Szanowna Pani Marszałek! W nawiązaniu do interpelacji poselskiej pana posła Przemysława Wiplera, znak: SPS-023-20496/13, z dnia 13 sierpnia 2013 r. w sprawie opóźnienia budowy elektrowni jądrowych w Polsce, elektrowni atomowej, odpowiadając na przedstawione pytania, wyjaśniam:
Ad 1. Na jakiej podstawie podjęto decyzję o odłożeniu w czasie programu jądrowego? Czy decyzja ta poprzedzona została przeprowadzeniem analizy wpływu tego rozwiązania na bezpieczeństwo energetyczne Polski? Jeśli tak, to proszę o udostępnienie tej analizy. Proszę także o udostępnienie aktualnego harmonogramu realizacji programu jądrowego w Polsce.
Rada Ministrów przyjęła w dniu 13 stycznia 2009 r. uchwałę nr 4 w sprawie działań podejmowanych w zakresie rozwoju energetyki jądrowej. Zgodnie z nią powinny w Polsce zostać wybudowane co najmniej dwie elektrownie jądrowe. W dniu 12 maja 2009 r. Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie ustanowienia pełnomocnika rządu do spraw polskiej energetyki jądrowej. Na jego mocy w dniu 19 maja 2009 r. został powołany pełnomocnik rządu ds. polskiej energetyki jądrowej w randze podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki. W 2010 r. pełnomocnik przygotował i poddał uzgodnieniom projekt ˝Programu polskiej energetyki jądrowej˝. W ww. projekcie przedstawiono szczegółową informację na temat działań przewidzianych do realizacji do roku 2030 koniecznych dla wprowadzenia w Polsce energetyki jądrowej, co stanowi podstawowy cel PPEJ.
Projekt PPEJ przedstawia zakres i strukturę organizacji działań, jakie należy podjąć dla zapewnienia bezpiecznej i efektywnej eksploatacji obiektów energetyki jądrowej, ich likwidacji po zakończeniu okresu eksploatacji, bezpiecznego postępowania z wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi. Niestety Rada Ministrów nie mogła zaakceptować PPEJ, ponieważ zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, ze zm.) wymagał on uzupełnienia o wnioski ze strategicznej oceny oddziaływania programu na środowisko. Dlatego w dniu 25 stycznia 2011 r. Rada Ministrów przyjęła tylko ˝Informację o stanie prac nad programem˝ (program był załącznikiem do informacji).
Działając zgodnie z przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko, Ministerstwo Gospodarki wykonało w 2010 r. prognozę oddziaływania na środowisko programu. W dniu 30 grudnia 2010 r. rozpoczęto proces udziału społeczeństwa w sporządzaniu strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu PPEJ. Procedura formalnych konsultacji społecznych prognozy oddziaływania na środowisko projektu programu wykonanej na zlecenie Ministerstwa Gospodarki trwała 3 miesiące - od 30 grudnia 2010 r. do 31 marca 2011 r. - w jej wyniku otrzymano uwagi ok. 300 instytucji i organizacji w kraju.
W dniu 18 lipca 2011 r. rozpoczęto konsultacje transgraniczne prognozy i PPEJ w ramach zobowiązań wynikających z ww. ustawy i podpisanych przez Polskę konwencji (Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska podpisanej w 25 czerwca 1998 r. w Aarhus w Danii i Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym podpisanej w Espoo dnia 25 lutego 1991 r.). Konsultacje prowadziło Ministerstwo Gospodarki we współpracy z Generalną Dyrekcją Ochrony Środowiska. Do udziału w konsultacjach transgranicznych zaproszono 10 państw: Litwę, Łotwę, Estonię, Szwecję, Danię, Niemcy, Austrię, Czechy, Słowację i Finlandię. Litwa, Łotwa i Estonia zrezygnowały z udziału w konsultacjach. Proces zgłaszania uwag w ramach konsultacji transgranicznych zakończono dopiero 27 lutego 2012 r. W wyniku ww. konsultacji MG otrzymało od uczestniczących w nich krajach szereg uwag. Odpowiedzi na zgłoszone uwagi zostały przygotowane przez MG, przetłumaczone i przekazane do poszczególnych krajów za pośrednictwem GDOŚ. Jeżeli przekazane wyjaśnienia okazały się niewystarczające, wówczas zachodziła konieczność zorganizowania konsultacji transgranicznych w formie spotkania ekspertów na poziomie międzyrządowym. O takie spotkania poprosiły: Austria, Słowacja, Dania i Niemcy. Na spotkaniach konsultacyjnych wyjaśniono rozbieżności i udzielono odpowiedzi na dodatkowe kwestie zgłoszone w trakcie ich trwania. Na spotkaniach uzgodniono niezbędne uzupełnienia które miały być przesłane krajom narażonym oraz wyrażono wstępne zgody na podpisanie protokołów.
