Strona którą oglądasz dotyczy poprzedniej kadencji sejmu. Aktualne informacje znajdziesz tutaj

   Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację pani poseł Anny Paluch w sprawie likwidacji Sądu Rejonowego w Limanowej, przesłaną przy piśmie z dnia 9 marca 2012 r., nr SPS-023-2582/12, uprzejmie przedstawiam, co następuje.

   Ministerstwo Sprawiedliwości sukcesywnie prowadzi prace reformujące strukturę organizacyjną sądownictwa powszechnego, kierując się zasadą, że dzięki odpowiedniemu rozlokowaniu i zorganizowaniu sieci sądów oraz racjonalnemu wykorzystaniu kadry orzeczniczej można pozytywnie wpływać na jakość działania jednostek sądowych w wymiarze dotyczącym działalności orzeczniczej i w wymiarze funkcjonalnym.

   Aktualnie projektowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości reforma organizacyjna zakłada w pierwszej kolejności zniesienie jednostek sądowych szczebla rejonowego o niewielkim limicie orzeczniczym, który - co do zasady - jest pochodną odpowiednio niedużego wpływu spraw, a następnie utworzenie na bazie wydziałów (cywilny, karny, rodzinny i nieletnich, pracy oraz ksiąg wieczystych) dotychczas istniejących w znoszonych jednostkach sądowych wydziałów zamiejscowych innego, większego sądu rejonowego. Siedzibę tychże wydziałów zamiejscowych będą stanowiły budynki, w których usytuowane są planowane do zniesienia sądy rejonowe. Istniejąca baza lokalowa nadal będzie więc wykorzystywana do realizacji zadań ciążących na wymiarze sprawiedliwości.

   W rezultacie stworzony zostanie model organizacyjny sądownictwa powszechnego, w obrębie którego będą funkcjonowały jednostki sądowe szczebla rejonowego o optymalnej wielkości. W wyniku bowiem przejęcia przez większe sądy rejonowe nadzoru nad wydziałami znoszonych jednostek sądowych piony orzecznicze będą w stanie osiągnąć odpowiedni poziom etatyzacji, co z kolei umożliwi lepsze i bardziej wydajne wykorzystanie zarówno kadry sędziowskiej, jak i referendarzy sądowych oraz asystentów sędziów. Należy zauważyć, że w małych jednostkach sądowych nieobecność jednego lub dwóch sędziów w wydziale powoduje poważne problemy z opanowaniem wpływu i bardzo często skutkuje szybkim narastaniem zaległości. Jednocześnie z uwagi na niewielką obsadę orzeczniczą wydziałów małych sądów rejonowych możliwość przesunięcia sędziów między wydziałami jest niewielka. Ponadto w efekcie proponowanej reorganizacji nastąpi wyrównanie obciążenia pracą sędziów, gdyż sędziowie będą mogli orzekać, w zależności od potrzeb, w wydziale zamiejscowym lub też w wydziale jednostki macierzystej.

   W dalszej perspektywie na skutek wydajniejszego wykorzystania kadry orzeczniczej w sądach objętych reformą możliwe będzie przenoszenie uwolnionych etatów sędziowskich do innych sądów, w których obciążenie pracą jest znacznie większe i występują zaległości strukturalne w rozpoznawaniu spraw.

   W wyniku wprowadzenia reformy zaproponowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości można spodziewać się przyspieszenia rozpoznawania spraw w sądach.

   Przedmiotowa reorganizacja nie powinna również powodować większych zmian w strukturze zatrudnienia. Pracownicy administracyjni zatrudnieni w wydziałach orzeczniczych sądów przewidzianych do zniesienia będą w dalszym ciągu wykonywali swe obowiązki w ramach wydziałów zamiejscowych. Natomiast urzędnicy agend administracyjnych likwidowanych sądów będą mogli znaleźć zatrudnienie, zależnie od potrzeb i lokalnych możliwości, w wydziałach orzeczniczych wymagających wzmocnienia lub też ewentualnie w agendach administracyjnych jednostek macierzystych.

   Ministerstwo Sprawiedliwości, poszukując optymalnego modelu organizacji wymiaru sprawiedliwości, za wartość nadrzędną uznaje m.in. poszanowanie konstytucyjnych praw obywateli, w tym prawa do sądu. Przyjęte założenia reformy pozwalają na stwierdzenie, że w przypadku wprowadzenia reformy organizacyjnej nie zachodzą aktualnie okoliczności mogące uprawdopodabniać uszczerbek, jakiego doznać mogłoby prawo do sądu, rozumiane zarówno w sensie bliskości lokalizacji jednostki sądowej, jak również jako prawo do rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy sąd.

   Projektowana reorganizacja nie spowoduje zatem negatywnych skutków społecznych, natomiast oddziałując w sferze administracyjno-zarządczej, może w znaczący sposób usprawnić działanie całego wymiaru sprawiedliwości.

   Nadmieniam, że prowadząc prace koncepcyjne dotyczące struktury organizacyjnej sądownictwa powszechnego, brano pod uwagę następujące uwarunkowania: obszar właściwości sądu, liczbę wpływających spraw, strukturę wpływu i załatwienia spraw, limity etatów we wszystkich grupach zatrudnienia, stan obciążenia pracą sędziów (w zakresie właściwego rozmieszczenia kadry), warunki komunikacyjne (pod kątem możliwości dojazdu stron do sądu), położenie terytorialne sądu, warunki lokalowe sądu (powierzchnia, liczba sal rozpraw), miejsce zamieszkania pracowników sądu we wszystkich grupach zatrudnienia (w zakresie ewentualnych utrudnień związanych z dojazdem do pracy), odległości między poszczególnymi sądami, w tym miejscowościami znajdującymi się w obszarach ich właściwości (m.in. pod kątem ewentualnych utrudnień związanych z dojazdem do sądu w sprawach odwoławczych).

