11 i 12 punkt porządku dziennego:

  11. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy (druk nr 1612).
  12. Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy ˝WOLNA NIEDZIELA˝ o zmianie ustawy Kodeks pracy (druk nr 2113).

Poseł Artur Ostrowski:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawię stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie dwóch projektów ustaw, poselskiego i obywatelskiego, które dotyczą zmian w Kodeksie pracy.

    Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej przykłada dużą wagę do projektów obywatelskich, szczególnie tych, które dotyczą spraw pracowniczych i związane są z Kodeksem pracy, jak również do tego projektu obywatelskiego, który dzisiaj jest procedowany i pod którym podpisało się ponad 100 tys. obywateli.

    Pierwszy z tych projektów, projekt obywatelski ˝Wolna niedziela˝, ma dokonać zmiany art. 151 Kodeksu pracy, który reguluje dopuszczalność wykonywania pracy w niedziele i święta w placówkach handlowych. Obecnie przepis ten zakazuje pracy w placówkach handlowych jedynie w święta, także wtedy, gdy święto przypada w niedzielę. Zgodnie z uzasadnieniem projektu istota zmiany polegać ma na wprowadzeniu zakazu pracy w placówkach handlowych w każdą niedzielę, bez względu na to, czy w tę niedzielę akurat przypada święto. To jest kwintesencja projektu obywatelskiego, który w dużej mierze pokrywa się z projektem przedstawionym przez pana posła Roberta Telusa, projektem poselskim, choć są też pewne różnice między tymi projektami.

    Mamy pewne uwagi dotyczące projektu obywatelskiego. Przede wszystkim należy wskazać, że pozostawienie § 3 w art. 151 Kodeksu pracy, a projekt nie przewiduje uchylenia tego paragrafu, spowoduje, że omawiany przepis po zmianach będzie wewnętrznie sprzeczny, gdyż to właśnie na mocy tego zapisu obecnie dozwolona jest praca w niedziele w placówkach handlowych. Na to wskazuje również główny inspektor pracy. Ponadto przedłożony projekt będzie wymagał pewnych zmian z uwagi na wady formalne, również wskazywane w analizach i ekspertyzach, a także w stanowisku głównego inspektora pracy załączonym do tego projektu.

    Obecnie brakuje definicji pojęcia placówki handlowej w przepisach rangi ustawowej i jest to problem, którym Sejm powinien się zająć i który do tej pory nie został wprost wyjaśniony, rozstrzygnięty. Po wejściu w życie ustawy, która reguluje kwestię dni wolnych od pracy, w które nie można prowadzić handlu, pojawiły się wątpliwości co do stosowania zakazu pracy w święta np. w kwiaciarniach, cukierniach, sklepach internetowych, jest też problem centrów dystrybucyjnych sieci handlowych, czy wprost mówiąc, na stacjach paliw.

    Pytania do wnioskodawców projektu obywatelskiego: Czy wspomniany zakaz dotyczy również szczególnych grup placówek handlowych zajmujących się m.in. sprzedażą detaliczną paliw płynnych na wspomnianych przeze mnie stacjach paliw? Czy projekt obywatelski to reguluje? Czy można powiedzieć wprost, że to, że nie będzie można prowadzić handlu w niedziele, dotyczy wszystkich miejsc, również stacji paliw, w Polsce? Przypomnę również, że kierując się interesem społecznym, jak również brakiem możliwości jednoznacznej interpretacji przepisów zawartych w Kodeksie pracy, Państwowa Inspekcja Pracy uznała, że stacje paliw należy zaliczyć do placówek usługowych wykonujących prace konieczne ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, a tym samym nieobjętych zakazem pracy w święta. Tutaj jeszcze raz prosiłbym inicjatorów o dokładne sprecyzowanie intencji tego projektu na przykładzie właśnie stacji paliw.

    Przechodząc do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy, który wprowadza zakaz handlu w każdą niedzielę, należy pozytywnie ocenić przewidzianą w projekcie zmianę art. 151 pkt 9 Kodeksu pracy, która polega właśnie na rozszerzeniu katalogu tych przypadków, w których praca w niedziele i święta jest dozwolona przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. Tutaj wnioskodawcy, projektodawcy, posłowie wprost mówią o stacjach benzynowych i to jest ta różnica między projektami obywatelskim i poselskim.

    Pan poseł Telus, przedstawiając projekt ustawy, stwierdził, że w Polsce jest sześciodniowy tydzień pracy. Chciałbym to wyjaśnić i poprawić, bo dokładnie od 2001 r. tydzień pracy jest pięciodniowy, ponieważ mamy wolną sobotę. To jest, myślę, warte odnotowania.

