9 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym (druk nr 1725).

Poseł Genowefa Tokarska:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym, druk nr 1725.

    Zasadniczą zmianą proponowaną w projekcie jest objęcie zakresem podmiotowym ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych spółek komandytowych oraz spółek komandytowo-akcyjnych. W wyniku wprowadzenia regulacji zawartych w projekcie spółki te staną się podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych.

    W aktualnym stanie prawnym podatnikami podatku dochodowego są tylko wspólnicy tych spółek. Obecnie dochody takich spółek (nieposiadających osobowości prawnej) nie podlegają opodatkowaniu na poziomie spółki. Opodatkowany jest jedynie dochód wspólników takich spółek. Zmiana w systemie opodatkowania oznacza, że spółki te będą, podobnie jak to ma miejsce w innych krajach, podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych.

    Konsekwencją nadania spółkom komandytowym i komandytowo-akcyjnym podmiotowości w zakresie CIT jest wprowadzenie dwóch poziomów opodatkowania dochodu wypracowanego, podobnie jak ma to miejsce w przypadku pozostałych spółek podatników podatku CIT, czyli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej - jednym słowem spółek kapitałowych. Oznacza to, że podatkiem będzie objęty zysk spółki i dochód poszczególnych wspólników spółki. Projekt zakłada, że wspólnicy tych spółek będą opodatkowani od faktycznie uzyskanego przez nich dochodu z uczestnictwa w zysku spółki. W przypadku wypłaty zysku na rzecz komplementariusza będzie on miał prawo do odliczenia od podatku naliczonego od wypłat z zysku kwoty podatku zapłaconego przez spółkę od własnych dochodów w części, w jakiej zapłacony przez spółkę podatek ekonomicznie obniżył wypłacony mu zysk spółki. Opodatkowanie komandytariusza będzie tożsame z opodatkowaniem akcjonariusza, a komplementariusze obu spółek będą podlegać tożsamym regułom podatkowym. Wprowadzenie proponowanych w projekcie zmian jest realizacją wywodzonej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasady sprawiedliwości podatkowej w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej oraz powszechnego obowiązku podatkowego.

    Wiele niejasności i kontrowersji, nawet poprzez rozbieżne stanowiska w orzecznictwie sądów administracyjnych, budziły zasady opodatkowania spółek nieposiadających osobowości prawnej, w tym jawnych, partnerskich, komandytowych, a szczególnie komandytowo-akcyjnych. Źródłem tych wątpliwości i rozbieżności jest określenie momentu, w którym akcjonariusz spółki uzyskuje przychód podatkowy, przy czym jeden z nich może być osobą fizyczną, a drugi osobą prawną. Istotne znaczenie dla omawianej problematyki ma stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 stycznia 2012 r. potwierdzone później uchwałą z dnia 20 maja 2013 r. Sąd wyraził pogląd, że akcjonariusz uzyskuje przychód podatkowy dopiero w momencie faktycznego wypłacenia mu udziału z zysku, a nie w momencie uzyskania przychodu przez spółkę. To powoduje, że przychody i koszty generowane w toku prowadzonej działalności gospodarczej na poziomie spółki w części przypadającej na akcjonariusza nie są opodatkowane zaliczkowo w trakcie roku podatkowego, a w razie niewypłacenia akcjonariuszowi zysku spółki - także po jego zakończeniu. Daje to w praktyce akcjonariuszom tej spółki możliwość odraczania opodatkowania w dłuższym horyzoncie czasowym. W ten sposób przyznajemy wąskiej grupie podatników, tj. akcjonariuszom spółek komandytowo-akcyjnych, specjalne preferencje podatkowe. Ta grupa podatników jest uprzywilejowana zarówno w stosunku do komplementariuszy spółek komandytowo-akcyjnych, jak i wspólników innych spółek osobowych. To nieuzasadnione uprzywilejowanie budzi wątpliwości natury konstytucyjnej i burzy zasadę sprawiedliwości podatkowej. O atrakcyjności tej preferencji świadczy chociażby duży wzrost liczby działających w Polsce spółek komandytowo-akcyjnych w branży deweloperskiej, doradczej, handlu hurtowego i detalicznego. Wspólnikami spółek komandytowo-akcyjnych są także podmioty zagraniczne. W latach 2010 i 2011 odnotowano wzrost rok do roku rzędu 46% i 42%, a w 2012 r. jeszcze wyższy, bo 88%. Tylko w 2012 r. powstało około 1400 spółek komandytowo-akcyjnych na około 2500 wszystkich w naszym kraju. Możemy stwierdzić, że o podejmowaniu przez podatników decyzji o założeniu spółki komandytowo-akcyjnej decydowały korzystne wykładnie Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie omawianego zagadnienia. W przypadku spółek komandytowych największy wzrost odnotowano w latach 2006-2008, wynosił on 50%, 62% i 48%. Wyraźna tendencja wzrostowa utrzymuje się nadal. Największą liczbę w grupie spółek komandytowych stanowią spółki handlu hurtowego i detalicznego. Jest ich na dzień dzisiejszy ponad 1000 - dokładnie 1057 spółek o tym profilu działalności. Wśród nich są takie spółki, jak Real, Media Markt Polska, Saturn Planet, Lidl Polska, Marcpol czy Kaufland. W działalności prawniczej, rachunkowo-księgowej i doradztwa podatkowego funkcjonuje ponad 800 spółek komandytowych, a w budownictwie prawie 700 - są to głównie spółki deweloperskie.

    Reasumując, opodatkowanie podatkiem dochodowym spółek komandytowo-akcyjnych i spółek komandytowych będzie wyrazem realizacji w pełniejszym wymiarze zasady równości wobec prawa podmiotów znajdujących się w porównywalnej sytuacji ekonomicznej. Ta zmiana zasad opodatkowania skutkować będzie większą spójnością systemu podatkowego.

    Pragnę jeszcze zwrócić uwagę, że poza zmianami w ustawie CIT niniejszy projekt dokonuje również zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli w ustawie PIT, oraz w ustawie o podatku tonażowym. Proponowane zmiany mają jedynie charakter dostosowujący i są konsekwencją upodmiotowienia na gruncie podatku dochodowego spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych.

    Mój klub, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, popiera niniejszy projekt ustawy i jest za skierowaniem go do prac w komisji sejmowej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Wanda Nowicka)