Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację pani Barbary Bartuś, posłanki na Sejm RP, dotyczącą refundacji wyrobów medycznych, przekazaną przy piśmie wicemarszałka Sejmu pana Marka Kuchcińskiego, znak: SPS-023-24371/14, uprzejmie proszę o przyjęcie stanowiska w sprawie.
Państwo, którego konstytucyjnym obowiązkiem jest zapewnienie równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej (art. 68 Konstytucji RP), dąży do zagwarantowania należytego dostępu do leków i wyrobów medycznych. Polityka lekowa rozumiana jako całokształt działań organizacyjno-prawnych stanowi ważny instrument działań resortu zdrowia, dzięki któremu realizowane jest podstawowe zadanie ministra zdrowia dotyczące zapewnienia obywatelom dostępu do skutecznych i bezpiecznych produktów leczniczych oraz wyrobów medycznych, przy jednoczesnym zmniejszeniu udziału pacjentów w kosztach leczenia.
Jednym z obszarów stanowiących przedmiot troski resortu jest sytuacja pacjentów wymagających zaopatrzenia w refundowane wyroby medyczne. W związku z tym wśród priorytetów przyjętych przez Centralę NFZ podczas dzielenia środków pomiędzy poszczególne rodzaje świadczeń opieki zdrowotnej na 2014 r. jest m.in. zaopatrzenie w wyroby medyczne i ich naprawa. Na ten cel przewidziano 835 mln zł (wzrost o ok. 167 mln zł w stosunku do 2012 r.).
W dniu l stycznia 2014 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 6 grudnia 2013 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. z 2013 r. poz. 1565). Zasadnicze zmiany w tym zakresie nie były dokonywane na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Minister zdrowia, mając świadomość trudnej sytuacji osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych, podjął niezbędne i zdecydowane działania naprawcze wychodzące naprzeciw oczekiwaniom tej grupy społecznej, dokonując zmian w przepisach regulujących zasady zaopatrywania osób niepełnosprawnych w wyroby medyczne podlegające finansowaniu ze środków publicznych. Akt prawny zawiera katalog wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie oraz określa limity ich finansowania ze środków publicznych i wysokość udziału własnego pacjentów. Określa także kryteria przyznawania poszczególnych wyrobów medycznych, uwzględniając skuteczność i bezpieczeństwo ich stosowania, sposób ich wytwarzania oraz możliwości płatnicze podmiotu zobowiązanego do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych.
Rozwiązania zawarte w rozporządzeniu mają w jak największym stopniu zabezpieczyć potrzeby pacjentów, przy uwzględnieniu możliwości płatniczych Narodowego Funduszu Zdrowia. Zakładają podniesienie limitów finansowania większości wyrobów medycznych, np. wszystkich protez kończyn górnych i dolnych, aparatów słuchowych, kul, lasek dla niewidomych, sprzętu dla pacjentów chorych na mukowiscydozę czy poduszek przeciwodleżynowych.
W odniesieniu do poruszonej przez panią poseł kwestii refundacji wózków inwalidzkich zaznaczyć należy, że zwiększono limit finansowania na zaopatrzenie w wózek inwalidzki wykonany ze stopów lekkich z systemem szybkiego demontażu kół, składany, dla osób samodzielnie poruszających się na wózku z 1500 zł do 1700 zł, jednocześnie usunięto zapis ˝czynny zawodowo˝, który ograniczał dostęp do zaopatrzenia pacjentów, oraz podniesiono limit na wózek inwalidzki specjalny z 1800 zł do 3000 zł (pozycja wózek inwalidzki specjalny została celowo ogólnie określona, aby dać pacjentowi możliwość wyboru rodzaju tego wózka np. elektryczny, stabilizujący plecy i głowę czy wózek z funkcją pionizacji). Ponadto dostosowano limit finansowania na wózek inwalidzki ręczny do średnich cen wózków, w jakich są one dostępne na wolnym rynku.
Skrócono okresy użytkowania na niektóre wyroby medyczne, np. obuwie ortopedyczne dla dzieci (z raz na rok do raz na 6 miesięcy), systemy wspomagające słyszenie (z raz na 10 lat do raz na 5 lat), wózki inwalidzkie wykonane ze stopów lekkich z systemem szybkiego demontażu kół, wózki inwalidzkie specjalne (z raz na 5 lat do raz na 4 lata).
Wśród licznych zmian należy w szczególności zwrócić uwagę, iż do rozporządzenia wprowadzono nowe rozwiązania. Wskazano, iż pielęgniarce lub położnej ubezpieczenia zdrowotnego przysługuje prawo do kontynuacji zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne wydawane comiesięcznie: cewniki i worki do zbiórki moczu, sprzęt stomijny dla osób z wyłonioną stomią, środki absorpcyjne, zestawy infuzyjne do osobistych pomp insulinowych. Jednocześnie dokonano poszerzenia grona lekarzy uprawnionych do wystawiania zleceń na to zaopatrzenie w hospicjach domowych o lekarzy udzielających świadczeń w tych hospicjach.
