4 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie (druki nr 1763 i 2063).

Poseł Eugeniusz Czykwin:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej, w imieniu którego przemawiam, będzie głosował za przyjęciem poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej.

    Będziemy głosować za, gdyż omawiany projekt, pod którym podpisali się posłowie należący zarówno do klubów rządzącej koalicji, jak i opozycji, co w naszym Sejmie nie zdarza się zbyt często, jest formalną realizacją zobowiązań państwa wynikających z art. 25 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowiącego o zasadzie równości kościołów i związków wyznaniowych. Realizacja tej niebudzącej wątpliwości normy konstytucyjnej w praktyce nie jest łatwa, także ze względu na wyjątkową w skali Europy wyznaniową jednorodność społeczeństwa polskiego. W obecnych granicach Polska pod względem wyznaniowym jest krajem wyjątkowo homogenicznym. Liczba przynależących do innych niż Kościół rzymskokatolicki kościołów i związków wyznaniowych to kilka procent ogółu obywateli.

    W przeszłości tak nie było. Pierwsza Rzeczpospolita była państwem wielowyznaniowym i wielonarodowym. W państwie Jagiellonów w czasie jego największej potęgi blisko połowa mieszkańców przynależała do Kościoła prawosławnego. Również po odzyskaniu w 1918 r. niepodległości mniejszości wyznaniowe stanowiły około 30% obywateli. To z myślą o tych społecznościach utworzono na Uniwersytecie Warszawskim, obok Wydziału Teologii Katolickiej, Wydział Teologii Ewangelickiej i Studium Teologii Prawosławnej. Warto tu przypomnieć wkład tych jednostek naukowych w rozwój chrześcijańskiej myśli teologicznej, a także znakomitą szkołę historyków - nie tylko reformacji, lecz także renesansu w Polsce. Trzeba też wspomnieć o wykładowcy Studium Teologii Prawosławnej - profesor Grzegorz Peradze, żyjący w Polsce Gruzin, gruziński duchowny, archimandryta, za udział w polskim ruchu oporu w okupowanej Warszawie osadzony w Oświęcimiu, oddał życie za współwięźnia. Kanonizowany przez gruzińską Cerkiew prawosławną stał się swoistym łącznikiem, symbolem łączności polskiego i gruzińskiego narodu. Wspominam o tym, gdyż utworzenie Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w 1954 r. było swoistą kontynuacją, nawiązaniem, choć w innej polityczno-społecznej rzeczywistości, do przedwojennej tradycji. Równocześnie z utworzeniem ChAT kształtującej kadry Kościoła prawosławnego, Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i innych Kościołów ewangelickich i starokatolickich utworzono wówczas także publiczną Akademię Teologii Katolickiej, obecny Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

    Wysoki Sejmie! Szczegółowe uzasadnienie znowelizowania obecnie obowiązującej ustawy przedstawiliśmy w uzasadnieniu projektu. Pani poseł Aleksandra Trybuś przypomniała te argumenty. W trakcie pracy w Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży panowała, co także jest ewenementem w Sejmie, pełna zgoda co do konieczności przyjścia z pomocą uczelni. Specyfika ChAT, wyrażająca się w wyższej niż w innych tego typu uczelniach kosztochłonności, oraz wynikający z obowiązujących ustaw regulujących stosunek państwa do kościołów, w cudzysłowie, mniejszościowych obowiązek organizowania studiów nawet niewielkim grupom studentów legły u podstaw uchwalenia przez parlament w 2000 r. specjalnej ustawy o Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Tym samym państwo polskie potwierdziło wolę zachowania tej unikatowej w skali Europy, a może i świata uczelni.

    Uchwalając wspomniane ustawy bilateralne, Sejm nie przewidział, bo nie mógł, zmian, jakie w późniejszym okresie będą dokonane - i zostały dokonane - w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym. Zmiany te ograniczyły możliwości ministra nauki i szkolnictwa wyższego w zakresie uwzględnienia specyfiki tej uczelni. Sejm w przeważającej większości w ubiegłym i w obecnym roku przyszedł tej uczelni z pomocą, uchwalając specjalną poprawkę do ustawy budżetowej. Tak w istocie nowelizacja sprowadza się do stworzenia prawnych podstaw wykonania nałożonych na ministra administracji i cyfryzacji zobowiązań dotyczących realizacji polityki państwa w sferze wyznaniowej.

    Wysoka Izbo! Wprawdzie nie mam do tego formalnego uprawnienia czy upoważnienia, ale myślę, że mogę w imieniu społeczności, których omawiany projekt dotyczy, podziękować paniom posłankom i panom posłom za wyjątkową zgodność podczas prac nad tym projektem. Chciałbym podziękować pani Krystynie Łybackiej, nie dlatego, że ona mi dziękowała, ale dlatego, że była sprawozdawcą tej komisji, za jej wkład w koncyliacyjny przebieg tych prac, i pani minister Barbarze Kudryckiej, która była ministrem i przedstawicielem ministerstwa (Dzwonek), za jej wyjątkową życzliwość i pomoc uczelni w sprawach, o których już wspomniałem, podczas prac nad budżetem państwa. Oczywiście chciałbym podziękować za złożoną deklarację sekretarzowi stanu w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji panu ministrowi Stanisławowi Huskowskiemu. Od niego i jego następców w przyszłości zależeć będzie może nie los przyszłych pokoleń Polaków, ale z całą pewnością los Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)