Instytut Badań nad Gospodarką Rynkowa ogłosił umownie 12 marca Dniem Wyjścia z Szarej Strefy. Tego dnia symbolicznie uzyskiwana jest łączna roczna wartość dodana tworzona w szarej strefie. Po tym dniu produkcja odbywa się umownie jedynie w oficjalnym obiegu gospodarczym. Jak wiemy, szara strefa występuje we wszystkich krajach na całym świecie i nie można jej całkowicie wyeliminować. Należy sobie jednak zadać pytanie, jak ograniczyć skalę tego zjawiska, a w szczególności jego negatywnych skutków.
Celem ogłoszenia Dnia Wyjścia z Szarej Strefy jest pokazanie m.in. opinii publicznej rozmiarów, jakie posiada polska szara strefa. Świadomość problemu powinna wszystkich uczestników życia gospodarczego mobilizować do podejmowania działań powodujących jej ograniczenie, mimo że nie jest to proces łatwy i szybki.
Niestety, aż 1/3 polskich małych firm zatrudnia pracowników nielegalnie. W efekcie zamyka się co roku setki tysięcy małych firm. Według Eurostatu wśród pozostałych krajów Europy Polska jest aż na 9 miejscu pod względem szarej strefy. Natomiast według szacunków Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w 2014 r. w szarej strefie zostanie wytworzone ok. 19,5% PKB, a w 2013 r. udział szarej strefy w tworzeniu PKB wyniósł 19,9%. Jak widać, poziom szarej strefy w polskiej gospodarce kształtuje się na podobnym poziome, co oznacza, że nie podejmuje się żadnych działań ograniczających występowanie tego negatywnego zjawiska. Ciągłe zmiany prawa czy prowadzona zła polityka nie prowadzą do poprawy sytuacji, a skutki są niepokojące. W Wielkiej Brytanii, w której rozmiary szarej strefy są znacznie mniejsze niż w Polsce, dąży się m.in. do uproszczenia systemu podatkowego. W Polsce natomiast uciążliwości dla przedsiębiorców wynikające z systemu podatkowego są coraz większe.
Istnienie szarej strefy jest odczuwalne we wszystkich sferach życia, nie tylko w sferze gospodarczej czy ekonomicznej, ale także społecznej. Zaburzony jest mechanizm konkurencji rynkowej poprzez nierówne opodatkowanie, gdyż firmy płacące podatki są w gorszej sytuacji niż te, które uchylają się od tego obowiązku. Działa to demoralizująco i prowadzi to do zmniejszenia dochodów budżetu państwa.
Chcąc ograniczyć szarą strefę, należy zmniejszyć koszty pracy oraz obciążenia podatkowe nakładane na przedsiębiorców, minimalizować biurokrację, a także uprościć procedury administracyjne i przepisy prawa. Ważne jest także przyjęcie porozumienia społecznego, które zagwarantowałoby promocję zasad etyki w gospodarce.
Biorąc pod uwagę przedstawiony powyżej problem, zwracam się do Pana Wicepremiera z zapytaniami:
1. Czy dostrzegacie Państwo zakres negatywnego zjawiska, jakim jest szara strefa?
2. Jakie działania były podejmowane, aby ograniczyć skalę szarej strefy w Polsce?
3. Czy jest przygotowany jakiś program rozwiązania przedstawionego problemu?
Z poważaniem
Poseł Barbara Bartuś
Warszawa, dnia 31 marca 2014 r.