W dniu 23 lipca 2012 r. odbyło się spotkanie dwustronne ze Słowacją. Zakończyło się ono podpisaniem protokołu, co zakończyło proces konsultacji transgranicznych z tym krajem. Analogiczne procedury zastosowano w przypadku pozostałych krajów. Spotkanie dwustronne z Austrią odbyło się 22 listopada 2012 r., spotkanie dwustronne z Niemcami - w dniu 27 listopada 2012 r., 4 grudnia 2012 r. odbyło się spotkanie dwustronne z Danią. Rozmowy zakończyły się podpisaniem stosownych protokołów, przy czym dopiero na początku maja 2013 r. podpisano protokół z rozmów z Austrią, co formalnie zakończyło proces konsultacji transgranicznych programu i umożliwiło ponowne podjęcie prac nad PPEJ.
Z uwagi na fakt, że projekt programu został przygotowany w drugiej połowie 2010 r., wymagał on aktualizacji między innymi ze względu na zmianę stanu prawnego - wejście w życie nowelizacji Prawa atomowego itd. Musiał on także uwzględniać wnioski z procesu jego strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Prace nad aktualizacją programu zostały zakończone w czerwcu 2013 r. Główna zmiana - urealnienie przewidywanego przez inwestora (PGE SA) terminu ukończenia budowy pierwszego bloku pierwszej polskiej elektrowni jądrowej inwestor pierwotnie zakładał rok 2020, teraz zakończenie jego budowy i podłączenie do sieci przewidziano na rok 2024.
Zaktualizowany projekt PPEJ przewiduje następujący harmonogram działań:
- I etap - stworzenie podstaw instytucjonalnych i programowych do rozwoju energetyki jądrowej oraz uchwalenie i wejście w życie przepisów prawnych niezbędnych dla rozwoju energetyki jądrowej (do 3 L 2013 r.);
- II etap - ustalenie lokalizacji i zawarcie kontraktu na wybraną technologię pierwszej elektrowni jądrowej (1 stycznia 2014 r. - 31 grudnia 2016 r.);
- III etap - wykonanie projektu technicznego i uzyskanie wymaganych prawem decyzji i opinii (1 stycznia 2017 r. - 31 grudnia 2018 r.);
- IV etap - pozwolenie na budowę i budowa pierwszego bloku pierwszej elektrowni jądrowej, rozpoczęcie budowy kolejnych bloków/elektrowni. Rozruch pierwszego bloku (1 stycznia 2019 r. - 31 grudnia 2024 r.);
- V etap - kontynuacja i rozpoczęcie budowy kolejnych bloków/elektrowni jądrowych (1 stycznia 2025 r. - 31 grudnia 2030 r.).
W każdym z etapów przedstawiono planowane działania, ich zakres, terminy realizacji oraz efekty w podziale na działania administracji rządowej (w tym dozoru jądrowego) i inwestora.
W lipcu br. projekt był przedmiotem obrad kierownictwa Ministerstwa Gospodarki. Podjęło ono decyzję o skierowaniu go pod obrady Międzyresortowego Zespołu ds. Realizacji Polityki Energetycznej Polski do roku 2030. Na posiedzeniu w dniu 9 lipca 2013 r. zespół zalecił uzgodnienie PPEJ z jego członkami. Uzgodnienia takie zostały przeprowadzone w lipcu i sierpniu 2013 r. Projekt programu zostanie we wrześniu br. skierowany ponownie pod obrady kierownictwa Ministerstwa Gospodarki, a następnie skierowany do uzgodnień międzyresortowych.
