2 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (druki nr 1130 i 1559).

Poseł Beata Kempa:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec sprawozdania Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, druki nr 1130 i 1559.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Regulacja, którą przeprocedowała Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka, jest istotnie regulacją niezwykle fragmentaryczną. Dotyczy ona jedynie spraw proceduralnych i spraw, na które zwrócił uwagę Europejski Trybunał Praw Człowieka, a także Trybunał Konstytucyjny. Szkoda, panie ministrze, że ograniczyliście się państwo w kwestii projektu rządowego do tak wąskiego potraktowania tej bardzo poważnej sprawy. Rządzicie państwo sześć lat, a nie pokusiliście się o to, aby przedłożyć to Wysokiej Izbie - a trudno, żeby to był projekt poselski, to nie może być projekt poselski ze względu na wagę sprawy - mieliście państwo w biurku bardzo dobrze przygotowaną bazę. Rozumiem, że mogą być różne poglądy na te kwestie, ale był przygotowany kodeks nieletnich, dobra, potężna nowelizacja, kompleksowo traktująca kwestię resocjalizacji nieletnich.

    Do czego zmierzam? Możemy sobie tutaj uchwalać kolejne części u.p.n., ale ona jest nieżyciowa, uchwalona 30 lat temu, jak zwraca się uwagę w uzasadnieniu, zupełnie już odstaje od rzeczywistości. Nie zmieniacie państwo w ogóle - nawet nie pokusiliście się państwo o zmianę - katalogu środków poprawczo-wychowawczych. Mamy taki katalog, proponuję sprawdzić, jak działa nadzór odpowiedzialny rodziców. On w ogóle nie działa, jeśli chodzi o resocjalizację nieletnich.

    Chcę zwrócić uwagę na fakt, że państwo polskie przeznacza potężne środki generalnie na resocjalizację. Jeśli przebadamy, ile środków idzie z budżetu ministra spraw wewnętrznych - to widać bardzo ładnie w ustawie budżetowej, w budżecie zadaniowym - ministra sprawiedliwości, ministra edukacji, ministra zdrowia, to okaże się, że za każdym razem przeznaczane są potężne środki. I jaki mamy efekt końcowy? Czy rzeczywiście resocjalizacja funkcjonuje, jeśli chodzi o nieletnich? Nie funkcjonuje. Zastanówmy się nad tym, czy będziemy sobie tutaj rozmawiać o sprawach naprawdę bardzo drobnych, czy też zastanowimy się nad tym, jak kompleksowo zmienić ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich.

    Następna kwestia - przy okazji, panie ministrze, zwracam uwagę na fakt pewnej kolizji. Sąd umarza postępowanie w przypadku, kiedy nieletni popełnił przestępstwo i jest sądzony jak dorosły sprawca, a jednak w dużej mierze nie zastanawia się nad tym, czy najpierw wykonać środki poprawczo-wychowawcze, a dopiero później środki karne. Bardzo mało jest takich orzeczeń i boję się dzisiaj, że w sytuacji kiedy Platforma podjęła decyzję o możliwości likwidacji wydziałów rodzinnych, tym samym skasowano możliwość tego, aby sędziowie specjalizowali się w tych sprawach. Sędzia, czytając diagnozę pedagogiczną - nie wiem, czy do końca, z całym szacunkiem, bo to jest prawda - musi wiedzieć, w jaki sposób czytać dokumenty w tym zakresie. On nie jest należycie przeszkolony, bo Platforma nie widzi dzisiaj takiej potrzeby, a przecież to jest warunek sine qua non chociażby tego, żeby wypełnić jedno z waszych postanowień zawartych w nowym projekcie, które mówi o tym, że sędzia może czy sąd może w orzeczeniu podać pewne kierunki wychowawcze, kierunki resocjalizacyjne. On ich nie poda, bo ich nie zna, bo ich po prostu nie zna. Porządna diagnoza pedagogiczna powinna być we wszystkich aktach sprawy, a nie ma tego wymogu.

    Następna kwestia - schroniska i zakłady poprawcze. Szanowni państwo, jeżeli zlikwidowało się na wniosek ministra finansów zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze, gdzie dzieciaki uczyły się zawodu, a wprowadza się dzisiaj - nie wiem, czy to jest prawda, będę o to pytać za chwilę pana ministra - jakiegoś pełnomocnika czy jakiś nowy stołek w Ministerstwie Sprawiedliwości, gdzie ktoś ma się zajmować, nie wiem, jakimiś programami, pewnie za środki unijne, które mają dotyczyć rozrywki w zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich, to chodzi o rozrywkę czy pracę? Bo najlepsza resocjalizacja w tym przypadku - powie to każdy fachowiec - to jest resocjalizacja przez naukę zawodu. Tam jest również bardzo dużo dzieci upośledzonych.

    Wreszcie ta kwestia dotycząca pomylenia, pomieszania. W końcu zadecydujmy, panie ministrze, żeby może powołać ponadresortowy zespół i uporządkować sytuację w zakresie resocjalizacji, a nie żeby pięciu ministrów odpowiadało za dział, w którym kompletnie nic nie działa.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! (Dzwonek) Myślę, że w tym projekcie, w tym sprawozdaniu jest bardzo wiele mankamentów, jest to bardzo szczątkowe. Chodzi o to, że nie potraktowano kompleksowo sprawy resocjalizacji nieletnich, nie przyjrzano się sprawie katalogów środków wychowawczych i poprawczych, w szczególności co do zakresu ich działania wiekowego. Jeden stosuje się do 21. roku, drugi - do 18. roku. To kompletny bałagan.

    Tak więc zastanowimy się i klub podejmie decyzję po wnikliwej dyskusji w tej sprawie na posiedzeniu klubu. Dziękuję bardzo.