9 punkt porządku dziennego:

Przedstawione przez Radę Ministrów sprawozdanie z realizacji ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce˝ w 2012 r. (druk nr 1901) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 2229).

Poseł Jolanta Szczypińska:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Prawa i Sprawiedliwości w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji ˝Programu ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu w Polsce˝ w 2012 r., druki nr 1901 i 2229.

    Poseł sprawozdawca w sposób bardzo obszerny przedstawił założenia tego programu, nie będę tutaj tego powtarzała. Przedstawiony program jest oczywiście szczytny i trudno nie pochwalać jego celu czy założeń, biorąc pod uwagę wielkie zagrożenie, jakim niewątpliwie są choroby spowodowane paleniem tytoniu, bo przecież znaczna część przewlekłych chorób, przede wszystkim choroby układu krążenia, nowotwory układu oddechowego, choroby układu oddechowego, jest bezpośrednio uwarunkowana szkodliwym wpływem dymu tytoniowego. O tym oczywiście wszyscy wiemy.

    W Polsce jest obecnie ok. 10 mln dorosłych osób palących tytoń i ponad 14 mln osób niepalących, ale stale narażonych na dym tytoniowy w środowisku domowym. To są dane nadal zatrważające i wymagające konkretnych działań na miarę tego problemu. Straty spowodowane paleniem tytoniu są ogromne i często niepowetowane, bo oznaczają przecież przedwczesną śmierć. O skali mówią szacowane skutki zdrowotne chorób odtytoniowych w Polsce: to ok. 67 tys. zgonów osób dorosłych - 51 tys. mężczyzn, 16 tys. kobiet - w tym prawie 38 tys. w grupie wiekowej od 35 do 69 lat, a więc utrzymujących rodziny. Z powodu raka płuca związanego prawie wyłącznie z paleniem tytoniu umiera w Polsce rocznie 15 tys. dorosłych mężczyzn, co stanowi 94% wszystkich zgonów z powodu raka płuca wśród mężczyzn powyżej 35 lat, i niemal 5 tys. dorosłych kobiet.

    Warto jednak zadać sobie pytanie, czy cel programu jest dobrze realizowany i czy środki przeznaczone na ten program wydawane są zawsze sensownie. Trudno to precyzyjnie ocenić, bo zadania wyznaczone przez program są często niedookreślone, a czasami wydają się już na starcie mało efektywne lub nawet nieefektywne, na przykład porady przez telefon, jak rzucić palenie.

    Niestety, brakuje realizacji zapisów ustawy dotyczących nakładów finansowych na ten program, bo środków przeznaczonych na ten program jest coraz mniej. To wpisuje się w styl rządzenia koalicji, która ciągle oszczędza na zdrowiu Polaków, nawet w tak istotnej sprawie. W zamian za to podnosi się akcyzę na wyroby tytoniowe, sądząc, że przyniesie to pozytywny skutek w postaci rzucenia tego nałogu, ale wszystkie badania pokazują - już o tym wiemy - że najwięcej osób palących papierosy jest wśród osób bezrobotnych i ubogich, i grupa ta stale się powiększa.

    Dlatego efekt, czyli zwiększenie wpływów z podwyższenia akcyzy, nie jest wcale tak wielki, jak oczekiwano - dotyczy to też rezygnacji z nałogu palenia - bo nastąpił proces, który przecież był przewidywalny, akcja budzi reakcję, czyli droższe papierosy to nie zmniejszony popyt, ale niestety coraz częściej większy ich przemyt, który szacuje się już na ponad 15% tego rynku.

    Potrzebne są za to lepsze, bardziej efektywne formy przeciwdziałania skutkom palenia, jak np. wprowadzony w 2010 r. zakaz palenia papierosów w miejscach publicznych. Za tym przykładem powinno pójść o wiele bardziej rygorystyczne przestrzeganie zakazu sprzedawania papierosów nieletnim, który niestety obecnie najczęściej jest fikcją. Problemem jest duże przyzwolenie ze strony dorosłych na sprzedaż papierosów młodzieży, a nawet dzieciom. W tym kierunku trzeba jak najszybciej podjąć konkretne działania i opracować potrzebny program.

    Państwo ma obowiązek działać w celu poprawy stanu zdrowia obywateli, dlatego powinniśmy podjąć prawdziwe, a nie maskowane przez obszerne sprawozdania działania, które pomogłyby Polakom nie tylko zerwać z nałogiem palenia tytoniu, ale przede wszystkim mu zapobiegać poprzez efektywne promowanie zdrowego stylu życia wśród młodzieży. Może więc lepiej wybudować kilka ścieżek rowerowych więcej i zachęcać do korzystania z nich niż wydawać pieniądze podatników na jakieś działania, pseudodziałania, typu pogadanki, bo jeżeli chodzi o nałogowców palenia tytoniu, to jest to metoda z góry skazana na niepowodzenie.

    Podsumowując, powiem, że na program ograniczania następstw palenia tytoniu nie powinno się ograniczać środków finansowych, które teraz niestety maleją. Powinno się również na bieżąco monitorować środki, aby były one przeznaczane na najbardziej efektywne działania. Dziękuję. (Oklaski)