9 punkt porządku dziennego:

Przedstawione przez Radę Ministrów sprawozdanie z realizacji ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce˝ w 2012 r. (druk nr 1901) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 2229).

Poseł Dariusz Cezar Dziadzio:

    Dziękuję, panie marszałku.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec sprawozdania z realizacji ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce˝ w 2012 r.

    Od razu, podobnie jak w przypadku poprzedniego punktu, informuję, że będziemy głosować - jeżeli będzie takie głosowanie - za przyjęciem tego sprawozdania.

    Szacowane skutki zdrowotne rozpowszechnienia chorób odtytoniowych w Polsce to ok. 67 tys. zgonów osób dorosłych - 51 tys. mężczyzn i 16 tys. kobiet, w tym prawie 38 tys. osób w grupie wiekowej 35-69 lat, a więc utrzymujących rodziny i tworzących dochód narodowy. Z powodu raka płuca związanego prawie wyłącznie z paleniem tytoniu umiera w Polsce rocznie 15 tys. dorosłych osób, co stanowi 95% wszystkich zgonów z powodu raka płuc wśród mężczyzn w wieku powyżej 35 lat, i niemal 5 tys. dorosłych kobiet - 34% wszystkich przypadków jest wśród kobiet w wieku powyżej 35 lat. W 2000 r. 38% wszystkich zgonów mężczyzn w wieku 35-69 lat nastąpiło w związku z paleniem tytoniu. Z informacji będących w dyspozycji Ministerstwa Finansów oraz raportów opracowywanych przez koncerny tytoniowe wynika, że sprzedaż papierosów regularnie maleje.

    W latach 2011-2012 odnotowano wzrost skali produkcji nielegalnych wyrobów tytoniowych przez zorganizowane grupy przestępcze. Sytuacja taka groziła eskalacją działań szarej strefy przemytu i podrabiania wyrobów tytoniowych przez zorganizowane grupy przestępcze. Celem przeciwdziałania temu zagrożeniu resort finansów podjął inicjatywę legislacyjną, w wyniku której dokonano nowelizacji ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym na mocy ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej. Obowiązujące od 1 stycznia 2013 r. przepisy znowelizowanej ustawy o podatku akcyzowym umożliwiają kontrolę obrotu także tytoniem nieprzetworzonym, tzw. suszem tytoniowym.

    Społeczne funkcjonowanie przepisów ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, znowelizowanej w kwietnia 2010 r., dostarczyło istotnych doświadczeń dowodzących słuszności przyjętego kierunku działania, a zarazem uświadomiło potrzebę uściślenia niektórych rozwiązań i poszerzania przestrzeni wolnej od dymu tytoniowego. Nastąpiła znaczna poprawa poziomu ochrony przed narażeniem na dym tytoniowy w miejscu pracy i w miejscach publicznych, akceptacja wprowadzonych ograniczeń, zarówno wśród niepalących, jak i palących osób, a także wzrost oczekiwań dotyczących dalszej skutecznej izolacji dymu, ujawnianie niepożądanego zjawiska nieprzestrzegania zasad ochrony przed narażeniem na dym tytoniowy związanego z brakiem odpowiedzialności gospodarza obiektu za przestrzeganie zakazu palenia tytoniu, a także z niejasnością zakresów niektórych regulacji.

    Kolejny punkt to dynamika rynku: sprzedaż liści tytoniu, e-papierosy, o które będę pana ministra jeszcze pytał, sprzedaż wysyłkowa wyrobów tytoniowych, co rodzi nowe wyzwania dla systemu prawnego. Wymienione okoliczności, znajdujące potwierdzenie w badaniach, a także licznych analizach i opiniach organizacji pozarządowych, były podstawą przygotowania założeń do wniosków legislacyjnych, które będą formułowane w 2014 r. Uwzględniają one m.in. poprawę ochrony przed dymem tytoniowym w obiektach gastronomicznych i w środkach transportu, przywrócenie odpowiedzialności dysponenta obiektu za przestrzeganie zakazu palenia tytoniu oraz doskonalenie regulacji rynku w celu wyeliminowania elementów reklamy i promocji wyrobów tytoniowych.

