomendować do przyjęcia, projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Federacyjną Republiką Brazylii o przekazywaniu osób skazanych, podpisanej w Brasilii dnia 26 listopada 2012 r.

    Istotą umowy jest stworzenie podstawy prawnej umożliwiającej resocjalizację osób skazanych będących obywatelami państw sygnatariuszy w zakładach karnych znajdujących się na terytorium tego państwa, z którego skazani pochodzą. Zgodnie bowiem z ustawodawstwem Brazylii nie istnieje możliwość przekazywania osób skazanych przy braku podstaw traktatowych, tj. gdy nie ma umowy dotyczącej przekazywania skazanych, łączącej obydwa kraje.

    Umowa, określając zasady wzajemnego przekazywania skazanych, stworzy podstawę umożliwiającą obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej skazanym w Brazylii powrót do kraju. Jest to szczególnie istotne z uwagi na bardzo trudne warunki odbywania kary pozbawienia wolności w Brazylii.

    Z informacji nadesłanej przez polską placówkę dyplomatyczną w Brazylii wynika, że w październiku 2013 r. w aresztach tymczasowych i zakładach karnych w Brazylii przebywało 12 obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Z danych Centralnego Zarządu Służby Więziennej wynika, że w zakładach karnych oraz aresztach tymczasowych na terytorium RP nie przebywa żaden obywatel Brazylii. Umowa będzie miała zastosowanie do obywateli jednego państwa, wobec których orzeczono na terytorium drugiego państwa karę lub środek polegający na pozbawieniu wolności.

    Istotną gwarancją wykonywania praw skazanego jest zapis art. 3, który nakłada na państwo skazania obowiązek informowania odbywającego karę o treści umowy, tak aby mógł on podjąć decyzję w przedmiocie odbywania kary w swoim kraju ojczystym. Zgodnie z art. 3 ust. 2 z inicjatywą podjęcia czynności mających na celu przekazanie może wystąpić do każdej ze strony osoba skazana lub jej przedstawiciel ustawowy.

    Warunkiem przeniesienia skazanego jest podwójna karalność czynu stanowiącego podstawę skazania oraz wyrażenie zgody przez skazanego na przekazanie. Art. 8 umowy wprowadza mechanizm kontroli dobrowolności wyrażenia takiej zgody. Art. 4 ust. 1 lit. c wprowadza natomiast zasadę, że przekazanie osoby skazanej nastąpić może wówczas, gdy minimalny okres, jaki pozostaje jej do odbycia, wynosi co najmniej jeden rok lub jest nieokreślony.

    Przepisy dotyczące obowiązku przekazania informacji, formy wniosków i załączanych dokumentów oparte zostały na podstawie przepisów Konwencji o przekazywaniu osób skazanych, sporządzonej w Strasburgu dnia 21 marca 1983 r., której Polska jest stroną od 1995 r.

    W tego typu umowach przewiduje się zwyczajowo również przepisy dotyczące tranzytu skazanych przekazywanych państwom trzecim. Regulacja przyjęta w przedmiotowej umowie - art. 12 - nie odbiega w swej treści od podobnych artykułów istniejących w umowach międzynarodowych obowiązujących Polskę.

    W umowie przewidziano zasadę, iż strony będą się porozumiewały za pośrednictwem organów centralnych. Organy te zostały wskazane w ust. 2. Ze strony Polski będzie to minister sprawiedliwości. Taki sposób komunikowania się nie wyklucza jednak możliwości porozumiewania się drogą dyplomatyczną.

    Skutki finansowe wynikające z wejścia w życie umowy nie będą znaczne w skali budżetu państwa. Z informacji uzyskanych z Komendy Głównej Policji wynika, że koszt konwoju jednego skazanego z Ameryki Południowej wynosi ok. 30 tys. zł. Koszty te tymczasowo ponosi Skarb Państwa, jednak art. 15 ust. 2 umowy przewiduje, że państwo wykonania może podjąć działania zmierzające do odzyskania od osoby skazanej ponoszonych kosztów.

    Umowa nie wywrze skutków gospodarczych ani politycznych.

    Umowa podlega w Polsce ratyfikacji w trybie art. 89 ust. 1 pkt 2 i 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych, bowiem dotyczy wolności, praw i obowiązków obywatelskich określonych w konstytucji oraz spraw uregulowanych w ustawie Kodeks postępowania karnego. W związku z tym, że umowa zawiera przepisy samowykonalne, nie będzie zachodziła konieczność dokonywania zmian prawa wewnętrznego, bowiem będzie mogła ona być stosowana bezpośrednio, mając pierwszeństwo przed ustawą z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego.

    W zakresie skutków prawnych zawarcie umowy umożliwi wprowadzenie procedury przekazywania skazanych między Polską a Brazylią. Możliwość lepszej resocjalizacji skazanego poprzez zapewnienie mu odbywania kary w państwie ojczystym, kontaktów z rodziną i uczestniczenia w innych zadaniach resocjalizujących w zrozumiałym języku jest najistotniejszym skutkiem społecznym zawarcia tej umowy.

    Przez wzgląd na powyższe, podkreślając pełną aprobatę połączonych Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka dla zapisów projektu ustawy, wnoszę o jej przyjęcie w przedłożonej treści. Dziękuję bardzo. (Oklaski)