Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu sprawozdanie z pierwszego czytania senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo prasowe (druk nr 463 i druk nr 579), które odbyło się 12 lipca 2012 r.
Komisja przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła senacki projekt mający na celu dostosowanie systemu prawa do orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego wydanych w dniach 5 maja 2004 r. (sygn. akt P 2/03) oraz 1 grudnia 2010 r. (sygn. akt K 41/07), stwierdzających niezgodność norm prawnych dekodowanych z art. 46 ust. 1 oraz niektórych przepisów rozdziału 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe z konstytucją.
Wyrokiem z dnia 5 maja 2004 r. trybunał orzekł o niekonstytucyjności art. 46 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 6 Prawa prasowego w zakresie, w jakim nie definiując pojęć sprostowania oraz odpowiedzi, zakazuje pod groźbą kary komentowania tekstu sprostowania w tym samym numerze lub audycji, w której sprostowanie to zostało opublikowane. W opinii Trybunału Konstytucyjnego norma karna wywodzona z wyżej powołanych przepisów nie spełnia standardów wyrażonych w art. 2 oraz art. 42 ust. 1 ustawy zasadniczej.
Ostatecznie zatem Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż: wątpliwości interpretacyjne powstające na tle tego przepisu uniemożliwiają precyzyjne ustalenie zakresu jego sprostowania. W sprawie K41/07 kontroli poddany został inny fragment normy karnej. Trybunał uznał w tym wypadku, że wymaganej przez konstytucję precyzji określenia znamion czynu zagrożonego karą nie zachowuje art. 46 ust. 1 odczytywany łącznie z art. 31 i art. 33 ust. 1 Prawa prasowego.
Wyrok wydany w sprawie P2/03 wywołał skutki prawne z dniem publikacji 14 maja 2004 r. Natomiast przepisy zakwestionowane rozstrzygnięciem z dnia 1 grudnia 2010 r. utraciły moc obowiązującą z dniem 14 czerwca 2012 r. Z tym dniem został z porządku prawnego derogowany art. 31, czyli przepis obejmujący definicję a zarazem materialnoprawną podstawę żądania publikacji sprostowania lub odpowiedzi, jak również art. 33 ust. 1 i art. 46 ust. 1 Prawa prasowego.
Wnioskodawca proponuje nadanie nowego brzmienia tytułowi rozdziału 5 ustawy Prawo prasowe, który otrzymuje brzmienie: Sprostowanie. Ponadto wobec zastrzeżeń formułowanych w doktrynie prawa odnośnie do zasadności, a także celowości utrzymania sankcji karnej z tytułu naruszenia obowiązku opublikowania tekstu nadesłanego redakcji w trybie wymienionego rozdziału w projekcie zawarto propozycję uchylenia art. 46 nowelizowanej ustawy. Opisywana zmiana wybiega naprzeciw oczekiwaniom środowiska dziennikarskiego, a przy tym uwzględnia orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Istotą projektu jest przesądzenie, że jedyną formą reakcji na publikacje prasowe ma być sprostowanie rozumiane jako oświadczenie dotyczące informacji faktycznych podanych w danym materiale prasowym. Celem tego sprostowania pozostanie odniesienie się do wiadomości, które są nieprawdziwe lub nieścisłe. Projekt przyjmuje, że dochodzenie ochrony dóbr osobistych zagrożonych w wyniku oceniającej publikacji prasowej będzie możliwe wyłącznie w procesie cywilnym.
Przedmiotem dyskusji komisji i osób zaproszonych były m.in. sztywne terminy sądowe, które proponowano znieść lub wydłużyć z 30 dni do np. 3 miesięcy, argumentując ograniczeniem sal i sposobem procedowania sądów. Poprawkę wprowadzającą wydłużenie terminu: najpóźniej w ciągu 3 miesięcy komisja odrzuciła w głosowaniu.
W wyniku kolejnej dyskusji dotyczącej zmiany terminu zgłoszono poprawkę, by w art. 32 ust. 1 pkt 1 zmienić wyrażenie ˝w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania sprostowania˝ na słowa ˝w terminie 7 dni od dnia otrzymania sprostowania˝, którą komisja przyjęła oraz zgłoszono wniosek mniejszości o pozostawienie wersji Senatu.
W głosowaniu Komisja Kultury i Środków Przekazu przyjęła w całości projekt wraz z przyjętymi poprawkami. Wiceprezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich pani Agnieszka Romaszewska-Guzy, która wzięła udział w posiedzeniu komisji, wyraziła pozytywne stanowisko stowarzyszenia wobec proponowanych zmian oraz oznajmiła, że nowelizacja idzie we właściwym kierunku, jeśli chodzi o obecny kształt, po wszystkich wprowadzonych już do niej poprawkach.
Wysoki Sejmie! Komisja Kultury i Środków Przekazu po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo prasowe na posiedzeniu 12 lipca 2012 r. wnosi: Wysoki Sejm uchwalić raczy załączony projekt ustawy. Komisja zgodnie z art. 43 ust. 3 regulaminu Sejmu przedstawia na żądanie wnioskodawcy następujący wniosek mniejszości: W art. 1 w pkt 3 dotyczącym art. 32 ust. 1 w pkt 1 wyrazy ˝w terminie 7 dni˝ zastąpić wyrazami ˝w terminie 3 dni roboczych˝ - poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)