15 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie ustanowienia dnia 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich (druki nr 1281 i 1320).

Poseł Jan Ziobro:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec sprawozdania komisji o projekcie uchwały w sprawie ustanowienia dnia 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 4 czerwca 1989 r. społeczeństwo wyraźnie powiedziało władzy: Dość! Oddając głosy na kandydatów Komitetu Obywatelskiego, a skreślając niemal wszystkich bez wyjątku nominatów PZPR, Polacy opowiedzieli się za państwem suwerennym i demokratycznym. Popierając ˝Solidarność˝, dali wyraz pragnieniu bycia wreszcie na powrót obywatelami wolnego świata. Na tak wielki sukces nie były przygotowane nawet elity opozycji. Zaskoczony był również aparat partyjny. Próbowano niekiedy bagatelizować te wydarzenia, wskazując na, jak wtedy oceniano, zaledwie 62-procentową frekwencję i zestawiając ją z dziesięciomilionową rzeszą członków ˝Solidarności˝ z lat 1980-1981. Jednak z dzisiejszej perspektywy, mając za sobą ponad dwudziestoczteroletnie doświadczenie ustroju demokratycznego, widzimy jasno, że również udział blisko 2/3 Polaków w głosowaniu był faktem wielce wymownym. Od tamtej pory nigdy później w żadnych wyborach, samorządowych, parlamentarnych czy też obecnie eurowyborach, nie było takiej frekwencji, jaka była wtedy, podczas tych przełomowych wyborów. Powszechny entuzjazm odsuwał na dalszy plan fakty mniej popularne, takie jak ten, że 4 czerwca 1989 r. wybieraliśmy w istocie Sejm X kadencji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a wolne głosowanie obejmowało zaledwie 35% mandatów poselskich.

    Oczywiście teraz wiemy, że kontekst, który później został rozpoznany, świadczył o tym, że jednak ta wola była w dużym stopniu ograniczona. Dobrze wiemy, że cenzura w Polsce została zniesiona dopiero w maju w 1990 r. oraz że wojska sowieckie opuściły Polskę dopiero jesienią 1993 r., że całkowicie wolne wybory, naprawdę wolne, odbyły się dopiero w 1991 r. Można więc powiedzieć, iż 4 czerwca 1989 r. rozpoczął się upadek komunizmu. Można, a nawet warto podkreślić, że tego dnia zaczęła kształtować się wolna i niepodległa Polska. W następnych latach rozpoczął się proces ratyfikacji konwencji praw człowieka, wszystkich kolejnych protokół dodatkowych, a w konsekwencji w 1997 r., kiedy uchwalono nową konstytucję, przepisy z konwencji praw człowieka stały się częścią przepisów konstytucyjnych.

    Szanowni państwo, patrząc jednak na miniony okres jako osoba, która urodziła się cztery miesiące po wyborach czerwcowych, jako osoba niedoświadczona przez system funkcjonujący w Polsce przez prawie pół wieku uważam za zasadne, iż dzień 4 czerwca jest dniem symbolicznym, który powinien odzwierciedlać tak naprawdę koniec pewnej epoki, koniec pewnej ery, ale też powinien być rzeczywistym odzwierciedleniem faktu zmiany rekonstrukcji państwa, która powinna zostać dokonana przez te ponad 20 lat, przez 24 lata, jakie mijają od tamtego czasu. Wiele rzeczy powinno być w pewnym stopniu inaczej rozwiązane, aniżeli zostało to, można powiedzieć, przeprowadzone - w sposób inny niż obiecywano, inny niż zakładano.

    Jednak patrząc na zasadność daty 4 czerwca, zasadność symboliczną, ale również, tak jak podkreślałem, na to, że powinna być ona rzeczywistym odzwierciedleniem przestrzegania praw, a przede wszystkim pewnym symbolem wolności, uwolnienia się z łańcuchów oraz kajdan, Klub Parlamentarny Solidarna Polska będzie głosował za przyjęciem tego sprawozdania, także za przyjęciem tego projektu uchwały. Dziękuję bardzo. (Oklaski)