Ad 2. Jakie alternatywne rozwiązania zaproponowano, aby zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne? W jakim dokumencie zostały opisane te rozwiązania? Proszę o przedstawienie harmonogramu planowanych działań.
Każdy kraj opracowuje i wdraża optymalny ze względu na m.in. koszty wytwarzania, ochronę interesów odbiorców, posiadane zasoby energetyczne oraz uwarunkowania technologiczne wytwarzania i przesyłu energii, miks energetyczny (strukturę wytwarzania energii elektrycznej). W polskim miksie w chwili obecnej ok. 90% stanowi węgiel kamienny i brunatny.
Od kilku już lat polski sektor energetyczny stoi przed poważnymi wyzwaniami. Rozwój gospodarczy kraju powiązany z koniecznością zapewnienia pokrycia rosnącego zapotrzebowania na energię, starzejący się majątek wytwórczy polskiej elektroenergetyki, nieadekwatny poziom rozwoju infrastruktury wytwórczej i przesyłowej oraz infrastruktury transportowej paliw i energii, znaczne uzależnienie od zewnętrznych dostaw gazu ziemnego i niemal pełna zależność od zewnętrznych dostaw ropy naftowej oraz zobowiązania w zakresie ochrony środowiska powodują konieczność podjęcia zdecydowanych działań zapobiegających pogorszeniu się sytuacji odbiorców paliw i energii. Rosnące koszty wydobycia krajowego węgla kamiennego i trudności w pozyskiwaniu nowych złóż węgla brunatnego z perspektywą postępującego ograniczenia dostępności tego paliwa dla elektroenergetyki stanowią istotną przesłankę do poszukiwania możliwości dywersyfikacji bazy paliwowej dla produkcji energii elektrycznej i wprowadzenia nowych nośników energii gwarantujących długotrwałe i stabilne, także cenowo, dostawy energii elektrycznej. Warunki te niewątpliwie spełnia energetyka jądrowa. Energetyka jądrowa jest w chwili obecnej jednym z głównych źródeł wytwarzania energii elektrycznej w świecie. W 2012 r. elektrownie jądrowe wyprodukowały w UE ok. 30% energii elektrycznej. Aby sprostać ww. wyzwaniom, rząd realizuje ˝Politykę energetyczną Polski do 2030 r.˝ (PEP 2030). Określa ona VI priorytetów:
- poprawa efektywności energetycznej;
- wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii;
- dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej;
- rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw;
- rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii;
- ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.
Przyjęte kierunki (priorytety) polityki energetycznej są w znacznym stopniu współzależne. Poprawa efektywności energetycznej ogranicza wzrost zapotrzebowania na paliwa i energię, przyczyniając się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego na skutek zmniejszenia uzależnienia od importu, a także działa na rzecz ograniczenia wpływu energetyki na środowisko poprzez redukcję emisji. Podobne efekty przynosi rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym zastosowanie biopaliw, wykorzystanie czystych technologii węglowych oraz wprowadzenie energetyki jądrowej.
Ministerstwo Gospodarki rozpoczęło prace nad przygotowaniem nowej polityki energetycznej Polski, która powinna przedstawić rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo energetyczne Polski, zapewniając pokrycie zapotrzebowania na energię w Polsce w perspektywie długoterminowej poprzez zastosowanie wszystkich dostępnych, technicznie możliwych do wykorzystania oraz ekonomicznie uzasadnionych technologii.
Dziękuję za zainteresowanie się kwestiami związanymi z energetyką jądrową. Mam nadzieję, że przedstawione powyżej wyjaśnienia oraz informacje uzna Pani Marszałek za satysfakcjonujące.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Hanna Trojanowska
Warszawa, dnia 10 września 2013 r.