    W 2012 r. na realizację programu przeznaczone zostały środki finansowe z budżetu państwa w kwocie 400 tys. zł, ponadto wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne przeznaczyły na realizację programu środki własne w łącznej wysokości 275 627 zł oraz pozyskały środki od koalicjantów i partnerów.

    Na skuteczność prowadzonej polityki antytytoniowej w Polsce wskazuje zminimalizowanie zjawiska narażenia na dym tytoniowy w miejscach użyteczności publicznej. Wyniki badań z 2011 r., wykonanych na zlecenie Głównego Inspektoratu Sanitarnego, wskazują, że wprowadzenie ustawy z dnia 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej spowodowało wyraźny spadek narażenia na dym tytoniowy. Największy, ponaddwukrotny, spadek narażenia odnotowano w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych - z 36% do 14%. Wyniki przeprowadzonych w lutym 2011 r. badań wskazują, że co dziesiąty Polak stwierdza, iż wprowadzenie przepisów ograniczających palenie tytoniu w miejscach publicznych zdecydowanie poprawiło przestrzeganie istniejących zakazów palenia.

    Panie ministrze, jak wspomniałem, przy okazji zapytam o taką sprawę. W sprawozdaniu pojawia się informacja, pojawia się w podsumowaniu i wnioskach, że czas najwyższy na regulację zasady wprowadzania na rynek papierosów ziołowych i e-papierosów. Moje pytanie jest następujące: pan minister Sopliński w czasie posiedzenia Komisji Zdrowia wspomniał, że na przełomie kwietnia i maja planowana jest dyrektywa, w której zdecyduje się, czy e-papierosy zostaną poddane regulacji jako produkty medyczne czy jako produkty tytoniowe. Jest to o tyle ważne, że coraz częściej spotykam się z prośbami, jak i sygnałami ze strony wyborców, że jeśli chodzi o e-papierosy, przy dzisiejszych możliwościach prawnych nie obowiązuje ustawa, która zakazywałaby sprzedaży e-papierosów młodzieży niepełnoletniej. Często możemy się spotkać z tym, że młodzież nawet z podstawówek kupuje e-papierosy. Początkowo na pewno jest to zabawka zawierająca różnego rodzaju wkłady zapachowe, bardziej smakowe, ale niekiedy jest to przyzwyczajanie się do palenia tytoniu. W związku z tym chciałem zapytać, jakie przewiduje się działania, jeżeli chodzi o e-papierosy? Czy będą one zakwalifikowane do wyrobów medycznych, czy do wyrobów tytoniowych, co będzie związane z ograniczeniem sprzedaży osobom niepełnoletnim. Mam nadzieję, że jeżeli nawet by to poszło w tę stronę, że e-papierosy będą traktowane jak wyroby medyczne, to też będą podlegały pewnym ograniczeniom, aby nie sprzedawać tego dzieciom i niepełnoletniej młodzieży.

    Jeszcze jedna sprawa. Dzisiaj otworzyłem skrzynkę, w której znalazłem pismo prezydenta Rzeszowa. Prezydent Rzeszowa pan Tadeusz Ferenc zwraca się z prośbą o podjęcie pilnych działań w celu bardziej skutecznego niż do tej pory zwalczania obrotu tzw. dopalaczami. Kiedyś ta ustawa została bardzo szybko wprowadzona, te działania była bardzo adekwatne do sytuacji na rynku, natomiast dotarły do mnie, nie tylko od pana prezydenta, informacje, że dopalacze wracają. W związku z tym, panie ministrze, przy okazji, kiedy mówimy o paleniu tytoniu, chciałem zapytać: Czy ministerstwo planuje jakiekolwiek działania legislacyjne, aby wyeliminować ponowne pojawienie się dopalaczy na naszym rynku? Dziękuję bardzo. (Oklaski)