   Jakkolwiek omawiane zmiany organizacyjne skutkować będą ograniczeniem wydatków w związku z likwidacją stanowisk funkcyjnych w znoszonych sądach, to jednak poszukiwanie oszczędności w budżecie resortu sprawiedliwości nie stanowiło decydującej przesłanki dla podjęcia działań w obszarze organizacji wymiaru sprawiedliwości.

   Obecnie właściwa merytorycznie komórka organizacyjna Ministerstwa Sprawiedliwości weryfikuje zasadność i prawidłowość przesłanych przez dyrektorów właściwych sądów danych w zakresie skutków finansowych projektowanej reorganizacji.

   Przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt rozporządzenia w sprawie zniesienia niektórych sądów rejonowych, utworzenia sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości przewiduje zniesienie z dniem 1 lipca 2012 r. sądów rejonowych o limicie etatów sędziowskich do 12 włącznie. W wyniku projektowanej reorganizacji powołane zostaną jednostki sądowe szczebla rejonowego o limicie wynoszącym co najmniej 15 sędziów.

   W związku z powyższym planowane jest zniesienie m.in. Sądu Rejonowego w Limanowej, w którym na dzień 31 grudnia 2011 r. limit etatów sędziowskich wynosił 11. Zakłada się, że obszar właściwości wskazanej jednostki sądowej zostanie włączony do jurysdykcji Sądu Rejonowego w Nowym Sączu.

   Jednocześnie wyjaśniam, że przepisy rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 16 października 2002 r. w sprawie sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości (Dz. U. Nr 180, poz. 1508, z późn. zm.) nie regulują kwestii związanych z funkcjonowaniem wydziałów ksiąg wieczystych. Dlatego też wskazany powyżej projekt rozporządzenia zmieniającego wymieniony akt prawny nie uwzględnia powołania zamiejscowych wydziałów ksiąg wieczystych. Stosowną regulację zawiera projekt rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie określenia sądów rejonowych prowadzących księgi wieczyste. Podkreślam, że projekt rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie określenia sądów rejonowych prowadzących księgi wieczyste ma charakter wtórny w odniesieniu do projektu rozporządzenia w sprawie zniesienia niektórych sądów rejonowych, utworzenia sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów, dlatego jakiekolwiek zmiany w drugim z wymienionych projektów mogą mieć wpływ na zakres regulacji dotyczącej prowadzenia ksiąg wieczystych.

   Niemniej na obecnym etapie prac legislacyjnych, mając na uwadze brzmienie obu projektów, zakłada się, że funkcjonujący do dnia 30 czerwca 2012 r. Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Limanowej z siedzibą w Mszanie Dolnej stanie się z dniem 1 lipca 2012 r. Zamiejscowym Wydziałem Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Nowym Sączu. Wydział ten tak jak przed reorganizacją, tak i po jej wdrożeniu będzie zlokalizowany w Mszanie Dolnej.

   W odniesieniu do treści interpelacji pragnę poinformować, że w Ministerstwie Sprawiedliwości odbył się cykl spotkań z przedstawicielami władz samorządowych, w ramach których przedstawione zostały założenia reformy, wyjaśnione wątpliwości oraz przeanalizowane zgłoszone propozycje rozwiązań organizacyjnych.

   Aktualnie właściwe merytorycznie komórki organizacyjne Ministerstwa Sprawiedliwości analizują treść wystąpień dotyczących planowanej reorganizacji nadesłanych przez zainteresowane środowiska, w tym przedstawicieli władz samorządowych.

   Niemniej należy pamiętać, że sądy są niezależne od innych władz, a minister sprawiedliwości, kształtując sieć sądownictwa powszechnego, nie jest w żaden sposób ograniczony założeniami reformy administracyjnej i podziałem terytorialnym kraju. Minister sprawiedliwości jest natomiast odpowiedzialny za takie rozlokowanie jednostek sądowych, aby równie efektywnie i sprawnie wypełniały powierzone im zadania.

   Akty prawne regulujące zaprojektowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości reformę struktury organizacyjnej sądownictwa powszechnego zostały w dniach 23 i 24 lutego 2012 r. celem zaopiniowania przekazane prezesom sądów apelacyjnych, okręgowych i rejonowych, Krajowej Radzie Sądownictwa, pierwszemu prezesowi Sądu Najwyższego, prokuratorowi generalnemu, Stowarzyszeniu Sędziów Polskich ˝Iustitia˝, Stowarzyszeniu Sędziów ˝Themis˝, Stowarzyszeniu Sędziów Sądów Rodzinnych w Polsce, Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie Radców Prawnych i Krajowej Radzie Komorniczej.

   Jednocześnie informuję panią poseł, że ostateczny kształt aktów prawnych, o których mowa powyżej, zostanie wypracowany po zakończeniu konsultacji społecznych.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Grzegorz Wałejko

   Warszawa, dnia 30 marca 2012 r.