Strona którą oglądasz dotyczy poprzedniej kadencji sejmu. Aktualne informacje znajdziesz tutaj

   Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację z dnia 18 września 2013 r. posłów na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pana Piotra Naimskiego i pani Anny Paluch, przekazaną przy piśmie z dnia 24 września 2013 r., znak: SPS-023-21108/13, w sprawie zasadności i celowości likwidacji Oddziału Laboratoryjnego Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Nowym Sączu, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższego.

   Z dniem 1 stycznia 2010 r. kwestie finansowo-organizacyjne dotyczące wojewódzkich i powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych zostały wyłączone z kompetencji ministra zdrowia i głównego inspektora sanitarnego.

   Zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.) państwowy wojewódzki inspektor sanitarny jest organem rządowej administracji zespolonej w województwie, a państwowy powiatowy inspektor sanitarny jest organem rządowej administracji zespolonej w powiecie (z art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy). Jednocześnie wojewódzkie i powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne są jednostkami budżetowymi (art. 15 ust. 3 ustawy) będącymi podmiotami leczniczymi (art. 10 ust. 4a ustawy), dla których uprawnienia podmiotu tworzącego, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 217), posiada wojewoda.

   W myśl art. 51 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206, z późn. zm.) wojewoda - jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej w województwie - zapewnia warunki skutecznego jej działania i ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.

   Uwzględniając powyższe, obowiązkiem wojewody jest zapewnienie odpowiedniego poziomu finansowania funkcjonujących na terenie danego województwa stacji sanitarno-epidemiologicznych, również tych, w których wykonywane są badania laboratoryjne i pomiary.

   Minister zdrowia, na podstawie przepisów art. 15a ust. 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, określił, w drodze rozporządzenia, wykazy stacji sanitarno-epidemiologicznych wykonujących badania laboratoryjne i pomiary ze wskazaniem obszaru, dla którego dana stacja wykonuje nieodpłatnie badania i pomiary, mając na względzie zapewnienie dostępności badań laboratoryjnych i pomiarów przez stacje sanitarno-epidemiologiczne wykonujące nadzór sanitarny.

   Z informacji pozyskanych przez głównego inspektora sanitarnego wynika, iż ośmiu wojewodów, w tym wojewoda małopolski, złożyło wnioski o zmianę rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 22 marca 2010 r. w sprawie wykazu stacji sanitarno-epidemiologicznych wykonujących badania laboratoryjne i pomiary ze wskazaniem obszaru (Dz. U. Nr 55, poz. 336). Wojewoda małopolski, o czym poinformował pismem z dnia 30 kwietnia 2012 r., znak: WF-I.3111.17.13.2012, uznał wspólnie z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, iż niezbędne jest wprowadzenie zmian w funkcjonowaniu Państwowej Inspekcji Sanitarnej, gdyż wpłynie to na efektywność wykorzystania wydatków publicznych, przy pełnym zapewnieniu bezpieczeństwa sanitarno-epidemiologicznego w województwie małopolskim. Jak poinformował wojewoda małopolski, czynnikami przyświecającymi podjęciu tej decyzji były: sytuacja finansowa budżetu państwa, wysokie koszty działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a w tym akredytacji, likwidacja dochodów własnych, niskie wynagrodzenia pracowników poszczególnych jednostek, uzasadnione żądania pracowników i związków zawodowych poprawy sytuacji.

   Zgłoszone przez wojewodów propozycje zmian w wykazie stacji sanitarno-epidemiologicznych wykonujących badania laboratoryjne i pomiary zostały przedstawione do zaopiniowania Radzie Sanitarno-Epidemiologicznej będącej organem doradczym i opiniodawczym głównego inspektora sanitarnego w sprawach objętych zakresem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

   Po reorganizacji jednostek Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jaka została przeprowadzona w latach 2002-2004, określono optymalną liczbę laboratoriów, które zapewniają właściwy poziom nadzoru sanitarnego.

   Zważywszy na ustawowe umocowanie ministra zdrowia, jako właściwego do określenia wykazu stacji sanitarno-epidemiologicznych wykonujących badania laboratoryjne i pomiary ze wskazaniem obszaru, wprowadzenie w życie planowanych rozwiązań nie powinno mieć miejsca bez zmiany tego aktu prawnego. Wydanie przez podmiot tworzący regulacji, która powodowałaby zmianę lub likwidację obecnej struktury sieci laboratoriów w stacjach umieszczonych w ww. wykazie, dokonane przed jego zmianą, byłoby naruszeniem prawa. Aktualnie Ministerstwo Zdrowia nie prowadzi w przedmiotowym zakresie prac legislacyjnych nad ww. rozporządzeniem.

   Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie organem administracji rządowej sprawującym nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z powszechnie obowiązującym prawem, a także pod względem rzetelności i gospodarności sprawuje minister właściwy do spraw administracji publicznej. Minister zdrowia nie sprawuje zwierzchniego nadzoru nad wojewodą małopolskim, w związku z czym nie ma prawnych możliwości wstrzymania jego działań restrukturyzacyjnych w obrębie powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych województwa małopolskiego.

   Wszelkie zmiany dotyczące jednostek Państwowej Inspekcji Sanitarnej muszą opierać się nie tylko na bieżącym rachunku ekonomicznym, ale przede wszystkim muszą uwzględniać bezpieczeństwo zdrowotne obywateli. Badania i pomiary wykonywane w akredytowanych laboratoriach stacji sanitarno-epidemiologicznych stanowią ważną informację o zagrożeniach zdrowotnych oraz są nieodzowne dla pełnienia nadzoru sanitarnego, zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych i innych schorzeń powodowanych czynnikami i warunkami środowiskowymi. Planowanie zmian oraz ocena ich skutków muszą obejmować określenie perspektywicznego poziomu i sposobu finansowania tych jednostek.

   Oddziały laboratoryjne przy powiatowych stacjach sanitarno-epidemiologicznych w Małopolsce prowadzą szeroki zakres badań i pełnią istotną rolę w sprawowaniu nadzoru nad zdrowiem publicznym na podległym terenie.

   Należy zauważyć, że wszystkie laboratoria zlokalizowane w strukturach Państwowej Inspekcji Sanitarnej wykonują badania wielokierunkowe, zapewniając państwowym inspektorom sanitarnym dowody merytoryczne niezbędne dla podjęcia decyzji administracyjnych, w ramach posiadanych kompetencji, w obszarze nadzoru, w szczególności w obszarze epidemiologii oraz bezpieczeństwa żywności i żywienia, higieny komunalnej, wody, higieny pracy. Każde z laboratoriów realizuje więc istotną część nadzoru i stanowi jego integralną całość. Ponadto wszystkie laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej działają w systemie zintegrowanym oraz wykonują badania w sposób zgodny z wymogami określonymi dla krajów Unii Europejskiej.

   Laboratoria znajdujące się w strukturach Państwowej Inspekcji Sanitarnej są wyposażone w nowoczesny sprzęt analityczny oraz oprogramowanie pomocnicze. Personel tych laboratoriów posiada wysokie kwalifikacje i są to w większości doświadczeni diagności laboratoryjni, jak również osoby z ugruntowanym wieloletnim doświadczeniem oraz wiedzą teoretyczną i praktyczną w zakresie epidemiologii. Działania mające na celu stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych są traktowane priorytetowo przez pracowników wszystkich laboratoriów znajdujących się w strukturach Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Wysoką jakość usług świadczonych przez te laboratoria, w tym także kompetencje pracowników, poświadczają uzyskiwane do tej pory certyfikacje jakości i akredytacje oraz badania jakości.

   Należy także podkreślić, że laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej są ze sobą ściśle zintegrowane pod względem merytorycznym i analitycznym, co umożliwia sprawne podjęcie czynności istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa zdrowotnego społeczeństwa. Dodatkowo należy podkreślić, że głównym założeniem wyznaczania obszarów, dla których powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne wykonują badania i pomiary, jest zapewnienie pełnej dostępności do tych badań zarówno pod względem rodzaju wykonywanych badań oraz ich liczby. Ma to ważne znaczenie szczególnie na tych terenach, gdzie turystyka stanowi kluczową dziedzinę gospodarki regionu, a takim z pewnością jest Małopolska. Jest to region, który posiada bogactwo atrakcji turystycznych na każdą porę roku oraz szeroko rozwiniętą bazę noclegową oraz żywieniową. Znajdują się tu liczne kurorty o charakterze sanatoriów oraz uzdrowisk. To wszystko wiąże się z napływem w ciągu całego roku bardzo dużej liczby podróżnych oraz ogromnym zagęszczeniem ludności. W tej sytuacji możliwość sprawowania efektywnego nadzoru sanitarnego oraz nadzoru nad stanem sanitarno-higienicznym nabiera szczególnego znaczenia.

