Poseł Jarosław Zieliński:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Swoje oświadczenie chciałbym poświęcić obławie augustowskiej i braku działań ze strony władz Rzeczypospolitej Polskiej w celu wyjaśnienia okoliczności tej zbrodni, pełnej listy pomordowanych oraz miejsca ich pochówku, zwłaszcza w zakresie uzyskania dostępu do archiwów rosyjskich.

    Zbrodnia dokonana przez Związek Sowiecki przy udziale polskich, komunistycznych formacji wojskowych i politycznych w lipcu 1945 r. na ludności polskiej zamieszkałej na terenach przyległych do Puszczy Augustowskiej, zwana dzisiaj obławą augustowską, była aktem agresji przeprowadzonym w czasie pokoju, już po kapitulacji faszystowskich Niemiec i zakończeniu II wojny światowej.

    Ze względu na czas, w jakim dokonano tego mordu, oraz z uwagi na ewidentną motywację polityczną, mającą na celu eksterminację przeciwników narzuconej Polsce przez ZSRR władzy, ale przede wszystkim z powodów moralnych nie wolno o tym zapominać, nie wolno tej zbrodni zapomnieć i należy podjąć jak najszybciej, podjąć wreszcie - można powiedzieć, wszelkie możliwe kroki, aby skutecznie wyjaśnić rzeczywiste okoliczności tej zbrodni i uzyskać pełny dostęp do dokumentów tej sprawy, zgromadzonych wciąż w rosyjskich archiwach.

    Celem tej akcji pacyfikacyjnej było całkowite zniszczenie niepodległościowego podziemia, które działało na terenie Augustowszczyzny, Suwalszczyzny i Sejneńszczyzny. Komunistyczne władze podjęły decyzję całkowitego rozprawienia się z poakowskim ruchem oporu i niepodległościową partyzantką, co w efekcie miało przynieść pełne podporządkowanie ziemi augustowsko-suwalsko-sejneńskiej nowej władzy. Szeroko zakrojona akcja, zorganizowana i przeprowadzona przez NKWD i oddziały Armii Czerwonej, przy wsparciu UB, MO, I Pułku Praskiego Ludowego Wojska Polskiego oraz działaczy PPR, doprowadziła do masowych aresztowań mieszkańców tych terenów. Do niedawna sądzono, że aresztowania objęły ok. 2 tys. osób. Część zatrzymanych po przesłuchaniach zwolniono do domów, a blisko 600 osób wywieziono w nieznanym do chwili obecnej kierunku i ślad po nich zaginął.

    Z ujawnionych niedawno dokumentów, odnalezionych przez rosyjskie Stowarzyszenie Memoriał i przekazanych polskim historykom, wynika, że ofiar było znacznie więcej. Biorąc pod uwagę zakres czasowy i terytorialny operacji, mówi się już dzisiaj o ok. 7 tys. osób aresztowanych i 1-2 tys., tu dane są nieścisłe, osób, które zostały zamordowane. Do dnia dzisiejszego nie mamy pełnych informacji o tej zbrodni. Nie jest znane miejsce pochówku ofiar, a współpraca z Federacją Rosyjską w tej sprawie polega jedynie na stwarzaniu jej pozorów.

    Wielokrotnie już poruszałem ten problem i wskazywałem na pilną potrzebę i konieczność zaangażowania najwyższych władz państwowych Rzeczypospolitej w wyjaśnienie wszystkich okoliczności obławy augustowskiej z lipca 1945 r. W odpowiedzi otrzymywałem jedynie ogólnikowe deklaracje i zapewnienia o tym, że ˝ujawnienie prawdy historycznej jest przez rząd traktowane jako jeden z zasadniczych warunków budowania dobrosąsiedzkich stosunków opartych na zaufaniu i wzajemnym poszanowaniu˝, a także o tym, że ˝zapewnienie historykom dostępu do archiwów i nieznanych dokumentów w celu przeprowadzenia obiektywnych badań historycznych będzie traktowane priorytetowo˝.

    Ministerstwo Spraw Zagranicznych zapewniało, że sprawa obławy augustowskiej będzie jednym z pierwszych tematów, jakim zajmie się nowo powołane Centrum Dialogu i Porozumienia, które w ramach badania tej sprawy miało zorganizować konferencję oraz zaprogramować projekt badań historycznych na temat obławy w ramach narodowego projektu badań finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Wszystkie te deklaracje okazały się pustymi obietnicami bez pokrycia.

    Zabrakło jakichkolwiek działań rządu w odniesieniu do wystąpienia z dnia 21 czerwca 2010 r., skierowanego do prezydenta Federacji Rosyjskiej, ówczesnego prezydenta Dmitrija Miedwiediewa, przez Związek Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej, którym kieruje ksiądz prałat Stanisław Wysocki. Trzeba zapytać, dlaczego premier polskiego rządu nie zrobił nic w celu wyjaśnienia okoliczności obławy augustowskiej z lipca 1945 r. oraz dlaczego w tak trudnej i bolesnej sprawie państwo polskie pozostawia obywateli samym sobie.

    W ostatnim czasie z inicjatywy profesorów Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk został sformułowany apel do najwyższych władz Rzeczypospolitej Polskiej: prezydenta, premiera, marszałków Sejmu i Senatu, podpisany przez kilkudziesięciu pracowników nauki, nauczycieli akademickich, o podjęcie działań na najwyższym szczeblu zmierzających przynajmniej do ujawnienia przez Rosję pełnej listy ofiar i miejsca ich spoczynku. W apelu znajduje się również postulat upamiętnienia ofiar obławy augustowskiej, wzniesienia pomnika, nadania ulicom, ważnym obiektom i instytucjom imion związanych z obławą. Solidaryzując się z tym wystąpieniem, zwracam się do pani marszałek Ewy Kopacz (Dzwonek) i premiera rządu Donalda Tuska o podjęcie - wreszcie, po ponad 20 latach niepodległego państwa - konkretnych działań w celu dotarcia do rosyjskich archiwów i poznania prawdy o zbrodni obławy augustowskiej z lipca 1945 r.

    Prawda i pamięć o ofiarach obławy to dwa filary naszej powinności. Tylko w ten sposób wolna Polska da czytelny sygnał, że i tamta śmierć nie poszła na marne i miała swój sens na drodze ku wolności. Dziękuję. (Oklaski)