34 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o kasach oszczędnościowo-budowlanych i o wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe (druk nr 1542).

Poseł Magdalena Gąsior-Marek:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Platformy Obywatelskiej.

    Projekt ustawy o kasach oszczędnościowo-budowlanych i wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe przewiduje m.in. możliwość tworzenia banków w postaci kas oszczędnościowo-budowlanych działających w formie spółki akcyjnej oraz systemu oszczędzania na imiennych rachunkach docelowych wkładów oszczędnościowych od osób fizycznych i udzielania im kredytów na cele mieszkaniowe, a także przedstawia reguły wspierania przez państwo docelowego oszczędzania na cele mieszkaniowe w wysokości 20% zgromadzonych w danym roku wkładów oszczędnościowych. Proponowany system ma formułę tzw. kontrolowanej piramidy finansowej, opartej na niemieckim systemie kredytu kontraktowego typu Bausparkassen.

    Kasa przyjmuje wkłady oszczędnościowe i z tych środków udziela kredytów na realizację celów mieszkaniowych określonych w projekcie, jest to m.in. budowa domów jednorodzinnych, kupno mieszkań prywatnych i własnościowych, remont i modernizacja już posiadanych mieszkań czy domów. Oszczędzający w podpisanej umowie docelowego oszczędzania określa sumę zamierzonych wydatków na cele mieszkaniowe, środki gromadzi systematycznie na oprocentowanym koncie w kasie. Podpisana umowa oraz zgromadzony wkład upoważniają go do otrzymania kredytu w wysokości równej kwocie zgromadzonego przez niego wkładu.

    Podobne systemy funkcjonują w Czechach i na Słowacji. Projektodawca zapewnia, że systemy funkcjonują tam z dużym powodzeniem i cieszą się dużym zainteresowaniem. Jednak trzeba sobie powiedzieć, że systemy, które powstały w tamtych państwach, tworzone były w innych czasach, w latach 90., w innych warunkach makroekonomicznych.

    Polityka mieszkaniowa państwa powinna dążyć do ułatwienia pozyskania własnego lokum, stworzenia systemu wsparcia celów mieszkaniowych i wprowadzenia takich mechanizmów, które ułatwią pozyskanie własnego mieszkania. Do końca roku realizujemy program ˝Rodzina na swoim˝. Teraz jest przygotowywany nowy program, obecnie w Komisji Infrastruktury, w której pracach także uczestniczę, trwa przygotowanie nowego programu, programu ˝Mieszkanie dla młodych˝. Wspieramy takie programy, takie mechanizmy, aby zakup mieszkania nie był odkładany w czasie, żeby decyzja o własnym mieszkaniu oraz fakt zakupu mieszkania nie były odkładane w czasie, ponieważ nie służy to dobrze rynkowi mieszkaniowemu.

    Mam kilka uwag do tego projektu. Projekt pozostaje w sprzeczności z wymogami nakładanymi w momencie powstania banku. W projekcie jest napisane, że nie będą konieczne żadne dodatkowe koszty, że do uruchomienia kas nie wymaga się kapitału. Tymczasem ustawa zakłada, że w przypadku tworzenia banku kapitał jest wymagany. Ustawa Prawo bankowe nakłada na podmioty, które otrzymały zezwolenie na prowadzenie działalności w formie banku, liczne zobowiązania, przede wszystkim utrzymanie płynności płatniczej, wypłacalności, zarządzanie ryzykiem. W tym projekcie nie ma takich uwag.

    Kolejny problem to system gwarantowania depozytów. Ten projekt tej gwarancji nie daje. Inny problem to błędne założenia. Moje wątpliwości budzi symulacja wydatków budżetowych. W projekcie jest założone, że tyle samo osób, ile bierze kredyty komercyjne czy się o nie stara, będzie zainteresowanych przystąpieniem do kas budowlano-oszczędnościowych i uczestnictwem w tym systemie. Jak wiemy, w historii parlamentaryzmu, wcześniej też był już taki projekt zgłaszany czy proponowany i tam były inne wyliczenia. Tutaj nie pokazano różnicy, nie wyjaśniono, dlaczego wcześniej były inne założenia, a teraz są takie, jeżeli chodzi o potencjalnych zainteresowanych.

    Uważam, że ten projekt może spowodować, że chętnymi czy zainteresowanymi udziałem mogą stać się osoby, które mają niejako strumień finansowy bądź są w stanie pozyskać środki od rodziny. On nie rozwiąże problemów tych osób, które na dziś nie są w stanie oszczędzać, starać się o środki na kupno swojego mieszkania.

    Inny aspekt to sytuacja makroekonomiczna. Mamy opinię Narodowego Banku Polskiego, ona była dołączona do materiałów dla pań i panów posłów, w której jest powiedziane, że w sytuacji gdy są zawirowania makroekonomiczne, kiedy państwo ma deficyt, to płynność finansów publicznych może być zagrożona i w sytuacji zawirowań odradza się tworzenie takich systemów. Wiemy, jak dziś wygląda sytuacja w Unii Europejskiej czy w świecie. (Dzwonek) Mamy też opinię Komisji Nadzoru Finansowego, która niejako potwierdza te uwagi. Wysokie zaangażowanie budżetu państwa w finansowanie premii mieszkaniowej dla klientów kas także każe zastanowić się nad racjonalnością takiej pomocy finansowej państwa. I na samym końcu trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie: Czy te rozwiązania rzeczywiście poprawią sytuację mieszkaniową Polaków? Klub Platformy Obywatelskiej będzie głosował przeciwko temu projektowi. Dziękuję bardzo.