W nawiązaniu do pisma z dnia 28 lutego 2014 r., znak: SPS-023-24670/14, dotyczącego interpelacji pana posła Tomasza Pacholskiego w sprawie wymagań stawianych produktom żywnościowym wytwarzanym przez polskich rolników uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwają prace nad przygotowaniem założeń projektu ustawy o charakterze horyzontalnym, w której powinny zostać uregulowane kwestie dotyczące wprowadzania do obrotu produktów wytwarzanych przez producentów rolnych w gospodarstwach na niewielką skalę. W pracach uczestniczą przedstawiciele Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Lokalnego oraz Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej. Prace te skupiają się na analizie możliwych rozwiązań prawnych, które pozwoliłyby na traktowanie takiej działalności jako uzupełniającej działalności rolniczej. Z uwagi na fakt, że projektowane regulacje należą do kompetencji różnych resortów, projekt ten będzie wymagał przeprowadzenia konsultacji, w szczególności z ministrami właściwymi do spraw finansów, gospodarki oraz zdrowia.

   Ponadto należy podkreślić, że kwestia obowiązku rejestrowania działalności gospodarczej przez podmioty, w tym rolników indywidualnych, (tj. prowadzenia firmy) należy do kompetencji ministra właściwego do spraw gospodarki. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm.) sprawy dotyczące kształtowania warunków podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej należą do działu: Gospodarka, którym kieruje minister właściwy do spraw gospodarki. Dział: Rolnictwo, którym kieruje minister rolnictwa i rozwoju wsi, do którego przypisane są sprawy określone są w art. 22 ust. 1 ww. ustawy, nie obejmuje ww. kwestii.

   W odniesieniu do kwestii przepisów sanitarno-higienicznych mających zastosowanie do rolników sprzedających żywność bezpośrednio konsumentom końcowym należy mieć na uwadze, że kompetencje w tym zakresie są podzielone pomiędzy ministra właściwego do spraw zdrowia oraz ministra właściwego do spraw rolnictwa i rozwoju wsi.

   Sprawy dotyczące przepisów sanitarno-higienicznych mających zastosowanie do rolników sprzedających bezpośrednio konsumentom końcowym żywność pochodzenia roślinnego zarówno nieprzetworzoną, jak i przetworzoną, w tym np. dżemy, konfitury, przetwory domowe, przeciery, mąki, kasze, oleje domowe, nalewki, wina, o których mowa w przedmiotowej interpelacji, należą do kompetencji ministra zdrowia. Kompetencje ministra zdrowia obejmują również kwestię przepisów sanitarno-higienicznych mających zastosowanie do handlu detalicznego, w ramach którego można prowadzić sprzedaż konsumentom końcowym żywności, w tym żywności przetworzonej pochodzenia zarówno roślinnego, jak i zwierzęcego. Natomiast w zakresie wymagań sanitarno-higienicznych do kompetencji ministra rolnictwa i rozwoju wsi należą przepisy mające zastosowanie do rolników sprzedających bezpośrednio konsumentom końcowym żywność wyłącznie pochodzenia zwierzęcego, z wyłączeniem handlu detalicznego.

   Tematyka sprzedaży przez rolników nieprzetworzonych, jak i przetworzonych produktów pochodzenia zwierzęcego konsumentom końcowym wyprodukowanych we własnych gospodarstwach rolnych została uregulowana w rozporządzeniach ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia:

   - 29 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. z 2007 r. Nr 5, poz. 38);

   - 8 czerwca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (Dz. U. Nr 113, poz. 753).

   W ramach sprzedaży bezpośredniej rolnicy mogą prowadzić produkcję i sprzedaż konsumentom końcowym lub do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego nieprzetworzonych produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak tuszki drobiowe, tuszki królików lub nutrii, mleko surowe, surowa śmietana, jaja konsumpcyjne, produkty rybołówstwa żywe lub poddane niektórym rodzajom obróbki, nieprzetworzone produkty pszczele oraz żywe ślimaki lądowe określonych gatunków.

   Natomiast w ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej rolnicy mogą prowadzić produkcję i sprzedaż konsumentom końcowym oraz dostawy do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego przetworzonych lub poddanych niektórym rodzajom obróbki produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak produkty mięsne, surowe wyroby mięsne, mięso mielone, produkty mleczne, produkty rybołówstwa, świeże mięso wołowe, wieprzowe, baranie, kozie, końskie, drobiowe oraz ze zwierząt łownych lub zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych.

   Ponadto rolnicy produkujący żywność o tradycyjnym charakterze mogą skorzystać z odpowiednich dostosowań lub odstępstw od obowiązujących wymagań Unii Europejskiej na podstawie przepisów, które zostały uregulowane w następujących rozporządzeniach ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia:

   - 7 lipca 2010 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów mlecznych o tradycyjnym charakterze (Dz. U. Nr 10, poz. 910);

   - 27 lipca 2007 r. w sprawie ogólnych odstępstw od wymagań higienicznych w zakładach produkujących żywność tradycyjną pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. Nr 146, poz. 1024).

   Ustanowione w ww. przepisach krajowych wymogi wpisują się w strategię wspierania produkcji żywności na poziomie lokalnym oraz wprowadzania ułatwień dla rolników prowadzących produkcję żywności na małą skalę, zapewniając przy tym standardy bezpieczeństwa produkowanej żywności.

   Prowadzenie sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia zwierzęcego oraz działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej pod względem zapewnienia bezpieczeństwa konsumentów podlega nadzorowi organów Inspekcji Weterynaryjnej. Procedura rejestracji podmiotów, które zamierzają prowadzić sprzedaż bezpośrednią lub działalność marginalną, lokalną i ograniczoną oraz obowiązki tych podmiotów dotyczące składania wniosku o wpis do rejestru zakładów do właściwego powiatowego lekarza weterynarii zostały określone w art. 19-21 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127, z późn. zm.).

   Z uwagi na zgłaszane przez rolników trudności w stosowaniu albo interpretacji niektórych przepisów dotyczących sprzedaży bezpośredniej i działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej, w resorcie rolnictwa w 2013 r. opracowano projekty rozporządzeń ministra rolnictwa i rozwoju wsi nowelizujące przepisy krajowe w przedmiotowym zakresie. Obecnie trwają uzgodnienia wewnątrzresortowe dotyczące przedmiotowych projektów. W ramach uzgodnień z organizacjami społecznymi projekty te zgodnie z obowiązującą procedurą legislacyjną zostaną przesłane m.in. do organizacji zrzeszających rolników. Jednakże należy podkreślić, jak już wskazano powyżej, że nowelizowane przepisy dotyczą wyłącznie spraw z zakresu bezpieczeństwa żywności pochodzenia zwierzęcego (wymagania sanitarno-higieniczne) pozostających w kompetencjach ministra właściwego ds. rolnictwa, w związku z tym nie obejmują np. kwestii prowadzenia działalności gospodarczej, opodatkowania, a także wymagań sanitarno-higienicznych, które powinny być spełnione przy produkcji nieprzetworzonej lub przetworzonej żywności pochodzenia roślinnego.

   Podsekretarz stanu

   Tadeusz Nalewajk

   Warszawa, dnia 20 marca 2014 r.