    Przypomnę również stanowisko Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, które wydało oświadczenie w tej sprawie i w tym oświadczeniu wyraziło stanowisko wobec kwestii ograniczenia pracy w niedziele i święta. Według OPZZ praca w te szczególne dni powinna być całkowicie dobrowolna i płatna przynajmniej dwa razy lepiej niż w pozostałe dni tygodnia - z punktu widzenia pracownika. Problemem w tym wszystkim jest to, abyśmy nie skrzywdzili ludzi, którzy pracują w handlu, żeby nie odbyło się to właśnie kosztem pracowników. Abstrahuję od całej reszty uzasadnienia związanego, załóżmy, ze światopoglądem. Ale najistotniejsze dla klubu SLD jest to, aby nie odbyło się to kosztem pracownika, aby on odniósł korzyść ze zmiany Kodeksu pracy, a nie żebyśmy mu tym zaszkodzili. Chodzi o to, żeby to nie on poniósł koszty tych zmian.

    Największa w kraju organizacja pracownicza, mówię o OPZZ, oczekuje wypracowania takich rozwiązań prawnych, które pogodzą interesy pracowników i konsumentów. Ale konsumenci to w dużej mierze też pracownicy, którzy chcą dokonać zakupu, chcą mieć taką możliwość. Związki zawodowe postulują również jasne określenie poszczególnych świąt, w których wykonywanie pracy będzie zakazane. Tutaj OPZZ chciałby, aby praca w niedziele i święta była dozwolona w transporcie, w komunikacji, w aptekach, w hotelach i na omawianych stacjach benzynowych...

    (Przedstawiciel Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej Krzysztof Steckiewicz: To wszystko jest.)

    ...podczas targów, wystaw oraz w małych sklepach spożywczych. To jest stanowisko też mojej organizacji, stanowisko OPZZ, wyrażone w tej debacie. Z tym że pojawiają się tutaj też pewne pytania, pewne wątpliwości związane z uregulowaniem tej kwestii. Na przykład co z galeriami handlowymi? Bo to jest miejsce, gdzie obok handlu są też usługi. Pan poseł Robert Telus też często korzysta z galerii handlowych, więc dobrze wie, że tam są też kawiarnie...

    (Poseł Maciej Orzechowski: Ale poseł Telus nie w niedzielę.)

    (Poseł Robert Telus: Panie pośle, ale nie w niedzielę.)

    Ale korzysta.

    ...tam są restauracje...

    (Przedstawiciel Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej Krzysztof Steckiewicz: Kawiarnia to gastronomia.)

    Tak, tak.

    (Przedstawiciel Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej Krzysztof Steckiewicz: Wszystko jest uregulowane.)

    ...kina. Chodzi o to, żebyśmy spojrzeli na to też pod tym kątem.

    (Przedstawiciel Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej Krzysztof Steckiewicz: To wszystko jest uregulowane.)

    Jeśli będzie zakaz handlu, to rozumiem, że część handlowa tych galerii będzie zamknięta, a część usługowa w tym czasie będzie otwarta. Ale, jak powiedziałem, to jest pewien praktyczny problem, który też należałoby przedyskutować, dotyczący tego, jak to ma wyglądać w praktyce, jak to ma być zrealizowane. Tu podaję konkretne przykłady.

    Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest za tym, aby podjąć pracę nad tymi dwoma projektami i skierować je do komisji, zarówno projekt poselski, jak i projekt obywatelski (Oklaski), celem pracy nad nimi. Ale trzeba wziąć pod uwagę wszystkie uwagi, argumenty i pytania, o których tutaj mówiłem...

    (Poseł Dariusz Cezar Dziadzio: Ale hipokryzja.)

    Pan wie, co to znaczy ˝hipokryzja˝?

    (Poseł Dariusz Cezar Dziadzio: Tak, wiem.)

    To dobrze.

    ...i podczas pracy nad tymi projektami nieustannie pamiętać, aby nie odbyło się to kosztem (Dzwonek) pracowników pracujących w handlu, nie było to ze szkodą dla tych pracowników, przede wszystkim żeby nie wystąpiło takie oto zjawisko, że ci pracownicy stracą pracę w wyniku nowelizacji Kodeksu pracy. Musimy to wziąć pod uwagę. Jeśli to się uda, to wtedy będziemy mogli powiedzieć, że to odbędzie się z korzyścią dla polskich pracowników. Dziękuję bardzo. (Oklaski)