   Wszystkie laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej działają w oparciu o wysokie standardy jakości, co pozwala na zapewnienie rzetelnego i na najwyższym poziomie wykonywania badań.

   W przypadku wystąpienia powodzi i ewentualnego skażenia wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi lub zagrożenia wywołanego klęską żywiołową, atakiem terrorystycznym lub innym nagłym i nieoczekiwanym zdarzeniem niosącym ze sobą negatywne skutki dla zdrowia i życia ludzi organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej winny być przygotowane do zapewnienia odpowiednich działań prewencyjnych, takich jak przeprowadzenie natychmiastowych badań mikrobiologicznych wody. Skażenie wody, zwłaszcza spożywanej przez ludzi, wymaga możliwie najszybszego zdiagnozowania zanieczyszczenia i ustalenia jego przyczyn w celu zagwarantowania zdrowia konsumentów oraz podjęcia stosownych działań naprawczych. Centralne laboratorium, do którego dostarczane będą próbki z badania z całego obszaru, województwa, bez odpowiedniego zaplecza i struktury może nie być w stanie w sposób właściwy obsłużyć dodatkowych i ˝nadprogramowych˝ próbek wody do badań. Wątpliwości budzą również możliwości transportowe poszczególnych stacji sanitarno-epidemiologicznych w związku z koniecznością dostarczania próbek z odległych miejsc poboru. Trzeba mieć na uwadze, iż nadzór, jaki prowadzi Państwowa Inspekcja Sanitarna w zakresie jakości wody, dotyczy obiektów rozmieszczonych w sposób rozproszony na terenie województwa i obejmuje zarówno przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, wody przeznaczonej do spożycia i pływalnie. Dlatego uzasadnione wydaje się zapewnienie bazy laboratoryjnej w kluczowych punktach regionu, co pozwoli na prawidłowe prowadzenie nadzoru nad jakością wody, zapewniając bezpieczeństwo zdrowotne wszystkim odbiorcom.

   Mając na uwadze wszystkie ww. argumenty, minister zdrowia pismami z dnia: 19 września 2013 r., znak: MZ-ZP-Z-079-22898-108/ES/13, i 1 października 2013 r., znak: MZ-ZP-Z-079-22898-124/ES/13, wystąpił do wojewody małopolskiego z prośbą o przedstawienie stosownych w sprawie wyjaśnień. W odpowiedzi na niniejsze pisma (pismo z dnia 30 września 2013 r., znak: WP-I.9011.14.2013, oraz pismo z dnia 16 października 2013 r., znak: WP-I.9011.20.2013) wojewoda małopolski opisał chronologię działań podjętych w celu optymalizacji funkcjonowania bazy laboratoryjnej Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa małopolskiego, która przedstawia się następująco:

   1) punktem wyjścia dla wypracowania standardów działania stacji sanitarno-epidemiologicznych w Małopolsce było określenie listy obiektów podlegających nadzorowi dla każdej z istniejących na terenie województwa małopolskiego powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych, co zostało dokonane w 2012 r., w porozumieniu i przy współudziale wszystkich powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych;

   2) kolejnym etapem prac było określenie czasochłonności poszczególnych działań nadzorowanych w odniesieniu do obiektów pozostających pod nadzorem danej powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej i wypracowanie optymalnej częstotliwości działań, wynikającej z rodzaju nadzoru

   - w ten sposób w 2012 r. określono budżet na 2013 r. dla poszczególnych powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych na działania nadzorowe, wynikające z ustaw określających zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej;

   3) kolejnym etapem prac nad standaryzacją zadań stacji sanitarno-epidemiologicznych w województwie małopolskim było przypisanie każdemu z realizowanych nadzorów ilości próbek pobieranych w czasie działań nadzorczych i ilości oznaczeń do wykonania w celu prawidłowego prowadzenia nadzoru.

   Wojewoda małopolski podkreślił, że ilość wykonywanych badań laboratoryjnych wynika wprost z wystandaryzowanej ilości i rodzaju zadań nadzorowych.

   Dodatkowo wojewoda małopolski wyjaśnił, iż w 2012 r. powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne określiły swoje koszty wykonywania oznaczeń laboratoryjnych, różne dla poszczególnych stacji, co wynika ze znacznych dysproporcji w zatrudnieniu (koszty osobowe w znacznym stopniu determinują koszt badania laboratoryjnego).

   Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie, dążąc do wystandaryzowania kosztu oznaczenia, wypracowała, na bazie informacji pozyskanych z powiatowych laboratoriów i własnych wyliczeń, koszt wykonania każdego oznaczenia, z zapewnieniem wymagań jakościowych badań. Taki sposób podejścia do zagadnienia spowodował, że od 2014 r.: koszty badań laboratoryjnych w poszczególnych powiatach będą jednakowe oraz koszty badań laboratoryjnych nadzorowych i badań na zlecenie (przy tych samych oznaczeniach) będą jednakowe.

   Dyrektorzy powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych, otrzymując informację o wysokości środków na wykonanie badań laboratoryjnych dla potrzeb swojego powiatu, obliczone w sposób podany powyżej, na spotkaniu w dniu 12 sierpnia 2013 r. stwierdzili, że przyznany im budżet uniemożliwia utrzymanie laboratoriów, gdyż koszty wykonywanych przez nie badań są zdecydowanie większe. Natomiast Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie potwierdziła gotowość do wykonywania badań przy zachowaniu wskazanych kosztów.

   Wojewoda małopolski podkreślił, że decyzję co do funkcjonowania konkretnego laboratorium podejmuje dyrektor danej powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej.

   Funkcjonowanie jednego laboratorium przy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie nie zmniejsza bezpieczeństwa sanitarno-epidemiologicznego poszczególnych powiatów, zwiększy się natomiast efektywność ekonomiczna wydatkowania środków publicznych. Na bezpieczeństwo epidemiologiczne, bezpieczeństwo żywności i bezpieczeństwo wody oraz na jakość badań nie będzie miała wpływu konieczność transportu materiału, bowiem czas wymagany na przechowywanie próbek pozwala bez ryzyka dostarczyć próbki w odpowiednim czasie do laboratorium, w którym będzie przeprowadzane oznaczenie. Nie zostanie również ograniczony dostęp do świadczeń mieszkańców regionów i osób czasowo przebywających na danym terenie. Przy każdej powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej działa i będzie działał punkt pobrań, w którym każdy klient będzie mógł bez jakichkolwiek utrudnień zostawić materiał do badań i odebrać wyniki. Z punktu widzenia mieszkańca i podmiotów gospodarczych nic się nie zmieni w jego dostępie do badań. Już teraz w województwie małopolskim nie w każdym powiecie działa laboratorium Państwowej Inspekcji Sanitarnej (jest ich 11), pomimo to zabezpieczenie sanitarno-epidemiologiczne tych powiatów i dostępność usług laboratoryjnych jest na takim samym poziomie jak w powiatach, w których przy stacjach powiatowych funkcjonują laboratoria.

   Zdaniem wojewody małopolskiego efekty racjonalnego finansowania działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej są widoczne już dziś. Począwszy od 2012 r., budżet na zadania nadzorowe dla poszczególnych powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych został ustalony w oparciu o faktycznie realizowane zadania z uwzględnieniem specyfiki każdego z powiatów w obszarze posiadanej bazy obiektów podlegającej nadzorowi sanitarno-epidemiologicznemu, co nie było uwzględniane w budżetach tych stacji przed 2012 r.

   Jak zasygnalizował wojewoda małopolski, dalsze prace nad budżetem wszystkich stacji sanitarno-epidemiologicznych w województwie małopolskim oparte będą, tak jak i dotychczas, o ocenę ryzyka wystąpienia zagrożeń w nadzorowanych podmiotach. Środki finansowe będą kierowane do nadzoru obiektów, w których istnieje realne zagrożenie zdrowotne dla ludności, zmniejszane natomiast w obszarach, w których kontrole prowadzone przez inspekcję sanitarną nie wykazują żadnych nieprawidłowości lub są one minimalne.

   Odnosząc się do kwestii poruszonej w pytaniu 4 interpelacji, uprzejmie informuję, iż sprawy kadrowe związane z zatrudnieniem pracowników w danej powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej pozostają poza właściwością ministra zdrowia - decyzję w tym przedmiocie podejmuje dyrektor danej wojewódzkiej czy powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Igor Radziewicz-Winnicki

   Warszawa, dnia 28 października 2013 r.