Strona którą oglądasz dotyczy poprzedniej kadencji sejmu. Aktualne informacje znajdziesz tutaj
Oświadczenia.


Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś przypada 70. rocznica śmierci prof. Jana Piekałkiewicza. Odszedł jako męczennik Polskiego Państwa Podziemnego, jego najwyższy cywilny zwierzchnik. Wraz z jego śmiercią zostały zaprzepaszczone szanse na budowę wielkiej koalicji sił antyhitlerowskich z pełnym udziałem lewicy i prawicy społecznej. Pozostawił dobrze zorganizowane państwo podziemne, sprawną administrację, policję i sądownictwo. Miał 50 lat, kiedy konał w katowni gestapo w Warszawie.

    Pozwolę sobie w telegraficznym skrócie, ze względu na czas, przytoczyć jego życiorys. Urodził się 19 września 1892 r. w Kursku w rodzinie inteligenckiej. W 1914 r. ukończył Wydział Ekonomiczny Politechniki w Petersburgu. Po przyjeździe do kraju wstąpił jako ochotnik do tworzącego się wówczas Wojska Polskiego i brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. W 1921 r. współpracował z Polską Komisją Plebiscytową w Bytomiu.

    Początkowo pracował w Głównym Urzędzie Statystycznym, był współorganizatorem prac statystycznych. W 1924 r. doktoryzował się na Uniwersytecie Poznańskim, następnie objął katedrę statystyki w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. Od 1929 r. wykładał statystykę w Wyższej Szkole Handlowej. Był doradcą, ekspertem m.in. Banku Polskiego, Banku Rolnego i Banku Gospodarstwa Krajowego. Od 1927 r. był członkiem Komisji Ligi Narodów dla zunifikowania statystyki transportu oraz członkiem rzeczywistym Międzynarodowego Instytutu Statystycznego, a także Towarzystwa Ekonomicznego USA. W okresie międzywojennym należał do najwybitniejszych statystyków polskich. Opublikował ponad 50 prac naukowych.

    W 1926 r., zaraz po przewrocie majowym, wstąpił do Polskiego Stronnictwa Ludowego ˝Piast˝. Jego działalność polityczna stała się powodem zwolnienia z pracy w Głównym Urzędzie Statystycznym i Szkole Nauk Politycznych. Należał do rzeczników zjednoczenia ruchu ludowego. Pełnił wiele funkcji we władzach naczelnych Stronnictwa Ludowego, należał również do koła przyjaciół Związku Młodzieży Wiejskiej, wspierając materialnie działalność jego zarządu.

    Po zwolnieniu z Głównego Urzędu Statystycznego został zatrudniony jako dyrektor w Fabryce Przędzy i Tkanin Sztucznych w Chodakowie. Później otrzymał funkcję wiceprezesa związku tej spółki. O wyjątkowej społecznikowskiej postawie Jana Piekałkiewicza świadczy fakt, że w 1935 r. przypadającą z podziału rodzinnego część majątku Woskrzenice koło Białej Podlaskiej, to jest w moim powiecie, przekazał w darowiźnie starostwu powiatowemu z przeznaczeniem na rolniczą stację doświadczalną.

    W czasie okupacji włączył się w działalność konspiracyjną Stronnictwa Ludowego. Nawiązał kontakty z przedstawicielami Politycznego Komitetu Porozumiewawczego. Od wiosny 1940 r. był przewodniczącym Komisji Polityki Gospodarczej Centralnego Kierownictwa Ruchu Ludowego. W listopadzie 1940 r. stronnictwo zgłosiło jego kandydaturę na stanowisko delegata rządu. Od 27 sierpnia 1941 r. pełnił funkcję zastępcy delegata rządu, a 2 sierpnia 1942 r. został mianowany delegatem rządu na kraj. Za jego aprobatą w grudniu powołano Radę Pomocy Żydom ˝Żegota˝.

    Będąc członkiem Stronnictwa Ludowego ˝Roch˝, które stawiało za główne zadanie wprowadzenie po wojnie ustroju demokratycznego, opartego na sprawiedliwości społecznej w Polsce niepodległej, starał się wysłuchiwać postulatów wszystkich opcji politycznych.

    Jan Piekałkiewicz został aresztowany przez Niemców 19 lutego 1943 r. w tramwaju na rogu ul. Marszałkowskiej i Litewskiej. Po ciężkim śledztwie w siedzibie gestapo w alei Szucha przewieziony został do więzienia na Pawiaku. Zmarł, zakatowany przez gestapo, 19 czerwca 1943 r. Po wojnie, w lipcu 1946 r., odbył się uroczysty pogrzeb Jana Piekałkiewicza na Powązkach w Warszawie. Pośmiertnie został on odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

    Dopiero 29 listopada 1995 r. w uznaniu zasług dla ojczyzny uhonorowano go najwyższym odznaczeniem państwowym - Orderem Orła Białego. 21 maja 1998 r. rodzina Jana Piekałkiewicza order ten przekazała do zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie. (Dzwonek)

    W 70. rocznicę śmierci prof. Jana Piekałkiewicza, 19 czerwca, to znaczy dzisiaj, na jego grobie na Starych Powązkach w kwaterze nr 55 odbyło się uroczyste składanie wieńców, w którym osobiście brałem udział z grupą posłów ludowców, z udziałem najwyższych władz państwowych, politycznych, kombatantów i rodziny. Cześć Jego pamięci! (Oklaski)



Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk - Oświadczenie z dnia 19 czerwca 2013 roku.


140 wyświetleń

Zobacz także: