2 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Administracji i Cyfryzacji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (druki nr 1215 i 1258).

Poseł Edward Siarka:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Solidarna Polska mam zaszczyt przedstawić nasze stanowisko co do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej.

    Na wstępie swojego wystąpienia chcę zauważyć, że jest rzeczą niezrozumiałą dla dużej części naszego społeczeństwa, dlaczego w debacie publicznej, debacie sejmowej jest obecnie tak bardzo mało miejsca na rozmowę o bezrobociu, o wynagrodzeniach, generalnie o sytuacji polskich rodzin. Dlaczego tak mało czasu poświęcamy na szukanie sposobów wsparcia młodego pokolenia, by mogło godnie wejść w dorosłe życie i założyć rodziny?

    Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 9 lipca 2012 r. dotyczące ustawy z 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej jest przykładem i dowodem na wielkie zaniedbania poszczególnych rządów okresu transformacji w sferze praw rodziny i kobiet wychowujących swoje dzieci. Trybunał Konstytucyjny, stwierdzając niekonstytucyjność art. 2 ust. 3 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, otworzył drogę dla rządu, dla Sejmu do uzupełnienia katalogu przypadków, w których pracownikowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne dla osób korzystających z urlopu macierzyńskiego czy dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Warto dodać, że w proponowanym rozwiązaniu również ojcowie korzystający z prawa do urlopu macierzyńskiego otrzymują prawo do dodatkowego wynagrodzenia mimo nieprzepracowania u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym. Kodeks pracy daje ojcom od pewnego czasu prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze dwóch tygodni, ale przy obowiązujących zapisach, które zakwestionował Trybunał Konstytucyjny, traciliby oni prawo przynajmniej do częściowego wynagrodzenia rocznego.

    Byt materialny rodziny musi być przedmiotem szczególnej troski Sejmu. Nie raz takie słowa z tej trybuny padały. W pełni podzielamy ten pogląd, bo to młode rodziny z dziećmi są w Polsce najbardziej zagrożone biedą. Jak wskazują ostatnie badania, 1/3 dzieci w Polsce rodzi się w rodzinach o najniższych dochodach. Nawet ta niewielka nowelizacja jest szansą dla wielu młodych rodzin o najniższych zarobkach na otrzymanie tzw. trzynastki. Niestety nazbyt wielu młodych jest dzisiaj bezrobotnych, zatrudnionych często na czarno, na umowę zlecenia czy umowę o dzieło, co pozbawia ich uprawnień, o których obecnie mówimy.

    Pojawiają się opinie, że trzynasta pensja to relikt, który trzeba zlikwidować. Ten ˝relikt˝ dla wielu osób jest jedyną szansą na uzupełnienie budżetu domowego i dokonanie niezbędnych zakupów, o czym wielu ekspertów w debacie o wynagrodzeniach zapomina. Trzynastka jest składnikiem wynagrodzenia i ma charakter stały. Nie ma jednak charakteru powszechnego i przysługuje wyłącznie pracownikom jednostek sfery budżetowej. Jeśli myślimy w Polsce o prawdziwym wsparciu rodziny, należałoby przeanalizować, czy 13. pensja nie mogłaby być wypłacana, i czy nie powinna być wypłacana, kobietom i ojcom spoza sfery budżetowej.

    Jako posłowie nie możemy zamykać się na refleksję wyrażoną przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku, że zróżnicowanie klasy podmiotów, jakimi są pracownicy, na otrzymujących i nieotrzymujących trzynastego wynagrodzenia jest niewłaściwym rozwiązaniem. Na to trybunał zwraca uwagę i chciałbym to wyraźnie podkreślić. Ponadto Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 71 przyznała matce przed i po urodzeniu dziecka prawo do szczególnej pomocy i ochrony, a prawo to, można powiedzieć, jest nagminnie łamane. Jakże często słyszymy w biurach poselskich o pracodawcach zwalniających kobiety z pracy po powrocie z urlopu wychowawczego czy macierzyńskiego. Wszystkie te sytuacje są przykładem barbaryzacji, nie obawiam się używać tego określenia, w relacjach pracownik i pracodawca. W demokratycznym państwie nie powinny mieć one miejsca.

    W sferze działań na rzecz rodziny Sejm ma jeszcze bardzo duże zaległości do nadrobienia, niemniej obecna nowelizacja jest dobrym krokiem (Dzwonek) w niwelowaniu różnic w zakresie uprawnień, jeśli chodzi o traktowanie pracowników, zwłaszcza kobiet. Stąd klub Solidarnej Polski poprze zaproponowaną nowelizację ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym. Bardzo dziękuję, pani marszałek.