9 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Skarbu Państwa o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 1685 i 1939).

Poseł Sprawozdawca Jacek Tomczak:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej ma na celu dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2012 r. stwierdzającego niezgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał orzekł, że art. 2 pkt 1 ustawy rekompensacyjnej w zakresie, w jakim uzależnia prawo do rekompensaty od zamieszkiwania w dniu 1 września 1939 r. na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, narusza gwarancję płynącą z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

    Mając na względzie motywy rozstrzygnięcia przedstawione przez Trybunał Konstytucyjny, w uzasadnieniu orzeczenia proponuje się nadanie nowego brzmienia art. 2 pkt 1 ustawy rekompensacyjnej. Projektowana zmiana sprowadza się do tego, że w miejsce dotychczasowego wymogu zamieszkiwania na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 września 1939 r. wprowadzona zostanie przesłanka miejsca zamieszkania na wymienionych terenach, której spełnienie będzie ocenianie z uwzględnieniem przepisów obowiązujących we wskazanej wcześniej dacie, tj. przepisów dopuszczających posiadanie kilku miejsc zamieszkania - zgodnie z przepisami art. 3 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków prywatnych wewnętrznych, z § 3-10 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z dnia 23 maja 1934 r., a ponadto z art. 24 Kodeksu postępowania cywilnego z 1932 r.

    Dodatkowo proponuje się, by zmieniany art. 2 pkt 1 ustawy rekompensacyjnej regulował wprost sytuację osób, które znajdowały się w takim samym położeniu jak spadkodawca osoby, która wniosła skargę konstytucyjną w sprawie SK 11/12. Służyć temu ma sformułowanie odwołujące się do braku możliwości powrotu na byłe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W następstwie projektowanej nowelizacji wzrośnie zatem liczba jej beneficjentów, gdyż jej zakresem podmiotowym zostaną objęte także osoby mające na Kresach Wschodnich jedynie dodatkowe miejsce zamieszkania.

    Do tej pory tym, którzy złożyli wniosek dotyczący rekompensaty, a którym nie potwierdzono miejsca zamieszkania w dniu 1 września 1939 r., odmawiano uwzględnienia wniosku. Jednakże zdarzały się przypadki, iż właściciele nieruchomości tylko czasowo zmieniali miejsce zamieszkania, na przykład w wyniku wyjazdu do pracy czy pełnienia służby wojskowej. Zaproponowane zmiany zakładają, że osoby, którym odmówiono potwierdzenia prawa do rekompensaty z powodu niespełnienia wymogu zamieszkiwania w dniu 1 września 1939 r. na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, mogą ponownie złożyć wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty.

    Jak już wspomniano, projektowana nowelizacja zwiększy grono potencjalnych beneficjentów ustawy rekompensacyjnej. To z kolei bez wątpienia stanowi poszerzenie grona obywateli, co do których państwo choć częściowo może uczynić zadość wymogom dziejowej sprawiedliwości.

    Przedłożony projekt ustawy zyskał całkowitą akceptację Komisji Skarbu Państwa, która wnosi, aby Wysoka Izba raczyła uchwalić go bez poprawek. Dziękuję bardzo.