W zakresie dotyczącym zaopatrzenia pacjentów w środki absorpcyjne dokonano poszerzenia asortymentu refundowanych produktów absorpcyjnych, i tak pacjentom spełniającym określone w rozporządzeniu kryteria przysługuje zaopatrzenie w pieluchomajtki lub zamiennie w pieluchy anatomiczne, majtki chłonne, wkłady anatomiczne lub podkłady. Ponadto dokonano poszerzenia kręgu osób uprawnionych do refundacji tych środków o dzieci do 3. roku życia wymagające takiego zaopatrzenia (do końca grudnia 2013 r. uprawnienie to przysługiwało dorosłym i dzieciom powyżej 3. roku życia). Dodatkowo dla pacjentów chorych na chorobę nowotworową zniesiono współpłacenie przy zaopatrzeniu w zamienniki pieluch anatomicznych, wprowadzając tym samym zerowy współudział tych pacjentów w limicie finansowania ze środków publicznych dla wszystkich środków absorpcyjnych. Jednocześnie mając na celu łatwiejszy dostęp pacjentów do świadczeń zdrowotnych, rozszerzono grono lekarzy uprawnionych do wystawiania zleceń na środki absorpcyjne. Zlecenie może wystawić również lekarz spełniający wymagania do wykonywania świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej, realizowanych w warunkach domowych, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 31d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.), w zakresie wykonywania tych świadczeń. Wprowadzono także nowe rozwiązanie polegające na przyznaniu pielęgniarce lub położnej ubezpieczenia zdrowotnego uprawnień do kontynuacji zlecenia na zaopatrzenie w środki absorpcyjne przez okres do 12 miesięcy.
W zakresie refundacji pomp insulinowych uprzejmie informuję, iż nie jest ona przedmiotem ww. rozporządzenia. Refundacja tych wyrobów odbywa się na zasadach określonych w rozporządzeniu ministra zdrowia z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (Dz. U. Nr 111, poz. 653, z późn. zm.). Zgodnie z tymi przepisami świadczeniobiorcy przysługuje świadczenie gwarantowane - leczenie insuliną z zastosowaniem pompy insulinowej, założenie pompy insulinowej. Świadczenie dotyczy pacjentów do ukończenia 26. roku życia i ma na celu zaopatrzenie pacjenta w pompę insulinową oraz edukację umożliwiającą w pełni samodzielne posługiwanie się pompą i wymianę osprzętu.
Ponadto dokonano przejrzystego podziału ortez na seryjne oraz wykonywane na zamówienie, a w zakresie nazewnictwa ortez usunięto archaizmy nazw już niestosowanych lub stosowanych bardzo rzadko. Dookreślono ortezy wykluczając z refundacji tzw. opaski elastyczne czy chusty trójkątne - celem właściwego zaopatrzenia pacjentów.
Jednocześnie należy zaznaczyć, iż do katalogu refundowanych wyrobów medycznych wprowadzono nowe pozycje, m.in. ortezę reciprokalną, urządzenie multifunkcyjne z funkcją pionizacji, stabilizacji w pozycji siedzącej i leżącej z funkcją transportową. Objęto refundacją rękawy i nogawice uciskowe, dla pacjentów po przebytej rehabilitacji, podczas której leczono obrzęki limfatyczne pierwotne i wtórne III, IV i V stopnia. Dokonano poszerzenia kręgu osób uprawnionych do refundacji zestawów infuzyjnych do osobistej pompy insulinowej o pacjentów powyżej 26. roku życia, przy wskazaniach medycznych leczenie cukrzycy typu I przy użyciu pompy insulinowej, z 30-procentowym udziałem własnym świadczeniobiorcy w limicie ceny.
Do katalogu refundowanych wyrobów medycznych na wniosek Polskiego Towarzystwa Mukowiscydozy oraz Polskiego Towarzystwa Walki z Mukowiscydozą dodano również sprzęt do indywidualnej fizjoterapii układu oddechowego dla pacjentów z mukowiscydozą, jednocześnie podnosząc limity finansowania oraz skracając okresy użytkowania pozostałych wyrobów niezbędnych podczas procesu leczenia.
Jednocześnie uprzejmie informuję, iż resort zdrowia stale dąży do zapewnienia sprawnego funkcjonowania systemu świadczeń opieki zdrowotnej, a zwłaszcza jeśli sytuacja dotyczy sfery niezwykle ważnej i wrażliwej, jaką jest sytuacja osób niepełnosprawnych. W związku z tym Ministerstwo Zdrowia rozważa działania w zakresie refundacji wyrobów medycznych w celu wprowadzenia nowych rozwiązań poprawiających osobom niepełnosprawnym komfort życia w poczuciu pożyteczności społecznej.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Igor Radziewicz-Winnicki
Warszawa, dnia 17 marca 2014 r.