13 punkt porządku dziennego:

Poseł Bożena Szydłowska:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług wraz z autopoprawką, druk nr 2133.

    Otóż poselski projekt ustawy po uwzględnieniu autopoprawki przewiduje nałożenie na ministra właściwego ds. finansów obowiązek określenia w drodze rozporządzenia transakcji lub kategorii podatników, dla których obowiązek uiszczenia podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju powstaje dopiero po skutecznym uregulowaniu należności względem nich przez odbiorców towarów lub usług, uwzględniając specyfikę realizacji transakcji w poszczególnych działach gospodarki.

    Projekt zakłada również, że płatnik faktury, którego obrót roczny nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 500 tys. euro, nie może pomniejszyć podatku do dnia następującego po dniu skutecznego uregulowania należności za otrzymany towar lub usługę. Ponadto projekt przewiduje, że po upływie 30 dni kalendarzowych od terminu płatności wystawca faktury ma obowiązek przesłania kopii nieuregulowanej faktury do właściwego dla wystawcy urzędu skarbowego.

    Należy wskazać, że w ocenie klubu PO przepisy ustawy o podatku VAT zawierają już regulacje mające na celu złagodzenie skutków zatorów płatniczych. Jest to kasowa metoda rozliczania podatku VAT przez małych podatników oraz tzw. ulga na złe długi. Z metody kasowej, w ramach której obowiązek podatkowy powstaje co do zasady po otrzymaniu zapłaty za dostarczony towar lub usługę, mogą skorzystać podatnicy, którzy za poprzedni rok podatkowy osiągnęli obroty nieprzekraczające równowartości 1200 tys. euro. Ustalony limit obrotów umożliwia skorzystanie z tej metody rozliczeń zdecydowanej większości płatników podatku od towarów i usług. Natomiast ulga na złe długi umożliwia podatnikowi skorygowanie podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku nieuregulowanych wierzytelności, od których terminu płatności upłynęło 150 dni. Po wprowadzeniu w dniu 1 stycznia 2013 r. istotnych ułatwień w zakresie kasowej metody rozliczeń VAT oraz ulgi za złe długi wymienione instrumenty w znacznym stopniu przyczyniają się do ograniczenia zjawiska zatorów płatniczych.

    Jak wskazują projektodawcy, zaproponowane przez nich zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług spowodują znaczącą poprawę funkcjonowania gospodarki poprzez zmotywowanie nabywcy towarów lub usługi do uregulowania należności wobec wystawcy faktury. Powyższe zmiany dotyczą w szczególności trudnych relacji pomiędzy usługodawcą lub producentem będącym małym lub średnim przedsiębiorstwem a dużym przedsiębiorstwem posiadającym pozycję monopolisty lub współuczestnika oligopolu.

    My, jako Platforma Obywatelska, nie podzielamy jednak tego stanowiska. Przede wszystkim w wyniku zmiany treści art. 89 ustawy o podatku od towarów i usług zostałaby usunięta korzystna dla podatników ulga za złe długi. Zostałoby to z pewnością negatywnie odebrane przez podatników, gdyż wprowadzone w 2013 r. zmiany spowodowały, że ulga ta spełnia zakładane funkcje. Ponadto przewidziane autopoprawką ograniczenie prawa do odliczenia podatku naliczonego przez nabywcę towaru lub usługi do podatników, których roczny obrót nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 500 tys. euro, prowadzi do takiej sytuacji, że podatnicy mający obrót przekraczający tę kwotę będą mogli odliczyć podatek naliczony bez konieczności uiszczania należności swoim dostawcom.

    Projektodawcy w ogóle nie wyjaśniają, dlaczego niekorzystnym rozwiązaniem nie byłyby objęte podmioty duże, tylko małe, stawiając w uprzywilejowanej pozycji podmioty duże w stosunku do małych przedsiębiorstw. Taki sposób zróżnicowania podatników, wobec których wprowadza się odroczenie odliczenia podatku, może budzić wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP.

    Projektowane przepisy budzą również zastrzeżenia co do zgodności z art. 92 konstytucji, zgodnie z którym rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych (Dzwonek) do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Niedopuszczalne jest przy tym, aby wytyczne te miały charakter blankietowy. Ustanowione w projektowanych przepisach upoważnienie wydaje się nie spełniać tych wymagań konstytucyjnych.

    Należy również wskazać, że wprowadzenie proponowanych przez projektodawców przepisów art. 89a ust. 2 i 3 spowodowałoby podwójne uregulowanie kwestii odliczania VAT przez nabywców towarów i usług od podatników zobowiązanych do kasowego rozliczania VAT, co jest wadliwe legislacyjnie. Obecnie kwestie te reguluje znowelizowany 1 stycznia 2014 r. art. 86 ust. 10 i 10b pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

    Kolejnym aspektem jest niezgodność wprowadzonego zróżnicowania terminu odliczenia podatku przez podatników nabywających towary i usługi od podatników obowiązanych do kasowego rozliczania VAT z dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Z proponowanych regulacji wynika bowiem, że duże podmioty osiągające obroty powyżej 500 tys. euro mogą odliczyć VAT z tytułu transakcji od podmiotów objętych rozporządzeniem wydanym na podstawie ustawy, mimo że dostawcy od tych transakcji nie odprowadziliby podatku należnego.

    Poza wskazanymi wyżej zastrzeżeniami należy również nadmienić, że projektowane przepisy, po autopoprawce, wprowadzają zmiany w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, które już nie obowiązują lub których brzmienie zostało zmienione 1 stycznia 2014 r.

    Niezależne od wskazanych już wcześniej błędów dyskwalifikujących ten projekt projektowane przepisy nakładają dodatkowe obowiązki techniczne na podatników, co należy ocenić negatywnie. Zostało to również potwierdzone w załączonej do druku opinii Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej.

    Biorąc pod uwagę, że projektowane przepisy budzą zastrzeżenia co do zgodności z Konstytucją RP oraz prawem unijnym, burzą spójność i kompleksowość obecnych regulacji ustawy o VAT i będą prowadzić do komplikacji w ich stosowaniu oraz interpretacji, ponadto prowadzą do wzrostu obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorców, projekt należy zaopiniować negatywnie. Obecne regulacje prawne w zakresie VAT zawierają instrumenty pozwalające złagodzić negatywne skutki tzw. zatorów płatniczych.

    W konsekwencji klub Platformy Obywatelskiej wnosi o odrzucenie przedmiotowego projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)