4 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1789 i 1837).

Poseł Sławomir Kowalski:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej mam przyjemność przedstawić stanowisko wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, druk nr 1789.

    Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw wprowadza stabilizującą regułę wydatkową, która ma pomóc w przywróceniu równowagi finansów publicznych. Ma ona określać maksymalną kwotę wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych przy jednoczesnym wyłączeniu wydatków finansowanych ze środków unijnych, bo one nie pogarszają wyników sektora. Nie będą objęte tą regułą także wydatki jednostek niegenerujących znacznych deficytów. Od tej kwoty będą odejmowane planowane wydatki Narodowego Funduszu Zdrowia, a także jednostek wymienionych w art. 139 ustawy o finansach publicznych i wydatki jednostek samorządu terytorialnego. Reszta kwoty wydatków będzie stanowić prawnie wiążący limit nałożony na pozostałą część sektora. Kwota wydatków będzie rosła w tempie realnego średniookresowego PKB z uwzględnieniem prognozowanej inflacji. Chodzi o to, aby nieoczekiwane zmiany inflacji nie zaniżały lub nie zawyżały limitu. Dzięki temu będzie możliwe stosowanie antycyklicznej polityki fiskalnej.

    Reguła zostanie również wyposażona w mechanizm korygujący oparty na trzech elementach. Pierwszy to jest państwowy dług publiczny, drugi - wynik sektora instytucji rządowych oraz samorządowych, trzeci - średniookresowy cel budżetowy. Identyczną korektę będzie można założyć także wtedy, kiedy deficyt sektora będzie zbyt wysoki, czyli kiedy przekroczy 3% PKB. Wtedy wydatki będą musiały rosnąć wolniej, czyli ten limit będzie rósł wolniej niż średniookresowe tempo PKB, które jest jakby podstawą w regule, i wzrost wydatków będzie ograniczany odpowiednio o 2% bądź 1,5% przy progach 55% i 50%. Dodatkowo jednak zakłada się, że będzie można dokonywać korekt, jeśli będziemy mieli do czynienia z pewną nadwyżką bądź też będziemy mieli ujemne odchylenie w stosunku do średniookresowego celu budżetowego. Obecnie dla Polski jest to 1% PKB. Wobec tego ten mechanizm na przykład nie zezwoli na obniżenie dynamiki wydatków podczas złych czasów, a jednocześnie na ich podwyższenie w dobrych czasach, czyli też zostaje pogłębiona antycykliczność samej reguły.

    Kolejny element formuły, który także znajduje się we wzorze, to jest wartość działań dyskrecjonalnych w zakresie podatków i składek na ubezpieczenie społeczne. Tutaj będzie możliwe podwyższenie dynamiki wydatków pod warunkiem zapewnienia dodatkowego źródła dochodów na tym samym poziomie, np. przez zmianę stawek bądź wprowadzenie nowych podatków, i odwrotnie, będzie obowiązek obniżania tych wydatków, jeśli obniżane będą podatki lub składki. To też ma sprzyjać zachowaniu równowagi finansów publicznych, a także zapewniać elastyczność polityki fiskalnej.

    Ostatni element, jeśli chodzi o funkcjonowanie samej reguły, czyli klauzulę wyjścia, stanowi mechanizm zawieszania reguły w ściśle zdefiniowanych, wyjątkowych sytuacjach. Są one analogiczne do aktualnie obowiązujących, czyli chodzi tu o stan wyjątkowy, stan wojenny i klęskę żywiołową.

    Obowiązujący dotychczas system reguł okazał się niewystarczający do zapewnienia dyscypliny fiskalnej. Nierównowaga finansów publicznych w Polsce ma charakter trwały, co do doprowadziło do akumulacji zadłużenia i w konsekwencji do przekroczenia w 2010 r. przez państwowy dług publiczny pierwszego progu ostrożnościowego zapisanego w ustawie o finansach publicznych. Wejście w życie projektowanych przepisów prowadzić będzie do istotnej zmiany w zakresie prowadzonej polityki fiskalnej. Ich skutkiem będzie nałożenie limitu na poziom wydatków części sektora instytucji rządowych i samorządowych uwzględniającego osiągnięcie w średnim okresie poziomu wyniku strukturalnego wyznaczonego przez średniookresowy cel budżetowy. Pozwoli to na redukcję w długim okresie poziomu państwowego długu publicznego znacznie poniżej progu konstytucyjnego i utrzymanie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej kryterium fiskalnego w zakresie wartości referencyjnej wynikającej z Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, tj. poniżej 3% PKB. Oznacza to, że wprowadzenie reguły wydatkowej zapewni utrzymanie stabilności fiskalnej, co z kolei sprzyjać będzie stabilności makroekonomicznej, przyczyni się do wzrostu wiarygodności sektora finansów publicznych w Polsce i w efekcie podniesie zaufanie do całej gospodarki. W konsekwencji poprawi się konkurencyjność gospodarki i podniesie się jakość funkcjonowania przedsiębiorstw.

    W związku z tym klub Platforma Obywatelska popiera omawiany projekt ustawy. Jednocześnie, panie marszałku, w imieniu klubu Platforma Obywatelska chciałbym złożyć poprawkę do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw dotyczącą terminu wejścia w życie ustawy. Dziękuję bardzo.